Σήμερα16 Μαρτίου, πραγματοποιείται το δημοψήφισμα στην Κριμαία, κατά το οποίο οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν αν η χερσόνησος, η οποία διαθέτει το καθεστώς αυτόνομης δημοκρατίας, θα παραμείνει μέρος της Ουκρανίας ή θα περάσει στη Ρωσία. Πως θα γίνει το δημοψήφισμα, πως φθάσαμε σ΄ αυτό και τι θα ακολουθήσει;
Το ψήφισμα για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος ενέκρινε στις 6 Μαρτίου το Ανώτατο Συμβούλιο της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας. Στους κατοίκους της χερσονήσου θα προταθεί να απαντήσουν στις ακόλουθες ερωτήσεις:
1. Είστε υπέρ της ένωσης της Κριμαίας με τη Ρωσία ως διοικητικού υποκειμένου της Ρωσικής Ομοσπονδίας;
2. Είστε υπέρ της αποκατάστασης του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Κριμαίας του 1992, και υπέρ του στάτους της Κριμαίας ως τμήματος της Ουκρανίας;
Το Κίεβο θεωρεί το δημοψήφισμα παράνομο, επικαλούμενο το ότι η διεξαγωγή του με πρωτοβουλία των αρχών της περιοχής δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα της Ουκρανίας.
Ανεξαρτησία
Στις 11 Μαρτίου το Ανώτατο Συμβούλιο της Κριμαίας και το Αστικό Συμβούλιο της Σεβαστούπολης, χωρίς να περιμένουν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, ενέκριναν τη Διακήρυξη ανεξαρτησίας από το Κίεβο της Αυτόνομης Δημοκρατίας και της πόλης της Σεβαστούπολης (η Σεβαστούπολη, όπως και το Κίεβο, διαθέτει το ιδιαίτερο καθεστώς της “πόλης κρατικής σημασίας” και τυπικά λειτουργεί σαν ανεξάρτητη οντότητα). Σύμφωνα με το κείμενο αυτό, αν οι μετέχοντες στο δημοψήφισμα εκφραστούν υπέρ της ένωσης της Κριμαίας με τη Ρωσία, η Δημοκρατία της Κριμαίας ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, θα απευθυνθεί στη Ρωσία με την πρόταση να ενταχθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία ως νέα διοικητική οντότητα.
Στο δημοψήφισμα θα μπορέσουν να συμμετάσχουν οι πολίτες της Ουκρανίας που έχουν συμπληρώσει τα 18 τους χρόνια και είναι εγγεγραμμένοι στα διοικητικά μητρώα της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας ή της Σεβαστούπολης. Σύμφωνα με τους κρατικούς εκλογικούς καταλόγους, στην Κριμαία δικαίωμα ψήφου διαθέτουν περίπου 1,5 εκατ. άτομα και στη Σεβαστούπολη 309,774 χιλιάδες.
Για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Κριμαία, άρχισε να γίνεται λόγος αφότου στο Κίεβο η μακράς διάρκειας αντιπαράθεση της αντιπολίτευσης με τις αρχές και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν στους δρόμους, οδήγησαν σε αλλαγή της κυβέρνησης και ο πρόεδρος ΒίκτορΓιανουκόβιτς μετανάστευσε στη Ρωσία. Τα αντιρωσικά συνθήματα που υιοθέτησαν ορισμένοι εκπρόσωποι των εθνικιστών που ανήλθαν στην εξουσία στο Κίεβο, φόβισαν πολλούς κατοίκους της Αυτόνομης Δημοκρατίας οι οποίοι θεώρησαν ότι στη χώρα είναι πιθανόν να καταπιεστούν οι ρωσόφωνοι πολίτες.
Η στάση της Μόσχας
Η Ρωσία αρχικά αντέδρασε συγκρατημένα στην πρωτοβουλία των αρχών της Κριμαίας. Η Μόσχα έκανε επανειλημμένα σαφές ότι δεν αναζητεί εδαφικά οφέλη εις βάρος του γειτονικού κράτους. Ωστόσο, υπό την πίεση της ρωσικής κοινής γνώμης, η οποία υποστήριξε σχεδόν ομόφωνα τα αιτήματα των αρχών της Κριμαίας για επιστροφή της χερσονήσου στη σύνθεση της Ρωσίας, το Κρεμλίνο μετέβαλλε τη στάση του.
Στις 7 Μαρτίου, στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν τόνισε πως η σημερινή ουκρανική ηγεσία που ήρθε στην εξουσία μετά από το αντισυνταγματικό πραξικόπημα και η οποία δεν διαθέτει την πανεθνική εντολή, επιβάλλει στις ανατολικές και νοτιοανατολικές περιφέρειες και στην Κριμαία απολύτως παράνομες αποφάσεις. Επομένως, η Ρωσία δεν μπορεί να αγνοήσει τις εκκλήσεις που της γίνονται για βοήθεια και ενεργεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο, σε πλήρη αντιστοιχία με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Στις 9 Μαρτίου στη διάρκεια των τηλεφωνικών συνομιλιών με τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον και τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επεσήμανε πως τα βήματα στα οποία προβαίνουν οι νόμιμες αρχές της Κριμαίας βασίζονται στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και αποσκοπούν στη διασφάλιση των νόμιμων συμφερόντων του πληθυσμού της χερσονήσου.
Συντριπτική πλειοψηφία
Η έρευνα που διεξήγαγε μεταξύ των ρώσων πολιτών η κοινωνιολογική ομάδα του Levada centre, έδειξε ότιαν ο πληθυσμός της Κριμαίας ψηφίσει στο δημοψήφισμα υπέρ της απόσχισης από την Ουκρανία, το 79% θα ταχθεί υπέρ της ένταξης της περιοχής στη Ρωσική Ομοσπονδία. Μόνο το 12% πιστεύουν ότι πρέπει να αποφευχθεί αυτό το βήμα, ενώ ένα 9% δυσκολεύτηκε να απαντήσει.
Τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Κριμαία θα παρακολουθήσουν περισσότεροι από 50 παρατηρητές από 21 χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ισραήλ, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Οι αρχές της Κριμαίας ανακοίνωσαν ότι εφόσον η πλειοψηφία στο δημοψήφισμα εκφραστεί υπέρ της ενσωμάτωσης στη Ρωσική Ομοσπονδία, θα προσπαθήσουν να διεκπεραιώσουν όλες τις διαδικασίες μέσα στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Η διαδικασία ένταξης της Κριμαίας στη Ρωσία θα διαρκέσει το πολύ δύο εβδομάδες από την ημέρα του δημοψηφίσματος, δήλωσε στο RIA Novosti ο πρόεδρος του Ανωτάτου Συμβουλίου της Αυτόνομης Δημοκρατίας, Βλαντίμιρ Κονσταντίνοφ.
Οι διαδικασίες
Περιγράφοντας τη διαδικασία, ανέφερε ότι «η Κριμαία ψηφίζει στο δημοψήφισμα, μετά ψηφίζει η ρωσική Κρατική Δούμα (σ.σ. Κάτω Βουλή), το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας (σ.σ. Άνω Βουλή) δίνει την έγκρισή του και ο Πρόεδρος υπογράφει. Εμείς στην Κριμαία υπολογίζουμε ότι αυτές οι τρεις ενέργειες θα διαρκέσουν το μέγιστο δύο εβδομάδες και προς το τέλος αυτού του διαστήματος θα πρέπει να έχουμε έτοιμο το Σύνταγμα. Αυτό, θα το αποστείλουμε για έγκριση στην Κρατική Δούμα».
Ωστόσο η Ρωσία προς το παρόν δεν διαθέτει τις απαραίτητες νομοθετικές προβλέψεις για την ένταξη της Κριμαίας στη σύνθεσή της. Σήμερα, η απόφαση για ενσωμάτωση στη Ρωσική Ομοσπονδία μια άλλης χώρας ή τμήματός της, λαμβάνεται κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας της ΡΟ με το άλλο κράτος, η οποία επικυρώνεται με διεθνή συνθήκη.
Μέσα στις επόμενες ημέρες η Κάτω Βουλή ετοιμάζει τροποποιήσεις στο νόμο, ο οποίος θα επιτρέψει να διευκολυνθεί η ένταξη της Κριμαίας στη Ρωσία. Ο πρόεδρος της επιτροπής της Κάτω Βουλής για θέματα βιομηχανίας, ΠάβελΝτορόχιν, ανέφερε ότι για τις 18 Μαρτίου έχει οριστεί συνέλευση της Κάτω Βουλής, κατά την οποία θα συζητηθεί το θέμα της ένταξης της Κριμαίας στη ΡΟ. Όπως δήλωσε αυτός, «Υποκείμενο της Ρωσίας μπορούν να αποτελέσουν μια περιφέρεια, μια περιοχή, ή μια αυτόνομη δημοκρατία. Στη διάρκεια των διαβουλεύσεων της ανώτατης ηγεσίας της Ρωσίας με τις αρχές της Κριμαίας, θα καθοριστεί το σχετικό καθεστώς. Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε οποιαδήποτε από τις τρεις επιλογές».
Πηγές: RIA Novosti, Interfax, ITAR-TASS, Kommersant
μετ.Η Ρωσία Τώρα