Αν μια πόλη έχει συνδέσει το όνομά της με τον δημιουργό του θρυλικού πολυβόλου, ΑΚ, Μιχαήλ Καλάσνικοφ, αυτή είναι το Ιζέφσκ. Εκεί, στο μουσείο της πόλης, θα δεί κανείς την ιστορία της ρωσικής οπλοποιΐας.
Το Ιζέβσκ, πρωτεύουσα της ρωσικής Δημοκρατίας Ουντμούρτια, εδώ και πάνω από δύο αιώνες μοιράζεται με την Τούλα τη δόξα του ενός από τα δύο σημαντικότερα κέντρα οπλοποιίας στη Ρωσία. Εδώ, στις 10 Ιουνίου 1807 δημιουργήθηκε το εργοστάσιο κατασκευής όπλων, το οποίο στη σημερινή εποχή θα είχε ονομαστεί «βιομηχανική μονάδα στρατηγικής σημασίας».
Το εργοστάσιο τύχαινε πάντοτε ειδικής μεταχείρισης από το κράτος, εφοδιαζόταν με τον απαραίτητο -και συχνά ακριβό- εξοπλισμό, γι’ αυτό και αναπτυσσόταν με ταχείς ρυθμούς. Ενώ τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, οι οπλουργοί του Ιζέβσκ είχαν φτιάξει μόνο επτά καριοφίλια, ύστερα από πέντε χρόνια, στο αποκορύφωμα του πολέμου με τον Ναπολέοντα, είχαν κατασκευάσει περισσότερα από 6000! Συνολικά, κατά το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα, το εργοστάσιο όπλων του Ιζέβσκ είχε παράγει το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής όλων των ρωσικών οπλοποιείων.
Στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου στο Ιζέβσκ κατασκευάζονταν όπλα, τα οποία καθιστούσαν τον σοβιετικό στρατό ευέλικτο και αποτελεσματικό. Τέτοια ήταν τα αντιαρματικά Ντεγκτιάρεφ και Σίμονοφ, τα πολυβόλα αεροσκαφών και το πυροβόλο Μπερεζίν, τα αεροπορικά πολυβόλα βομβίδων Σπιτάλνι και Νούντελμαν-Σουράνοφ, συνολικά σχεδόν 20 διαφορετικά όπλα.
Το θρυλικό ΑΚ
Την αληθινή δόξα όμως, το Ιζέβσκ την κέρδισε με το ξεκίνημα της δραστηριότητας του Μιχαήλ Τιμοφέγιεβιτς Καλάσνικοφ, του εξαίρετου σχεδιαστή τυφεκίων. Το αυτόματο που δημιούργησε, το διάσημο ΑΚ Καλάσνικοφ, έγινε θρύλος σχεδόν αμέσως μετά την έξοδό του από την εργοστασιακή γραμμή συναρμολόγησης το 1949. Το Καλάσνικοφ διαθέτει 35 πιστοποιητικά ευρεσιτεχνίας στον τομέα των τυφεκίων εφόδου. Το «ρεπερτόριό» του περιλαμβάνει και πολυβόλα, αλλά και κυνηγετικές καραμπίνες. Όμως την παγκόσμια φήμη στον σχεδιαστή, στο Ιζέβσκ και στα ρωσικά όπλα, χάρισε στο δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα το ΑΚ, το πιο δημοφιλές τυφέκιο στον κόσμο. Αξεπέραστο σε απλότητα και αξιοπιστία κατασκευής, ταχυβολία, βάρος, διαστάσεις και ευελιξία επιλογής (μπορεί να πυροβολήσει τόσο με φυσίγγια διαμετρήματος 5,56 mm τα οποία χρησιμοποιούνται από τα όπλα των χωρών του ΝΑΤΟ, όσο και με εκείνα των 7,62 mm των όπλων σοβιετικού τύπου).
Το μουσείο
Δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι στο μουσειακό συγκρότημα του Ιζέβσκ, το οποίο είναι αφιερωμένο στο καύχημα της πόλης, δηλαδή στα όπλα, δόθηκε το όνομα του Μιχαήλ Καλάσνικοφ. Σημειωτέον, ότι η έκθεση του μουσείου δεν περιορίζεται μόνο στη βιογραφία και τις εφευρέσεις του διάσημου σχεδιαστή, αλλά «αφηγείται» ολόκληρη την ιστορία της παραγωγής όπλων στο Ιζέβσκ.
Οι τρόποι παρουσίασης των πληροφοριών είναι πρωτότυποι, όπως το γεγονός ότι πολλά εκθέματα είναι διαδραστικά, καθώς και το ότι η ανάπτυξη της κατασκευής όπλων εξετάζεται μέσα στα πλαίσια και άλλων εφευρέσεων της ανθρωπότητας, αποτελώντας μια από τις πτυχές του παγκόσμιου τεχνικού πολιτισμού. Στην αρχή, τον επισκέπτη περιμένει μια έκθεση αφιερωμένη στην εξέλιξη της οπλοποιίας. Εδώ μπορεί να δει κανείς υποδείγματα από το σύνολο του φορητού οπλισμού που έχει κατασκευαστεί στα εργοστάσια του Ιζέβσκ, από την αρχή της ύπαρξής τους.
Στη συνέχεια, ανοίγει τις θύρες της η μόνιμη έκθεση «Η μοίρα ενός ανθρώπου», που αναφέρεται στον Μιχαήλ Καλάσνικοφ. Φυσική συνέχεια της έκθεσης αποτελούν οι αίθουσες επίδειξης, ή πιο απλά, τα σκοπευτήρια, ξεχωριστά για κάθε είδος όπλου, όπως γι’ αυτά που εκπυρσοκροτούν δια της καύσης πυρίτιδας, για αεροβόλα, βαλλίστρες. Εδώ μπορεί κανείς να χειριστεί διάσημα όπλα και να δοκιμάσει την ευστοχία του, ενώ παράλληλα, χρησιμοποιούνται σύγχρονες τεχνολογίες και προσφέρεται η δυνατότητα προσομοίωσης διάφορων πολεμικών καταστάσεων.