Γράφει ο Ηλίας Ηλιόπουλος*
Τι είναι το Ιράν;
Το Ιράν είναι ένα μεγάλο ιστορικόν έθνος, από τα αρχαιότερα της ανθρωπότητος.
Το Ιράν είναι ένας αρχαίος, λαμπρός πολιτισμός.
Το Ιράν είναι, συγχρόνως, ένα από τα δύο αρχαιότερα, διαρκώς υφιστάμενα κράτη του πλανήτη (το άλλο είναι η Κίνα).
Από γεωπολιτικής απόψεως, το Ιράν είναι ο «κλειδόλιθος» (keystone) της Μέσης Ανατολής: Κατέχει κεντρική γεωγραφική θέση (central geographical position), επιτελεί μείζονα γεωπολιτικό ρόλο (major geopolitical role) και είναι κρίσιμος περιφερειακός γεωστρατηγικός κρατικός δρων (regional geostrategic state actor) με τεράστια γεωστρατηγική προστιθεμένη αξία (geostrategic added value) τόσο για το γεωπολιτικόν υποσύστημα της ευρυτέρας Μέσης Ανατολής όσο και για την διεθνή ασφάλεια και σταθερότητα, δεδομένης και της σημασίας του εν λόγω υποσυστήματος για το όλον διεθνές σύστημα.
Από στρατιωτικής απόψεως, το Ιράν είναι, μακράν, ο σπουδαιότερος περιφερειακός κρατικός δρων του Περσικού Κόλπου. Λόγω γεωγραφικής θέσεως, οι Ένοπλες Δυνάμεις (Armed Forces) του Ιράν δύνανται ανέτως να προβούν σε άσκηση σκληράς ισχύος (hard power) στο σύμπλοκον του Περσικού Κόλπου και των Στενών του Ορμούζ (Persian Gulf and Strait of Hormuz), με τεράστιες, ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην παγκόσμιο οικονομία, πρωτίστως δε στην οικονομία της Δύσεως. Ήδη, κατά το πρόσφατο παρελθόν, η Τεχεράνη απείλησε με φραγή των Στενών του Ορμούζ, εις απάντησιν της αυθαίρετης και μονομερούς, εξακολουθητικής επιβολής αποκλεισμού (embargo) εις βάρος της χώρας εκ μέρους των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους.
Σημειωτέον ότι το Ιράν ασφαλώς διέθετε τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την ανάδειξή του σε υπ’ αριθμόν ένα παίκτη στο περιφερειακό γεωπολιτικό υποσύστημα, αλλά, κατά μίαν αξιοπερίεργη ειρωνεία της Ιστορίας, στην εξέλιξη αυτή, τουλάχιστον κατά την τελευταία 20ετία, συνετέλεσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ, καθώς – με την παράνομη εισβολή στο Ιράκ το 2003 – εξουδετέρωσαν το Ιράκ, μεγάλο ανταγωνιστή του Ιράν, ως γεωστρατηγικό δρώντα της περιοχής, ανοίγοντας έτσι, αντικειμενικώς, τον δρόμο για την στρατηγική αναβάθμιση της Τεχεράνης.
Βεβαίως, είναι γνωστό στους σοβαρούς αναλυτές ότι η Ουάσιγκτων δεν φημίζεται για την γεωπολιτική της θεώρηση, το στρατηγικό της βάθος και την ορθότητα των εκτιμήσεων και προβλέψεών της. Πολλές είναι οι περιπτώσεις που οι επιλογές του κατεστημένου του US Department of State, των Υπηρεσιών Πληροφοριών (Intelligence) και των σπουδαιοφανών «δεξαμενών σκέψεως» (think-tanks) απεδείχθησαν εσφαλμένες, αντιπαραγωγικές ή και επιζήμιες, εν τέλει, για τα ίδια τα καλώς εννοούμενα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα αλλά και για την διεθνή ασφάλεια και ειρήνη. «Blow-back» ονόμασε το φαινόμενο αυτό ένας διαπρεπής Αμερικανός Καθηγητής προ ετών.
Το παράδειγμα του Ιράν είναι λίαν διδακτικό: Η απαρχή των προβλημάτων στις σχέσεις ΗΠΑ – Ιράν ανάγεται στην άφρονα, οππορτουνιστική και ασυγχώρητα μυωπική απόφαση των ΗΠΑ (και της Μ. Βρεττανίας, η οποία τότε ακόμη έπαιζε κάποιο διεθνή ρόλο) να ανατρέψουν τον νόμιμο Πρόεδρο Mohammad Mossadegh. Ο Πρόεδρο Mohammad Mossadegh ήταν ένας κορυφαίος «statesman» με τεράστια διεθνή αναγνώριση και ανετράπη, διά μιας κεκαλυμμένης επιχειρήσεως των αγγλο-αμερικανικών Μυστικών Υπηρεσιών (Επιχείρησις Αίας / Operation Ajax), για να μη θιγούν τα θηριώδη συμφέροντα της Anglo-Persian Oil Company από το φιλόδοξο και τολμηρό πρόγραμμα εθνικής και κοινωνικής ανορθώσεως του Ιράν, το οποίον ήθελε να εφαρμόσει ο ιστορικός ηγέτης Mossadegh. Έκτοτε, και έως σήμερα, η πολιτική της Δύσεως, και ειδικώς των ΗΠΑ, έναντι του Ιράν είναι μία διαρκής επιβεβαίωση της θεωρίας του «blow-back».
Είναι, πάντως, αξιοσημείωτο – και οφείλει να εκτιμηθεί δεόντως από τους σώφρονες ανθρώπους στην Δύση – ότι, παρά τον μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς και υπονομεύσεως των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν και παρ’ όλην την αντιϊρανική υστερία και παραπληροφόρηση των κραταιών Δυτικών ΜΜΕ, το Ιράν ουδέποτε προέβη έως σήμερα σε φραγή των Στενών, ούτε έπραξε κάτι το οποίον θα μπορούσε να ανατινάξει την διεθνή σταθερότητα, ενώ θα μπορούσε. Είναι και αυτό μία ακόμη απόδειξη της διεθνούς υπευθυνότητος και του Πολιτικού Ρεαλισμού του Ιράν και της Ηγεσίας του, η οποία, παρά την Δυτική Παραπληροφόρηση, σαφώς επιθυμεί την ομαλή ενσωμάτωση της χώρας της στο διεθνές σύστημα – αλλά υπό όρους σεβασμού της θεμελιώδους Αρχής της Εθνικής Κυριαρχίας (national sovereignty), της ομοίως θεμελιώδους Αρχής της Μη Αναμείξεως εις τα εσωτερικά Κυριάρχων Κρατών (non interference principle), της Τιμής και του αξιακού συστήματος (normative/value system) μιας μεγάλης ιστορικής χώρας, όχι υπό όρους αποικίας της Δύσεως!
Θα μπορούσε βεβαίως να παρατηρηθεί ότι, κατά τα τελευταία έτη, τα φιλοαμερικανικά κράτη του Κόλπου, κυρίως δε η Σαουδική Αραβία, βελτίωσαν την στρατιωτική ισχύ τους διά των καταλλήλων προμηθειών τεχνολογικώς προηγμένων οπλικών συστημάτων. Ασφαλώς, η σύγχρονη τεχνολογία προσδίδει ένα πλεονέκτημα στις Ε.Δ. της Σαουδικής Αραβίας, αλλά, εν τούτοις, δεν αποτελεί υποκατάστατον της επιχειρησιακής πείρας, την οποίαν διαθέτουν σωρευμένη οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ιράν. Σε υποθετική περίπτωση αναφλέξεως, οι δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας (και όποιου άλλου περιφερειακού δρώντος) θα ηττηθούν από τις Ένοπλες Δυνάμεις του Ιράν, οι οποίες διαθέτουν όχι μόνον υπέρτερη ισχύ αλλά και πλουσιώτατη επιχειρησιακή πείρα (operational experience) και – το σημαντικώτερον – υψηλότερον Ηθικόν Μάχης (combat moral), λόγω του υψηλού βαθμού ταυτίσεως (identification) του Ιρανικού Λαού με το κρατούν πολιτικόν σύστημα της Πατρίδος του. Το τελευταίο δεν ισχύει, βεβαίως, σε τόσον υψηλό βαθμό, για άλλα κράτη της περιοχής.
Άρα, σε περίπτωση ενεργοποιήσεως του «worst case scenario», η Ουάσιγκτων γνωρίζει ότι δεν θα μπορεί να βασισθεί στην Σαουδική Αραβία (ακόμη ολιγώτερο δε σε όποιον άλλον τοπικό δρώντα). Θα πρέπει, συνεπώς, να εμπλακούν στρατιωτικώς οι ίδιες οι ΗΠΑ, απ’ ευθείας. Συνεκτιμωμένης, όμως, της σχέσεως του Ιράν με την μετα-σοβιετική Ρωσσία και την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, τυχόν επίθεση των ΗΠΑ κατά του Ιράν θα ισοδυναμούσε με άνοιγμα της θύρας του διεθνούς φρενοκομείου!
Επομένως, απείρως προτιμώτερο και ορθότερο θα ήτο να παραδεχθεί η Δύσις, έστω και σιωπηρώς, το μοιραίον σφάλμα του 1953 και να επιδιώξει μία στρατηγική συνεννόηση με το Ιράν. Αυτό θα απέβαινε προς όφελος όλων των μερών – και της διεθνούς ασφαλείας και σταθερότητος. Πολλώ δε μάλλον σήμερα, που η περιοχή αλλά και η ανθρωπότητα ζει υπό την απειλή του εφιάλτη του ISIS, του ολοκληρωτικού ισλαμιστικού «Frankenstein» (made by the USA and the UK!).
Φυσικά, το πρώτο – κατεπείγον – βήμα είναι η πλήρης άρση των κυρώσεων της Δύσεως κατά του Ιράν.
Αντί υστερογράφου: Τα τελευταία έτη η Ελλάς απώλεσε, ιδία υπαιτιότητι, την λίαν προνομιούχο θέση, την οποίαν άλλοτε και επί μακρόν χρόνον κατείχε εντός του Ιράν – με δυσμενείς επιπτώσεις και επί της χειμαζομένης εθνικής οικονομίας.
Οι λόγοι γνωστοί:
– Η απόλυτη πολιτική και ψυχολογική επένδυση της ελλαδικής κοινωνικοοικονομικής Ολιγαρχίας (της αρχούσης νόθου αστικής τάξεως) – καθώς και των διαχειριστών της στο πολιτικό εποικοδόμημα – στο υπερεθνικό υβριδικό κρατικό μόρφωμα των Βρυξελλών (την καταχρηστικώς καλουμένη «Ε.Ε.»), κατά τις τελευταίες δεκαετίες,
– η συνεπακόλουθη ασυγγνώστως μονομερής «Εξωτερική Πολιτική» (τρόπος του λέγειν!) των Αθηνών, από εποχής Σημίτη και εντεύθεν,
– η ουσιαστική παραίτηση, ιδίως κατά τα τελευταία έτη, από της ασκήσεως Εξωτερικής Πολιτικής Κυριάρχου Κράτους και η ανορθολογική, ανιστόρητη, μυωπική και σχεδόν ψυχωτική προσκόλληση στο μόρφωμα των Βρυξελλών,
– η εξακολουθητική και εξ ίσου ανορθολογική, ανιστόρητη, μυωπική και σχεδόν ψυχωτική προσκόλληση σε έναν εκτός τόπου και χρόνου Ατλαντισμό.
Επειδή, όμως, στην πραγματική ζωή «τα πάντα ρει», παριστάμεθα ήδη, και θα παραστούμε έτι μάλλον εις το μέλλον, μάρτυρες του εξής κωμικοτραγικού (δι’ ημάς) φαινομένου: Οι Δυτικοί ιθύνοντες σπεύδουν να «ανακαλύψουν» εκ νέου το Ιράν και ανταγωνίζονται ήδη αλλήλους ποίος θα προλάβει να καταλάβει καλλίτερες «θέσεις μάχης» εν όψει της επικειμένης συνομολογήσεως πλειάδος εμπορικών και εν γένει οικονομικών συμφωνιών, συμβολαίων κ.λ.π. – και οι διεθνοπολιτικώς ανύπαρκτοι και ετεροκαθοριζόμενοι ευρωλάγνοι των Αθηνών θα βλέπουν, μιαν ακόμη φορά (όπως και στην περίπτωση του Κουρδιστάν), ότι μένουν «εκτός νυμφώνος»!
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, είναι τουλάχιστον παρήγορον – κυριολεκτικώς δώρον εξ ουρανού – ότι καθήκοντα Πρέσβεως της Ελλάδος στην Τεχεράνη αναλαμβάνει οσονούπω ο Πρέσβυς κ. Γ. Αϋφαντής. Πρόκειται για έναν άριστο διπλωμάτη, ο οποίος μάλιστα χαρακτηρίζεται από το ανεκτίμητο προσόν να διαθέτει ιδίαν, εθνική στρατηγική θεώρηση των διεθνών πραγμάτων – όλως διάφορη εκείνης που επιτάσσουν οι «Προστάτιδες Δυνάμεις»! Το πράγμα σπανίζει, ως γνωστόν, στο κτίριον της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Αρκεί να θυμηθούμε πώς έσπευσαν να ευθυγραμμισθούν «απολύτως» με τις αυθαίρετες, παράνομες, πολιτικώς ηλίθιες και εθνικώς επιζήμιες κυρώσεις των ΗΠΑ και του μορφώματος των Βρυξελλών κατά της Ρωσσικής Ομοσπονδίας τόσον ο ΥΠ.ΕΞ. κ. Βενιζέλος (ο οποίος φανερά ανταγωνίζεται, πλέον, τον Θ. Πάγκαλο για τον τίτλο του πλέον αποτυχημένου ΥΠ.ΕΞ. από συστάσεως Ελληνικού Κράτους!) όσον και ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Κούρκουλας (no commends!).
Υπ’ αυτάς τας συνθήκας παντελούς απουσίας ανεξαρτήτου εθνικής εξωτερικής πολιτικής, η άφιξη του κ. Αϋφαντή στο Ιράν – σε μιαν περίοδο που ολοένα και περισσότεροι Δυτικοί, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενοι, αναθεωρούν την άφρονα και αντιπαραγωγική πολιτική τους έναντι του Ιράν – αποτελεί σοβαρόν λόγον ελπίδος ότι ίσως η Ελλάς κατορθώσει να ανακτήσει το απολεσθέν έδαφος και γόητρον. Είθε…
* Ο κ. Ηλίας Ηλιόπουλος είναι Ιστορικός-Διδάκτωρ (Dr. phil) του Λουδοβικείου-Μαξιμιλιανείου Πανεπιστημίου Μονάχου (Ludwig-Maximilian Universität München), Καθηγητής της Σχολής Εθνικής Αμύνης και της Ναυτικής Σχολής Πολέμου (Hellenic National Defence College / Hellenic Naval Command and Staff College) και Στρατηγικός Αναλυτής.
Διαβάστε ακόμη:
Ιράν: Οι ΗΠΑ «σύμβολο της τυραννίας για την ανθρωπότητα»
Πτώση της τιμής του πετρελαίου: Στόχος οι ΗΠΑ, η Ρωσία, ή το Ιράν;
