Μάλιστα, το υπουργείο Άμυνας έκρινε το φορτίο επικίνδυνο και εισηγήθηκε την καταστροφή του που μπορούσε να γίνει «σχετικά εύκολα». Όμως αυτό δεν έγινε για πολιτικούς λόγους.
Το πιο πάνω προκύπτει από πρακτικό σύσκεψης που έγινε τον Αύγουστο του 2009, επτά μήνες μετά την κατάσχεση του φορτίου, με θέμα: «Το μέλλον του φορτίου του πλοίου Monchegorsk». Χθες υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους ο υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας και ο διοικητής της Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης. Ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτικό της σύσκεψης το οποίο αποκαλύπτει σήμερα η κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης», τόσο το υπουργείο Άμυνας όσο και η Εθνική Φρουρά έκρουσαν από ενωρίς τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούσαν την καταστροφή του φορτίου, όμως αυτό φυλάχτηκε «συμφώνως των οδηγιών του Προέδρου της Δημοκρατίας».
Πιο συγκεκριμένα, η σύσκεψη έγινε στις 6 Αυγούστου 2009 και σε αυτή συμμετείχαν οι:
– Γενικός Εισαγγελέας, κ. Π. Κληρίδης
– ΓΔ υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Ν. Αιμιλίου
– ΓΔ υπουργείου Άμυνας, Π. Καρεκλάς
– ΓΔ υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, Μ. Κωνσταντίνου
– Δ/ντρια τμήματος Τελωνείων, Ζ. Αιμιλιανίδη.
Παρέστησαν επίσης εκπρόσωποι της Εθνικής Φρουράς και λειτουργοί της Νομικής υπηρεσίας.
Σύμφωνα με το πρακτικό της σύσκεψης (το οποίο κατέχει ο «Π») εκφράστηκαν οι πιο κάτω απόψεις:
Ο εκπρόσωπος της ΕΦ ανέφερε ότι «η φύλαξη του φορτίου αποτελεί πρόβλημα για την ΕΦ, εξαιτίας του χώρου και του προσωπικού που απαιτείται». Το φορτίο αποτελείτο από 400 εμπορευματοκιβώτια, τα οποία περιέχουν 200 τόνους υλικό. Όμως δεν ήταν όλο το υλικό στρατιωτικό. Στα εμπορευματοκιβώτια υπήρχαν και εμπορεύματα που θα μπορούσαν να διατεθούν στο εμπόριο.
Σύμφωνα με τους εκπρόσωπους της Εθνικής Φρουράς και του υπουργείου Άμυνας, το στρατιωτικό υλικό του φορτίου δεν μπορούσε να αξιοποιηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία αφού δεν διέθετε υποδομή στρατιωτικής βιομηχανίας. Η πρόταση του υπουργείου Άμυνας ήταν να εκποιηθεί το μέρος του φορτίου που δεν ήταν στρατιωτικής φύσης, αλλά εμπορικής χρήσης (σωλήνες, χαλκός κτλ).
Μάλιστα, η Εθνική Φρουρά υπογράμμισε στη σύσκεψη ότι «δεν είναι αποστολή της η επίβλεψη του φορτίου» και ότι «η πυρίτιδα θα μπορούσε να καταστραφεί σχετικά εύκολα». Ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Άμυνας, Πέτρος Καρεκλάς, είπε πως η απόφαση που είχε ληφθεί για τη φύλαξη του φορτίου από την ΕΦ ήταν προσωρινή λύση και ότι «εμπερικλείονται κίνδυνοι στη φύλαξη της πυρίτιδας».
Τη σύσκεψη φαίνεται ότι απασχόλησε και η πιθανότητα επιστροφής του φορτίου στη Συρία ή στο Ιράν, καθώς το τμήμα Τελωνείων τοποθετήθηκε ενάντια σε κάτι τέτοιο: «Η ΚΔ δεν μπορεί να επιστρέψει το φορτίο ή μέρος αυτού, αφού είναι πλέον περιουσιακό της στοιχείο», ανέφερε η διευθύντρια του τμήματος Ζ. Αιμιλιανίδου.
Το τμήμα Τελωνείων είχε παραδώσει το φορτίο στην Εθνική Φρουρά μετά από έγκριση του γενικού εισαγγελέα ως προσωρινή λύση. Η εισήγηση όλων των υπηρεσιακών παραγόντων (υπουργείο Άμυνας, Εθνική Φρουρά, τμήμα Τελωνείων) ήταν η εκποίηση του φορτίου και η καταστροφή του. Όμως, η θέση του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας ήταν η συνέχιση της φύλαξης του. Είπε ο γενικός εισαγγελέας στη σύσκεψη, σύμφωνα με το πρακτικό:
«Εφόσον θέση της Κυβέρνησης είναι η συνέχιση της φύλαξης του φορτίου και το τμήμα Τελωνείων δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, τότε θα πρέπει να συνεχιστεί η φύλαξη του φορτίου, συμφώνως των οδηγιών του ΠτΔ (Προέδρου της Δημοκρατίας) μέχρι να ληφθούν διαφορετικές οδηγίες».
Τη θέση αυτή επιβεβαίωσε εκ μέρους της Κυβέρνησης και ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών, Νίκος Αιμιλίου. Αναφέρεται σχετικά στο πρακτικό της συνάντησης: «Επιθυμία της Κυβέρνησης είναι να συνεχιστεί η υφιστάμενη πρακτική τουλάχιστον μέχρι τον Οκτώβριο 2009 (πέρας επίσκεψης ΠτΔ στη Συρία και ΓΣ ΟΗΕ) και ότι δεν υπάρχει σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου» [σ.σ. για την κατάσχεσή του].
Τελικά, μετά από εισήγηση του Αιμιλίου, συμφωνήθηκε όπως «το φορτίο παραμείνει υπό την επίβλεψη της ΕΦ και ότι μέχρι τον Οκτώβριο 2009 τα αρμόδια τμήματα και υπουργεία θα πρέπει να ετοιμάσουν εισηγήσεις ως προς τον περαιτέρω χειρισμό του θέματος».
Πέρασαν δύο χρόνια από τότε, όμως καμιά απόφαση δεν πήρε το Υπουργικό Συμβούλιο, μέχρι που το υλικό απέδρασε μόνο του με τις τραγικές για τον τόπο συνέπειες.
Μάλιστα για το όλο θέμα είχε προειδοποιήση και ο νεκρός πλοίαρχος Αρχηγός του Ναυτικού Ανδρέας Ιωαννίδης.
Σειρά διπλωματικών εξελίξεων δείχνει τους βιαστικούς κρατικούς χειρισμούς αλλά και εξωτερικές πιέσεις, που οδήγησαν στο θάνατο 12 ανθρώπων.
Η Κυπριακή Κυβέρνηση, μετά από πιέσεις των ΗΠΑ, υπέκυψε και προέβη σε κατάσχεση του φορτίου πυρομαχικών που κατευθυνόταν προς τη Συρία. Ο λόγος για τον οποίο η Αμερική δεν επιθυμούσε να φθάσουν τα εμπορευματοκιβώτια στη Συρία, ήταν οι σοβαρές ενδείξεις που προέκυπταν και αφορούσαν παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ε.Ε με τη σειρά της ασκούσε πιέσεις στην Κύπρο, για να προχωρήσει την επιχείρηση με γρήγορους ρυθμούς, ενώ εκφράζονταν φόβοι ότι σε περίπτωση «προσβολής» της Συρίας, η χώρα θα προέβαινε σε κάποια κίνηση αναγνώρισης του ψευδοκράτους, όπως άλλωστε συνέβηκε και στο παρελθόν.
Μερικές μέρες πριν τη μεταφορά των 98 εμπορευματοκιβωτίων, με τα ιρανικά εκρηκτικά από τη Λεμεσό στη ναυτική βάση στο Μαρί, στις 9 Φεβρουαρίου του 2009, ο ΟΗΕ συμβούλευσε την Κυπριακή Κυβέρνηση να ζητήσει βοήθεια και να προχωρήσει σε συνεργασία με άλλα κράτη, με σκοπό να βρεθεί τρόπος, όσον αφορά στην αποθήκευση, την ασφαλή φύλαξη, τη μεταφορά ή την καταστροφή των μοιραίων πυρομαχικών που στοίχησαν τη ζωή σε 12 ανθρώπους και προκάλεσαν τον τραυματισμό σε 62.
Το Wikileaks έρχεται άλλη μια φορά σαν από μηχανής θεός να ρίξει φως στην υπόθεση. Διπλωματικά έγγραφα που διέρρευσαν στην ιστοσελίδα φανερώνουν ότι οι αρμόδιοι είχαν εκφράσει ανησυχίες για την ασφάλεια του φορτίου πριν ακόμα αποφασιστεί η εκφόρτωσή του, από το κυπριακής σημαίας πλοίο «Μόντσιεγκορσκ» σε κυπριακό έδαφος.
Η ΕΕ, ασκούσε πιέσεις στην Κύπρο για να προχωρήσει η επιχείρηση με γρήγορους ρυθμούς. Η Κυπριακή Κυβέρνηση υποκύπτοντας στις πιέσεις αποφάσισε να αποθηκευτούν στον πλησιέστερο προς το λιμάνι της Λεμεσού ναύσταθμο.
Το «Μόντσιεγκορσκ», το οποίο ήταν ρωσικών συμφερόντων, ελλιμενίζεται στο λιμάνι της Λεμεσού στις επτά το πρωί της 13ης Φεβρουαρίου του 2009, αφού προηγουμένως έπλεε στα ανοιχτά για λόγους ασφαλείας, καθώς στα κοντέινερ που μετέφερε είχαν εντοπιστεί τεράστιες ποσότητες εκρηκτικών.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, μετά από άσκηση έντονων πιέσεων, ανάγκασαν την Κυπριακή Κυβέρνηση να ανακόψει την πορεία του πλοίου προς το συριακό λιμάνι της Λατάκιας, αφού από τους ελέγχους του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στο φορτίο προέκυπταν σοβαρές ενδείξεις παραβίασης των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Τα γεγονότα αυτά συνετέλεσαν στην λήψη της απόφασης για εκφόρτωση του «Μόντσιεγκορσκ» σε Κυπριακό έδαφος, που άρχισε εκείνο το πρωί στις οκτώ και διήρκεσε περίπου δυόμισι ώρες, ενώ την όλη διαδικασία παρακολούθησαν και στελέχη της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία, τα οποία καταμέτρησαν τα 98 εμπορευματοκιβώτια.
«Αν το πλοίο φτάσει στη Συρία χωρίς η κυβέρνηση της Κύπρου να έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να απεικονίσει τις ενέργειες της κυπριακής κυβέρνησης με τον πιο θετικό τρόπο», ήταν η σαφέστατη προειδοποίηση των ΗΠΑ, η οποία ήρθε μέσω απόρρητου τηλεγραφήματος από την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ Χίλαρυ Κλίντον, προς την πρεσβεία της Λευκωσίας.
Το περιεχόμενο των κοντέινερ, έγινε επίσης γνωστό, δύο εβδομάδες μετά την εκφόρτωση τους, όταν η Αμερικανίδα ΥΠΕΞ, σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα έγραφε ότι «Οι έλεγχοι αποκάλυψαν υλικό οπλισμού, περιλαμβανομένων στοιχείων που περιγράφονται ως «περιβλήματα σφαιρών», «ισχυρά εκρηκτικά πλήρους φόρτισης για πυροβόλα» (Gun H.E.), «βλήματα 125 χιλιοστών με πτερύγια σταθεροποίησης για διάτρηση θωράκισης» (125 mm Gun APFSDS) και «αντιαρματικά ισχυρά εκρηκτικά» (ΗΕΑΤ)».
Ο Διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του προέδρου Χριστόφια, μόλις το «Μόντσιεγκορσκ» εισήλθε στα κυπριακά ύδατα, εξέφρασε στις ΗΠΑ τους προβληματισμούς της Λευκωσίας, όσον αφορά την επικινδυνότητα του περιεχομένου των εμπορευματοκιβωτίων και κατά πόσον το εκρηκτικό φορτίο, τα καθιστούσε ή όχι ασφαλή. Μετά από αυτή την εξέλιξη, οι Αμερικανοί πρότειναν να παρέχουν βοήθεια για τη μεταφορά ή ακόμα και την αχρήστευση των πυρομαχικών.
Τις επόμενες μέρες, υπό τις πιέσεις Ε.Ε και ΗΠΑ, ακολούθησε μπαράζ συζητήσεων με σκοπό την εξεύρεση λύσης για να αποφευχθεί η εκφόρτωση και φύλαξη του φορτίου σε Κυπριακό έδαφός.
Ο ρόλος της Συρίας
Η Κυπριακή Κυβέρνηση είχε επίσης υπόψιν της ότι δεν θα έπρεπε να δυσαρεστήσει σε καμία περίπτωση τη Συρία αφού σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να προέβαινε έμμεσα ή και άμεσα σε αναγνώριση του ψευδοκράτους. Αυτή η δυσμενής εξέλιξη δεν απείχε πολύ από την πραγματικότητα αφού σε προηγούμενη περίπτωση άλλου φορτηγού πλοίου, του «Γκρεγκόριο» που μετέφερε ραντάρ από τη Βόρεια Κορέα στους Σύρους και «αφοπλίστηκε» από τους Κυπρίους, αποτέλεσε αφορμή για να ανοίξει η γραμμή μεταξύ της Λατάκιας στη Συρία και της Αμμοχώστου στα Κατεχόμενα.
Πηγή: Sigmalive.com και Εφημερίδα «Πολίτης»
