Τον τελευταίο καιρό, ιδιαίτερα μάλιστα μετά την κατάληψη της Κριμαίας από την Ρωσία, η Δύση έχει κατηγορήσει για μια σειρά από υποθέσεις κατασκοπείας, κυβερνοπολέμου, δολοφονιών, αλλά και στρατιωτικών δράσεων την GRU, την σχετικά άγνωστη μέχρι πρότινος Υπηρεσία Πληροφοριών των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Στη GRU έχουν αποδοθεί ενέργειες όπως η ενορχήστρωση και η εκτέλεση της κατάληψης της Κριμαίας με τα πράσινα ανθρωπάκια, ο επηρεασμός των Αμερικανικών Προεδρικών εκλογών του 2016 και άλλων εκλογικών αναμετρήσεων σε όλο τον κόσμο, η απόπειρα δολοφονίας των Σκρίπαλ, αλλά και για μια παγκόσμια εκστρατεία κυβερνοεπιθέσεων στοχοποιώντας από διεθνείς οργανισμούς μέχρι και εταιρίες πυρηνικής ενέργειας.
Επίσκεψη του Βλάντιμιρ Πούτιν στο αρχηγείο της GRU το 2006, φωτογραφία ΑΠΕ-ΜΠΕ/EPA/ITAR-TASS
Ποια είναι η GRU και τι κάνει;
Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας είναι κοινώς γνωστή από το ρωσικό ακρωνύμιο GRU, το οποίο σημαίνει Κύρια Διεύθυνση Πληροφοριών (Main Intelligence Directorate). Το όνομά της άλλαξε τυπικά το 2010 σε Κύρια Διεύθυνση ή απλώς στο GU (Main Directorate) του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας, αλλά το παλιό ακρωνύμιο GRU χρησιμοποιείται ακόμα ευρέως.
Οι επίσημοι στόχοι της είναι η παροχή στρατιωτικής πληροφόρησης στον εκάστοτε Ρώσο Πρόεδρο και την Κυβέρνηση. Πρόσθετοι στόχοι είναι η εξασφάλιση της στρατιωτικής, οικονομικής και τεχνολογικής ασφάλειας της Ρωσίας.
Η GRU υπάγεται άμεσα στον Αρχηγό του Ρωσικού ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Βαλέρι Γερασίμοφ και στον Ρώσο Υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ο καθένας από τους οποίους πιστεύεται ότι έχει πρόσβαση στον φορητό πυρηνικό χαρτοφύλακα της Ρωσίας, πλέον του Ρώσου Προέδρου Πούτιν.
Οι δύο άλλες βασικές υπηρεσίες πληροφοριών και ασφάλειας της Ρωσίας δημιουργήθηκαν και οι δύο από την KGB της Σοβιετικής εποχής: η Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών ή γνωστή ως SVR, και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας ή γνωστή ως FSB. (σσ. Θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως οι αντίστοιχες υπηρεσίες των Αμερικανικών CIA και FBI)
Ποιες είναι οι δυνατότητες της GRU;
Σύμφωνα με μια Δυτική αξιολόγηση της GRU, στην οποία απέκτησε πρόσβαση το Reuters, η GRU έχει εδώ και πολλά χρόνια αναπτύξει ένα δίκτυο «παράνομων» κατασκόπων – εκείνων που εργάζονται χωρίς διπλωματική κάλυψη και που ζουν κάτω από μια πλαστή ταυτότητα για χρόνια μέχρι να λάβουν τις εντολές τους από την Μόσχα.
«Αυτό το πρόγραμμα «παράνομων» χρησιμοποιείται για τις πιο ευαίσθητες αποστολές ή για αποστολές στις οποίες η Μόσχα χρειάζεται να μπορεί να αρνηθεί κάθε σχέση με αυτούς, αν κάτι πάει στραβά», αναφέρει η αξιολόγηση.
Η GRU θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες στον τομέα του κυβερνοχώρου για την Ρωσία.
«Διαδραματίζει έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη των ρωσικών ικανοτήτων στον τομέα του Πληροφοριακού Πολέμου (τόσο του αμυντικού, όσο και του επιθετικού), σύμφωνα με τη Δυτική αξιολόγηση.
«Πρόκειται για μια επιθετική και καλά χρηματοδοτούμενη οργάνωση, η οποία έχει την άμεση στήριξη και πρόσβαση στον [Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ] Πούτιν, επιτρέποντας της έτσι σημαντική ελευθερία στις δραστηριότητές της, αλλά και μεγάλη ανοχή έναντι του διπλωματικού και νομοθετικού ελέγχου», σύμφωνα με την εκτίμηση.
Η GRU διαθέτει επίσης μια σημαντική σε μέγεθος μονάδα ειδικών δυνάμεων, αποτελούμενη από την ελίτ των ελίτ του ρωσικού στρατού.
Άνδρες της μονάδας Ειδικών Επιχειρήσεων της GRU, φωτογραφία Ria Novosti
Μιλώντας στο Reuters ο Onno Eichelsheim, διευθυντής της Ολλανδικής Αμυντικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και Ασφάλειας, χαρακτήρισε την GRU ως μια από της κορυφαίες υπηρεσίες του πλανήτη στον κλάδο, προσθέτοντας ότι αποτελεί μια πολύ πραγματική απειλή.
Ποιες είναι κάποιες από τις πράξεις που αποδίδει η Δύση στην GRU;
– Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στους αξιωματικούς της GRU, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της Igor Korobov, για προσπάθειες στον κυβερνοχώρο με σκοπό την παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές του 2016. Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.
– Η Βρετανία υποστηρίζει ότι δύο αξιωματικοί της GRU προσπάθησαν να δολοφονήσουν τους Skripal με τον χημικό παράγοντα Novichok. Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.
– Η Βρετανία δήλωσε ότι η GRU βρίσκεται πίσω από την επίθεση BadRabbit του 2017, το χακάρισμα των αρχείων της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών το 2016, αλλά και τις επιθέσεις στα ηλεκτρονικά συστήματα τόσο του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών, όσο και του Εργαστηρίου Αμυντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας το 2018. Η Ρωσία είπε ότι οι κατηγορίες ήταν ψευδείς.
– Η Ολλανδία δήλωσε ότι συνέλαβε τέσσερις κατασκόπους της GRU που προσπαθούσαν να χακάρουν τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων. Είπε ότι η ίδια ομάδα, γνωστή ως μονάδα 26165, είχε επιτεθεί και κατά της έρευνας για την κατάρρευση της πτήσης MH-17 της Malaysia Airlines.
– Οι Ηνωμένες Πολιτείες απήγγειλαν κατηγορίες σε επτά αξιωματικούς της GRU, η οποίοι σχεδίαζαν να χακάρουν τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την καταπολέμηση του ντόπινγκ, ο οποίος είχε αποκαλύψει ένα ρωσικό πρόγραμμα ντόπινγκ.
– Η GRU διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, στη σύγκρουση στην Ουκρανία και στη σύγκρουση του 2008 με τη Γεωργία.
Σημείωση: Η GRU δεν διαθέτει δικό της δημόσιο δικτυακό τόπο και δεν σχολιάζει δημοσίως τις ενέργειές της. Η δομή, ο αριθμός των υπαλλήλων και η χρηματοδότησή τους είναι κρατικά μυστικά.
Ποια είναι η ιστορία της GRU;
Οι Ρώσοι κατάσκοποι ιστορικά πρωτοεμφανίζονται την περίοδο βασιλείας του Ιβάν του Τρομερού τον 16ο αιώνα, ο οποίος δημιούργησε μια φοβερή υπηρεσία κατασκοπείας.
Η GRU ιδρύθηκε ως Διεύθυνση Εγγραφής το 1918 μετά την Μπολσεβίκικη Επανάσταση. Ο ιδρυτής του Σοβιετικού κράτους Βλαντιμίρ Λένιν επέμενε στην ανεξαρτησία της από τις άλλες μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες την έβλεπαν ως αντίπαλο.
Ενώ η κάποτε ισχυρή KGB διαλύθηκε μαζί με την Σοβιετική Ένωση το 1991, η GRU παρέμεινε άθικτη.
Οι αξιωματικοί της GRU διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο σε ορισμένες από τα πιο κρίσιμα γεγονότα του Ψυχρού Πολέμου και της μετα-σοβιετικής ιστορίας – από την κρίση της Κούβας μέχρι τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και την προσάρτηση της Κριμαίας.
Το ευρύ κοινό είχε μια σπάνια ευκαιρία να δει τμήματα της έδρας της GRU στη Μόσχα, όταν ο Πούτιν την επισκέφθηκε το 2006.
Ο Πρόεδρος Πούτιν συνομιλεί με στέλεχος της GRU, φωτογραφία EPA
Πηγή Reuters , κεντρική φωτογραφία αρχείο Reuters