*Του Σταύρου Ζένιου

Οι οπτασιασμοί δεν είναι ασυνήθεις σε περιόδους έντονης αγωνίας και αδιεξόδων. Μπορεί να προσλάβουν διαστάσεις κοινωνικής επιδημίας.
Σύγχρονη πολιτική ή πολιτικά χόμπιτς;
Το πολιτικό σύστημα της χώρας υποκύπτει στον πειρασμό. Μπροστά στα οικονομικά αδιέξοδα αναζητά απεγνωσμένα από μηχανής θεούς. Αυτή, όμως, δεν είναι υπεύθυνη στάση που προσφέρει καθοδήγηση σε ένα λαό. Το ρωσικό δάνειο και οι επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ από Κινέζους επιχειρηματίες για να αποφύγουμε το μνημόνιο αποδείχθηκαν χόμπιτς -επινοήματα φαντασίας. Χόμπιτ, όπως εξηγώ, είναι και η άντληση δισεκατομμυρίων με προπώληση του φυσικού αερίου.
Η πρόταση του υποψήφιου Γιώργου Λιλλήκα αναδεικνύεται σε καθοριστικό ερώτημα των προεδρικών εκλογών. Στόχος μου δεν είναι να ασκήσω κριτική στον υποψήφιο αλλά να εξηγήσω σε πολίτες, υποψήφιο και ανθυποψηφίους ότι συζητάμε για ένα πολιτικό χόμπιτ αντί για σύγχρονες προτάσεις πολιτικής. Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι να ψηφίσει κάποιος τον κ. Λιλλήκα, όμως η πρόταση για το φυσικό αέριο ΔΕΝ είναι ένας από αυτούς.
Η πρόταση δεν προσφέρει διέξοδο από την οικονομική κρίση. Μελέτη επιστημονικών αναλύσεων και της διεθνούς εμπειρίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, στο άμεσο μέλλον μόνο μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια θα μπορούσαμε να αντλήσουμε με ευνοϊκούς όρους ή μέχρι 1 δισ. με πολύ υψηλότερο επιτόκιο από ότι το δάνειο 17 δισ. του μνημονίου, από το οποίο η πρόταση υποτίθεται θα μας απαλλάξει.
Κανένα στοιχείο δεν στηρίζει την πρόταση για άμεση άντληση 25 δισ. Η ανάλυση που ακολουθεί συνεκτιμά τους κινδύνους και το βάθος των αγορών από όπου θα μπορούσαν να αντληθούν κεφάλαια, καθώς και στο τι έχουν καταφέρει άλλοι. Η πρόσφατη συμφωνία για προπώληση εσόδων από το «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ προς $802 εκατ. επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα.
Μέσα από τη σύγχυση της πολιτικής αντιπαλότητας αναδύεται τελικά μια πολύ απλή εισήγηση που επιδέχεται μιας πολύ απλής απάντησης. Η πρόταση λέει ότι, «αφού κανείς δεν μας δανείζει για να πληρώσουμε τα χρέη μας, ας κάνουμε ένα ενυπόθηκο δάνειο». Την απάντηση δίνει η κοινή λογική του Αϊνστάιν: “Βλακεία είναι να επαναλαμβάνεις το ίδιο πράγμα και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα». Η χώρα μας είναι αποκλεισμένη από τις αγορές και δεν επιτυγχάνουμε έξοδο από τον αποκλεισμό δανειζόμενοι από τις αγορές. Δεν λύνεις με νέα χρέη την κρίση χρέους.
Ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσουμε άμεσα σημαντικά κεφάλαια είναι να ξεπουλήσουμε το τεμάχιο «Αφροδίτη», διατηρώντας για τον εαυτό μας δικαιώματα στα μελλοντικά εισοδήματα, αν και όταν ο αγοραστής το αξιοποιήσει. Αυτό βεβαίως, ισοδυναμεί με εκχώρηση κυριαρχίας και παραπέμπει στην πρόταση Γερμανικών ΜΜΕ όπως η Ελλάδα πουλήσει νησιά. Παλαιότερα, ήταν η μέθοδος αξιοποίησης των αποικιών και δεν είναι αυτό που θέλουμε για τη χώρα μας. Κανείς δεν θα ήθελε να μείνει το 2013 στην ιστορία ως το έτος που το νησί της Αφροδίτης πούλησε την «Αφροδίτη».
Προτιμότερο, ωστόσο, να ακολουθούμε την υπόδειξη του Ρωμαίου φιλόσοφου-πολιτικού Marcus Tullius Cicero: «ασκώ κριτική δημιουργώντας, όχι βρίσκοντας λάθη». Το φυσικό αέριο δημιουργεί πράγματι μια ελπιδοφόρα προοπτική και με προσεκτικούς σχεδιασμούς -για τους οποίους έγραψα στο βιβλίο Δημιουργική Κύπρος- μπορεί την επόμενη τριετία να έχουμε έργα υποδομής ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων. Σε μια εξαετία είναι εφικτή η παραγωγή ηλεκτρισμού 30% φθηνότερα από ότι με μαζούτ, μείωση της εισαγωγής μαζούτ και βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αύξηση της παραγωγικότητας και εξοικονομήσεις πέραν των 100 εκατομμυρίων ετησίως για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μόνο τότε, και αφού θα έχουμε υπογράψει μακροχρόνια συμβόλαια με αγοραστές, θα μπορέσουμε να προπωλήσουμε μέρος των εσόδων.
Για να αποφύγουμε το ξεπούλημα και να φθάσουμε στην προπώληση χρειάζεται πολλή μεθοδική προετοιμασία: τεχνική, δημοσιονομική, νομική και περιβαλλοντική. Αν δεν δουλέψουμε υπεύθυνα και πολύ πιο έξυπνα από ότι μέχρι τώρα, θα μας μείνουν τα χόμπιτς.
Δυσκολεύτηκα να αντιληφθώ, όταν το πρωτοάκουσα, το πώς ο δανεισμός μας βοηθά να ξεφύγουμε από την κρίση χρέους. Αν εσείς, συμπολίτες, υποψήφιοι και ανθυποψήφιοι, μπήκατε στον πειρασμό να πιστέψετε σε ένα χόμπιτ, ελπίζω η ανάλυση να σας βοηθήσει να ξεφύγετε.
Σίγουρα οι προεδρικοί υποψήφιοι μπορούν να κάνουν καλύτερες προτάσεις.
(Μπορείτε να διαβάσετε την ολοκληρωμένη ανάλυση της πρότασης για προπώληση του φυσικού αερίου στο μπλογκ zenios.wordpress.com )
Ο Σταύρος Α. Ζένιος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και senior fellow στο Wharton School, USA. Είναι πρόεδρος των πρυτάνεων των πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών πρωτευουσών.