Οι ΗΠΑ γυρίζουν σελίδα σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κεφάλαια στις σχέσεις τους με τον σύμμαχό τους Ισραήλ προχωρώντας στην αποφυλάκιση, την Παρασκευή, του καταδικασμένου για κατασκοπεία Τζόναθαν Πόλαρντ.
Γεννημένος στο Τέξας από οικογένεια εβραίων, ο 61 ετών πρώην αξιωματικός της υπηρεσίας Πληροφοριών του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού που είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη για κατασκοπεία υπέρ του Ισραήλ παρέμεινε επί 30 χρόνια στη φυλακή παρά τις προσπάθειες διαδοχικών ισραηλινών κυβερνήσεων να επιτύχουν την πρόωρη αποφυλάκισή του.
Η πολυετής όμως παραμονή του στη φυλακή επισκίαζε επί τρεις δεκαετίες τις ισραηλινο-αμερικανικές σχέσεις.
Αμερικανικό δικαστήριο επέβαλε το 1987 ποινή ισόβιας κάθειρξης στον Πόλαρντ, απόφοιτο του πανεπιστημίου Stanford, όταν δήλωσε ένοχος για συνωμοσία με στόχο την παροχή πληροφοριών για την εθνική άμυνα της χώρας σε ξένη κυβέρνηση.
Σχεδόν 30 χρόνια από την σύλληψή του στις 21 Νοεμβρίου του 1985, ο Πόλαρντ θα βγει με αναστολή από τη φυλακή στο Μπάτνερ της Βόρειας Καρολίνας. Το 1995 του χορηγήθηκε η ισραηλινή υπηκοότητα. Η επίσημη ημέρα αποφυλάκισής του είναι το Σάββατο, αλλά θα αφεθεί ελεύθερος μία ημέρα νωρίτερα σύμφωνα με την πολιτική της φυλακής, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο αξιωματούχος.
ΕΝΑΣ ΒΑΘΙΑ ΘΡΗΣΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΠΡΩΗΝ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ
Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στον Πόλαρντ, ο οποίος μέσα στη φυλακή εξελίχτηκε σε βαθιά θρησκευόμενο, να εορτάσει το «Σσαμπάτ» (το εβραϊκό Σάββατο).
«Στα 67 χρόνια μίας πολύ ιδιαίτερης σχέσης, αυτή είναι η πρώτη υπόθεση κατηγοριών για κατασκοπεία εναντίον αμερικανού υπηκόου υπέρ του κράτους του Ισραήλ, εναντίον εργαζόμενου στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, στις υπηρεσίες Πληροφοριών και επίσης αμερικανού εβραίου», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Νταν Άρμπελ του Κέντρου Ισραηλινών Σπουδών στο American University της Ουάσινγκτον.
Απεχθής για πολλούς Αμερικανούς, ο Πόλαρντ είναι ευρέως δημοφιλής στο Ισραήλ.
Ενώ βρισκόταν στη φυλακή έγινε ίνδαλμα της ισραηλινής δεξιάς και πολλοί Ισραηλινοί δικαίωσαν τις πράξεις του. Καθώς επιδεινωνόταν η υγεία του, σύμφωνα με τον Άρμπελ, οι εκκλήσεις από το Ισραήλ για αποφυλάκισή του πολλαπλασιάζονταν αλλά η αμερικανική στάση όλο και σκλήραινε.
«Η αίσθηση μεταξύ των Ισραηλινών είναι ότι η ποινή που του επιβλήθηκε και η αντιμετώπιση που είχε υπήρξαν πολύ αυστηρές», πρόσθεσε ο ίδιος.
«Ίσως κάποια συγκεκριμένη στιγμή θα του επιτραπεί να ταξιδέψει και ίσως να ταξιδέψει στο Ισραήλ, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό πρόκειται να συμβεί στο εγγύς μέλλον».
ΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΖΗΜΙΑ ΣΤΑ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ
Αφού κατετάγη στο αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό, ο Πόλαρντ έλαβε το πράσινο φως για να αποκτήσει πρόσβαση στις διαβαθμισμένες και ευαίσθητες πληροφορίες. Τον Ιούνιο του 1984, ήρθε σε επαφή με έναν ισραηλινό συνταγματάρχη, τον Αβιέμ Σέλα, ο οποίος σπούδαζε στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και του πρότεινε να τον τροφοδοτεί με διαβαθμισμένες πληροφορίες.
Σύντομα άρχισε να παρέχει μυστικές πληροφορίες στους Ισραηλινούς που λέγεται ότι ανέρχονται σε χιλιάδες έγγραφα.
Ο Πόλαρντ επίσης φέρεται ότι παρέδωσε διαβαθμισμένες πληροφορίες στη Νότια Αφρική και ότι είχε παραδώσει στην τότε σύζυγό του, Αν, απόρρητα έγγραφα που αφορούσαν την Κίνα για να τα χρησιμοποιήσει προς όφελος της επιχείρησής της.
Στη συνέχεια, η Ουάσινγκτον τον κατηγόρησε ότι προκάλεσε ανυπολόγιστη ζημιά στα αμερικανικά συμφέροντα στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου παρότι ποτέ δεν δημοσιοποιήθηκε το ακριβές μέγεθος των πληροφοριών που απέσπασε.
Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι διαβίβασε πληροφορίες ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια του Ισραήλ, τις οποίες κρατούσαν μυστικές οι Αμερικανοί, αλλά ειδικοί σε θέματα ασφάλειας εκφράζουν φόβους ότι οι πληροφορίες αυτές ενδεχομένως να κατέληξαν στα χέρια των Σοβιετικών, που την εποχή εκείνη ήταν ο μεγαλύτερος εχθρός της Ουάσινγκτον.
ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΑΝ Ο ΟΜΠΑΜΑ ΠΕΙ ΤΟ ‘ΝΑΙ’
«Οι αμερικανοί πρόεδροι ήθελαν να δώσουν το παράδειγμα ότι η κατασκοπεία εις βάρος μίας φίλης χώρας δεν θα γίνεται ανεκτή. Δεν υπήρξε σημαντική ζημιά για τις ΗΠΑ από την καθεαυτή κατασκοπεία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μάικλ Μπρένερ, ο διευθυντής του Κέντρου Ισραηλινών Σπουδών στο American University.
Η υπόθεση Πόλαρντ μπορεί να χρονολογείται από τη δεκαετία του 1980, αλλά κάποιοι θεωρούν ότι ο Πόλαρντ εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως πιόνι στις σύγχρονες υποθέσεις.
Οι δικηγόροι του ωστόσο, Έλιοτ Λάουερ και Ζακ Σεμελμάν, με τους οποίους επικοινώνησε το Γαλλικό Πρακτορείο αρνήθηκαν να σχολιάσουν την ακριβή ημερομηνία αποφυλάκισής του.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως να πρόκειται για κίνηση συμφιλίωσης προς την ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία είχε ενοχληθεί από την συμφωνία για τα πυρηνικά μεταξύ Δύσης και Ιράν. Ο Μπρένερ, πάντως, διαφωνεί με αυτή την άποψη.
«Η αναστολή έπειτα από 30 χρόνια ήταν από πολλούς αναμενόμενη, ακόμη και χωρίς τη συμφωνία του Ιράν.
«Ενδέχεται να βοηθήσει τις τεταμένες σχέσεις Ισραήλ-ΗΠΑ μετά τη συμφωνία του Ιράν, αλλά θεωρώ ότι δεν ήταν αυτό που καθόρισε την αποφυλάκισή του».
Βάσει των όρων της αποφυλάκισης με αναστολή, ο Πόλαρντ θα πρέπει να παραμείνει σε αμερικανικό έδαφος για τουλάχιστον πέντε χρόνια εκτός αν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δώσει την άδεια να φύγει από τη χώρα.
Οι δικηγόροι του δήλωναν τον Ιούλιο ότι ο πελάτης τους είχε λάβει διαβεβαιώσεις ότι θα του εξασφαλιστεί διαμονή και εργασία στην περιοχή της Νέας Υόρκης. Όμως, σύμφωνα με την οικογένειά του, ο πρώην κατάσκοπος επιθυμεί να εγκατασταθεί στο Ισραήλ με την Έσθερ Ζάιτς, μία καναδή εβραία που συμμετείχε στην εκστρατεία για την απελευθέρωσή του και την οποία παντρεύτηκε μέσα στη φυλακή.