Το Ιράν προσπαθεί με ταχείς ρυθμούς να αποτινάξει τις επιπτώσεις από μια δεκαετία διεθνούς απομόνωσης και χρόνια κυρώσεων που δημιούργησαν συνθήκες ασφυξίας στην οικονομία της χώρας. Με πληθυσμό περίπου 80 εκατομμυρίων και το ετήσιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) να εκτιμάται στα 406 δισεκ. δολάρια, το Ιράν θα είναι η μεγαλύτερη οικονομία που εισέρχεται και πάλι στις διεθνείς αγορές μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Η χώρα γίνεται και πάλι προσβάσιμη σε ξένες επιχειρήσεις σε βασικούς κλάδους όπως το πετρέλαιο και το αερίο, οι τράπεζες, οι ασφάλειες και οι αυτοκινητοβιομηχανίες.
Δεδομένης, ωστόσο, της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, της υποχώρησης των τιμών του πετρελαίου, τις διακυμάνσεις στην αγορά της Κίνας και των αυστηρότερων τραπεζικών κανόνων, το ερώτημα είναι πλέον με ποιο τρόπο θα αντιδράσει το Ιράν και τι μπορεί αυτό να σημαίνει για τις παγκόσμιες αγορές και το εμπόριο.
Διαβάστε: Ιράν: Θα συνεχίσουμε το πυραυλικό μας πρόγραμμα
Πετρέλαιο
Το μποϊκοτάζ από τις ΗΠΑ και την ΕΕ στο ιρανικό πετρέλαιο είχε ως αποτέλεσμα η παραγωγή αργού της χώρας να μειωθεί από τα περίπου 3,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε λίγο πάνω από τα 2,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα έως τα τέλη του 2015.
Λίγο μετά την άρση των κυρώσεων, η εθνική πετρελαϊκή εταιρία του Ιράν έδωσε εντολή για αύξηση της παραγωγής κατά περίπου 500.000 βαρέλια την ημέρα.
Ωστόσο, αυτή η αύξηση δεν σηματοδοτεί άμεση επιστροφή στα προ κυρώσεων επίπεδα. Το Ιράν θα πρέπει πρώτα να ανοικοδομήσει τις παλαιές υποδομές του για να ξανακερδίσει το έδαφος που έχει χάσει από τα άλλα μέλη του ΟΠΕΚ.
Για να προσελκύσει αγορές από την Ευρώπη, το Ιράν είπε ότι θα πουλήσει το πετρέλαιό του σε χαμηλότερες τιμές. Η κίνηση της Τεχεράνης ακολουθεί στενά τα βήματα της ανταγωνίστριας Σαουδικής Αραβίας, της οποίας η κρατική πετρελαϊκή εταιρία Saudi Aramco ανακοίνωσε τον Ιανουάριο αντίστοιχες εκπτώσεις. Απλά σκεφθείτε δύο λέξεις: πόλεμος τιμών.
Σύναψη εμπορικών σχέσεων…από την αρχή
Η εικόνα των διεθνών εμπορικών σχέσεων του Ιράν, όπως αναμενόταν, έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία. Ενώ οι εξαγωγές προς την ΕΕ έχουν μειωθεί – και στην περίπτωση των ΗΠΑ έχουν εξαφανιστεί τελείως – οι εξαγωγές στην Κίνα έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Αν και η επιβράδυνση της Κίνα έχει πλήξει προσφάτως τις εξαγωγές, το Πεκίνο παραμένει ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου και Ιρανοί αξιωματούχοι εικάζεται ότι σκοπεύουν να ασκήσουν περισσότερες πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Ενώ η Κίνα έχει γίνει η πιο σημαντική εξαγωγική αγορά του Ιράν, η Μέση Ανατολή είναι η μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών της χώρας.
Η συμφωνία της Airbus, της ευρωπαϊκής εταιρίας κατασκευής αεροσκαφών, να πουλήσει 114 αεροσκάφη στο Ιράν επιτεύχθηκε καθώς ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί έγινε ο πρώτος Ιρανός ηγέτης εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία που επισκέφθηκε δύο ευρωπαϊκά κράτη σε ένα μόνο ταξίδι. Η συμφωνία υποδηλώνει ότι οι εξαγωγές της ΕΕ προς το Ιράν θα αυξηθούν εάν παραμείνει σε ισχύ η διεθνής συμφωνία.
Ενώ το αμερικανικό εμπάργκο ίσως να μην αρθεί για τα επόμενα οκτώ χρόνια υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις. Οι εισαγωγές τροφίμων και περσικών χαλιών ίσως επιτραπούν ενώ οι ΗΠΑ θα μπορούν να πουλήσει επιβατικά αεροσκάφη στο Ιράν.
Back to business
Με την άρση των κυρώσεων, το Ιράν ελπίζει να προσελκύσει έως 50 δισεκ. δολάρια ξένων επενδύσεων το χρόνο. Οι διεθνείς εταιρίες ετοιμάζονται να αναζητήσουν ευκαιρίες αλλά το θέμα είναι κατά πόσο είναι διατεθειμένες να δραστηριοποιηθούν σε μια οικονομία που για περισσότερο από μια δεκαετία ήταν εσωστρεφής.
Η χρηματιστηριακή αγορά του Ιράν αναμένεται να δεχθεί περισσότερες επενδύσεις. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις και οι τράπεζες ίσως αποθαρρυνθούν από την επιβράδυνση της οικονομίας. Πέρυσι ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε στο 0,8% συγκριτικά με 4,3% το 2014. Η ανεργία ανάμεσα στους νέους ανήλθε στο 25%.
Πιο συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ ακόμα υπόσχονται ότι θα επιβάλλουν πρόστιμα σε διεθνείς εταιρίες με δεσμούς με το ιρανικό σώμα των Φρουρών της Επανάστασης, τον βραχίονα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων που στόχο έχει να περιφρουρήσει τον ισλαμικό νόμο και ελέγχει σημαντικά τμήματα της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι μια ευρωπαϊκή ή ασιατική εταιρία που θέλει να έχει εμπορικές σχέσεις με το Ιράν θα χρειαστεί να διασφαλίσει ότι οι εταίροι της δεν αποτελούν βιτρίνα των Φρουρών της Επανάστασης. Επίσης, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το αδιαφανές τραπεζικό σύστημα της χώρας αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο για την οικονομική ανάκαμψη και χρειάζεται διαρθρωτική μεταρρύθμιση.
Πηγή: Financial Times