Σε μόλις δύο εβδομάδες, αντάρτες κατάφεραν να καταλάβουν μία σειρά από μεγάλες πόλεις στη Συρία, πριν φτάσουν στην πρωτεύουσα, τη Δαμασκό, και ανατρέψουν τον πρόεδρο της χώρας Μπασάρ αλ Άσαντ, 13 χρόνια μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου.
Με επικεφαλής την ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), οι αντάρτες, σε κομβόι από μικρά οχήματα και μοτοσικλέτες, προχώρησαν ταχύτατα κατά μήκος της κεντρικής βόρειας – νότιας οδικής αρτηρίας της Συρίας, καταλαμβάνοντας τη Δαμασκό χωρίς να συναντήσουν μεγάλη αντίσταση.
Όμως, ενώ πολλοί γιορτάζουν την πτώση μίας οικογενειακής δυναστείας που κυβέρνησε τη Συρία, το μέλλον είναι αβέβαιο και η κατάσταση επί τόπου παραμένει ρευστή, με μία σειρά από διαφορετικές ομάδες ανταρτών να ελέγχουν διάφορα μέρη της χώρας, όπως αναφέρει το BBC, σε μία ανάλυση ποια είναι τελικά η σημερινή εικόνα.
Τα ερωτήματα πολλά: Ποια η κατάσταση στα βόρεια της χώρας; Πού βρίσκονται οι ρωσικές βάσεις και ποιες περιοχές ελέγχουν οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία; Το BBC με μία σειρά από χάρτες που παρουσιάζει επιχειρεί να δώσεις τις απαντήσεις στα πιο καίρια ερωτήματα.
Ποιος ελέγχει τι στη Συρία
Η πτώση του τυραννικού καθεστώτος Άσαντ οφείλεται στην απροσδόκητη και ραγδαία προέλαση των ανταρτών HTS. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η οργάνωση ελέγχει τις βασικές πόλεις της Συρίας, δεν κυβερνά όλη τη χώρα.
Η Συρία, εδώ και χρόνια, βρίσκεται υπό τον έλεγχο μίας σειράς από αντάρτικες ομάδες, όπως οι HTS στην Ιντλίμπ και οι κουρδικές δυνάμεις στη βόρεια και βορειοανατολική Συρία, οι οποίες έχουν καταλάβει εδάφη και τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει το BBC, η επίτευξη μίας συμφωνίας για τον τρόπο διακυβέρνησης της Συρίας παραμένει δύσκολη.
Πώς έφτασαν οι αντάρτες στη Δαμασκό
Με τα μέτωπα «παγωμένα» επί χρόνια, οι τζιχαντιστές ξεκίνησαν στα τέλη Νοεμβρίου την επίθεσή τους η οποία οδήγησε τελικά στην πτώση του Ασαντ. Αφού κατέλαβαν το Χαλέπι, συνέχισαν, κινούμενοι νότια για να πάρουν τον έλεγχο της πόλης Χάμα την περασμένη Πέμπτη. Η προέλαση συνεχίστηκε με ταχύτητα και σύντομα καταλήφθηκε και η Χομς. Τα χαράματα της Κυριακής (08.12.2024) οι κυβερνητικές δυνάμεις έχασαν την πρωτεύουσα Δαμασκό.
Πού βρίσκεται η Συρία και πώς εμπλέκονται οι γείτονές της
Η Συρία, με πληθυσμό περίπου 22 εκατομμύρια ανθρώπους, βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Μεσογείου. Συνορεύει με την Τουρκία στον Βορρά, τον Λίβανο και το Ισραήλ στα δυτικά και νοτιοδυτικά, το Ιράκ στα ανατολικά και την Ιορδανία στα νότια. Η Τουρκία, οι δυτικές δυνάμεις και αρκετές χώρες του Κόλπου έχουν υποστηρίξει διάφορες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης σε διαφορετικά επίπεδα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Η Χεζμπολάχ, με έδρα τον Λίβανο και υποστηριζόμενη από το Ιράν, έχει πολεμήσει στο πλευρό του συριακού στρατού, αλλά έχει αποδυναμωθεί από τη σύγκρουση με το Ισραήλ. Αυτό θεωρείται ένας από τους κύριους λόγους για την επιτυχία της προέλασης των ανταρτών.
Πώς αντέδρασε το Ισραήλ
Με φόντο τη μετάβαση της εξουσίας στη Συρία, ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη φέρονται να έχουν πραγματοποιήσει εκατοντάδες αεροπορικά πλήγματα τα τελευταία 24ωρα σε ολόκληρη τη χώρα. Το Ισραήλ φέρεται να βομβαρδίζει στρατιωτικές εγκαταστάσεις του άλλοτε κυβερνητικού συριακού στρατού, όπως αποθήκες όπλων, αποθήκες πυρομαχικών, αεροδρόμια, ναυτικές βάσεις και ερευνητικά κέντρα.
Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρει ότι έχει καταγράψει περισσότερα από 300 πλήγματα του Ισραήλ στη Συρία από την πτώση του καθεστώτος Ασαντ την Κυριακή, μεταξύ άλλων και στη Δαμασκό. Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι οι ενέργειές του αποσκοπούν στο να αποτρέψουν το ενδεχόμενο τα όπλα να περάσουν «στα χέρια εξτρεμιστών», καθώς η Συρία περνά στη μετα-Ασαντ εποχή.
Παράλληλα, το Ισραήλ έχει εισβάλει στην αποστρατιωτικοποιημένη «νεκρή» ζώνη πέραν των κατεχόμενων περιοχών στα Υψίπεδα του Γκολάν, λέγοντας ότι η συμφωνία του 1974 με τη Συρία «κατέρρευσε» λόγω της πτώσης του Ασαντ. Παράλληλα, διέψευσε ότι ισραηλινά άρματα μάχης πλησιάζουν τη Δαμασκό, αλλά επιβεβαίωσε ότι έχει στρατεύματα τα οποία επιχειρούν στο συριακό έδαφος πέραν της νεκρής ζώνης.
Τα Υψίπεδα του Γκολάν είναι ένα βραχώδες οροπέδιο περίπου 60 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Δαμασκού. Το Ισραήλ κατέλαβε την περιοχή από τη Συρία στα τελευταία στάδια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967 και προχώρησε σε μονομερή προσάρτηση το 1981. Η κίνηση αυτή δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα κράτος διεθνώς πλην των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τι συμβαίνει στη βόρεια Συρία
Στη βόρεια πόλη του Μανμπίτζ, σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ ανταρτών, υποστηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων και δυνάμεων των Κούρδων. Και οι δύο πλευρές ισχυρίστηκαν ότι έχουν καταλάβει τμήματα της πόλης και οι μάχες φέρονται να συνεχίζονται σε ορισμένες γειτονιές. Αναλυτές του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου δήλωσαν ότι δεν μπορούν ακόμη να εξακριβώσουν ποιος έχει τον έλεγχο της Μανμπίτζ.
Πού βρίσκονται οι ρωσικές βάσεις
Το 2015, η Ρωσία έστειλε χιλιάδες στρατιώτες στη Συρία για να βοηθήσει τον Ασαντ. Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία έλαβε 49ετή μίσθωση δύο στρατιωτικών βάσεων στα παράλια της χώρας.
Το λιμάνι της Ταρτούς είναι η μόνη μεγάλη υπερπόντια ναυτική βάση της Ρωσίας και επίσης η μόνη ναυτική βάση της στη Μεσόγειο. Μαζί με την αεροπορική βάση στο Χμεινίμ κοντά στη Λατάκια, η οποία χρησιμοποιείται συχνά για τις πτήσεις προς την Αφρική, οι δύο βάσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητα της Ρωσίας να προβάλει ισχύ σε περιφερειακό επίπεδο.
Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι θα διεξαγάγει συζητήσεις με τη νέα διοίκηση της Συρίας σχετικά με το μέλλον και των δύο στρατιωτικών βάσεων.
Με πληροφορίες και φωτογραφίες από: BBC