Γράφει η ΙΩΑΝΝΑ ΗΛΙΑΔΗ*
Όσο κορυφώνεται η σφοδρή σύγκρουση Χαμάς – Ισραήλ, στη Γάζα, τόσο πιο δύσκολο είναι να διακρίνει κάποιος έναν “νικητή” ανάμεσα στους δυο αντιπάλους. Το Ισραήλ θεωρητικά διαθέτει υπεροπλία και σφυροκοπεί με όλα του τα μέσα τη Γάζα νύχτα και μέρα, με ελάχιστες μέχρι στιγμής απώλειες, μόλις δυο νεκρούς, καταγράφοντας σημαντικά πλήγματα, κυρίως εντοπίζοντας και καταστρέφοντας οπλισμό της άλλης πλευράς. Ωστόσο, η υπερβολικά μεγάλος αριθμός νεκρών αμάχων και κυρίως παιδιών, κάνει το Ισραήλ να φαίνεται ως αδίστακτος δολοφόνος στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, η οποία είναι και το πραγματικό πεδίο της μάχης.
Η Χαμάς από την πλευρά της, δείχνει να έχει την αναμέτρηση που ήθελε με το Ισραήλ, καθώς το παρέσυρε σε μια χερσαία επέμβαση στη Γάζα, όπου θα ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι οι απώλειες αμάχων θα ήταν τεράστιες. Επίσης μέχρι στιγμής, παρά τον εντοπισμό και την καταστροφή του δικτύου των τούνελς της, δεν μοιάζει να αισθάνεται απειλούμενη καθώς απορρίπτει διαρκώς τις προτάσεις για κατάπαυση του πυρός.
Η σφαγή στη συνοικία Shejaiya της Γάζας.
Αυξήθηκε δραματικά ο αριθμός των νεκρών χθες τη νύχτα με την επιχείρηση των ισραηλινών δυνάμεων στη συνοικία Shejaiya της Γάζας. Πάνω από 50 νεκροί, μεταξύ των οποίων παιδιά κι ένας τουλάχιστον δημοσιογράφος, καθώς εκατοντάδες τραυματίες ήταν το αποτέλεσμα της επίθεσης, που έγινε κατά τη διάρκεια της νύχτας και παρέδωσε στις φλόγες ολόκληρη τη συνοικία, όπου υπάρχει και στρατόπεδο προσφύγων του ΟΗΕ.
Τα τούνελ νέα παράμετρος στο πεδίο της μάχης
Σε στρατιωτικό επίπεδο, βλέπουμε για πρώτη φορά το Ισραήλ να έρχεται αντιμέτωπο με κάτι που γνώριζε ήδη από τον Οκτώβριο του 2013 ότι θα αντιμετωπίσει στη Γάζα: Τα τούνελ της Χαμάς. Το υπόγειο δίκτυο που ανέπτυξε, κατά τα πρότυπα και τις διδαχές της Χεζμπολά, για να αντιμετωπιστεί, χρειάζεται νέο δόγμα. Τα τούνελ συνδυάζοντας πρωτόγονη τεχνολογία με νέα έξυπνα όπλα συνιστούν μια νέα πολεμική διάσταση, που απέχει πολύ από τον τρισδιάστατο πόλεμο εντός κατοικημένων περιοχών.
Όπως αναφέρει δημοσίευμα στο israeldefense.com, η ανάγκη αντιμετώπισης των υπόγειων τούνελ, απαιτεί μια τελείως διαφορετική τακτική, που θα πρέπει να περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους και διαστάσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μάλιστα, στο εγγύς μέλλον οι στρατιωτικές δυνάμεις θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελέσουν ελιγμούς κάτω από το έδαφος, για να αντιμετωπίσουν τους αντιπάλους τους. Θα πρέπει δηλαδή να είναι έτοιμες να εισέλθουν σε αχαρτογράφητες περιοχές. “Σε ένα όχι τόσο μακρινό μέλλον, οι υπόγειες σήραγγες θα εξελιχθούν ως κύρια επιχειρησιακή αρένα” αναφέρει το δημοσίευμα του israeldefense.com. Ωστόσο σήμερα, επιχειρησιακά δεν έχει αναπτυχθεί κάποια τακτική και φυσικά δεν υπάρχουν όπλα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα τέτοιο επιχειρησιακό περιβάλλον.
Το Ισραήλ αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει παραδοσιακές τακτικές και οπλισμό, με αποτέλεσμα να προκαλεί εκατόμβες νεκρών, όπως χθες στην συνοικία Shujaia της Γάζας και να χάνει την επικοινωνιακή μάχη. Η διαφήμιση του αντιπυραυλικού συστήματος Iron Dome Το Ισραήλ σε αυτή την κρίση, δεν είχε -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- θύματα σε απώλειες ζωής, καθώς μπόρεσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις ρουκέτες της Χαμάς, ενεργοποιώντας το αντιπυραυλικό σύστημα iron Dome.
Πρόκειται για σύστημα το οποίο ανέπτυξε η εταιρία Rafael στο Ισραήλ και στη συνέχεια παρήχθη με αμερικανική χρηματοδότηση. Παρά την επιτυχία του, σύμφωνα με δημοσίευμα του Foreign Policy, είναι πολύ κοστοβόρο. Χρησιμοποιήθηκε από το Ισραήλ μόνο όταν τα ραντάρ έδειχναν ότι οι ρουκέτες κατευθύνονται σε κατοικημένες περιοοχές, καθώς το κόστος αναχαίτισης καθεμιάς υπολογίζεται στα 2.000 δολάρια, ενώ συγκριτικά, το κόστος κάθε ρουκέτας είναι λιγότερο από 800 δολάρια. Οι Αμερικανοί πρόκειται να προχωρήσουν σε συμπαραγωγή με το Ισραήλ του αντιπυραυλικού συστήματος iron Dome, η οποία αναμένεται να ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Για το 2015 το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει ζητήσει 175 εκατομμύρια δολάρια για να επενδύσει στο Iron Dome, αλλά η ισραηλινή κυβέρνηση έχει θέσει θέμα διπλασιασμού του ποσού.
Η αφανής παράμετρος της Χεζμπολάχ Από την άλλη πλευρά, ο ισχυρός αντίπαλος του Ισραήλ, η Χεζμπολάχ η οποία είναι αυτή που “δίδαξε” στην Χαμάς τα τούνελς, τηρεί στάση σιωπής αλλά και παρατήρησης αυτή την περίοδο. Παρατηρεί τις τακτικές, τόσο της Χαμάς, όσο και του Ισραήλ καθώς προετοιμάζεται για ένα επόμενο γύρο αναμέτρησης με το Ισραήλ.
Η Χεζμπολάχ πιθανόν να μελετά τις στρατιωτικές αποτυχίες της Χαμάς, καθώς η δεύτερη, παρά την ψυχρή περίοδο που διέρχονται οι σχέσεις των δυο οργανώσεων τα δυο τελευταία χρόνια, χρησιμοποιεί τακτικές που έμαθε από την πρώτη. Σύμφωνα με ισραηλινούς αναλυτές, κατά την έναρξη της σύγκρουσης, η Χαμάς επιχείρησε μια «εκστρατεία σοκ και δέος», με παράλληλη χρήση των τούνελ που της έδιναν την άνεση να χτυπά και να εξαφανίζεται με στόχο να πλήξει το ισραηλινό ηθικό. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες που μίλησαν στο Al-Monitor, μια τέτοια στρατηγική πθανώς να ακολουθήσει και η Χεζμπολάχ, τις πρώτες ημέρες μιας πιθανής μελλοντικής αναμέτρησης με το Ισραήλ.
Επιπλέον η πυραυλική υποδομή της Χαμάς είναι σχεδόν πανομοιότυπη με εκείνη της Χεζμπολά στο Λίβανο, με τη διαφορά του μεγέθους. Υπολογίζεται ότι η Χαμάς έχει περίπου 10.000 ρουκέτες και η Χεζμπολάχ πάνω από 120.000. Οι περισσότεροι από τους εκτοξευτές πυραύλων της Χαμάς κρύβονται κάτω από την άμμο της Γάζας ή σε ευαίσθητες περιοχές αμάχων. Είναι πιθανό η Χεζμπολάχ να έχει απογοητευτεί με την αποτυχία της Χαμάς να διατρήσει το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome, ενώ θεωρείτα ότι σε μια ενδεχόμενη αναμέτρηση του Ισραήλ με τη Χεζμπολά, η κατάσταση δεν θα είναι ίδια. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης του 2006, η Χεζμπολάχ είχε εστιάσει μεγάλο μέρος της δύναμης πυρός της στην αεροπορική βάση Ramat David στο βόρειο Ισραήλ, όπου κατάφερε να χτυπήσει τον διάδρομο. Μεγάλο θα είναι το ενδιαφέρον της Χεζμπολάχ στο πώς αντιμετωπίζει η Χαμάς τη χερσαία εισβολή, καθώς η Χαμάς είχε αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την δημιουργία των δικτύων υπόγειων τούνελ σε όλη τη Γάζα και κυρίως στις παραμεθόριες περιοχές.
Σύμφωνα με την εμπειρία της Χεζμπολάχ, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επηρεάσει ψυχολογικά ισραηλινή κοινωνία είναι να σκοτώσει τους στρατιώτες, όχι τους πολίτες. Για το λόγο αυτό, η Χεζμπολάχ (σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές) εξετάζει με πολλή προσοχή την αντοχή της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας. Πάντως, τουλάχιστον προς το παρόν η Χεζμπολάχ δεν δείχνει κάποιο ενδιαφέρον να εισέλθει τώρα στη μάχη σε βοήθεια της Χαμάς και να αντιμετωπίσει αυτή το Ισραήλ. Προς κατάπαυση του πυρός;
Την ίδια αδιαφορία επιδεικνύουν και οι άλλες αραβικές χώρες μέλη του Αραβικού Συνδέσμου, οι οποίες δεν επέδειξαν ιδιαίτερη προθυμία να σπεύσουν προς διάσωση της Χαμάς, παρά την Αιγυπτιακή πρόταση για κατάπαυση του πυρός που μέχρι στιγμής έχει απορριφθεί από τη Χαμάς. Η Χαμάς, με την επιμονή της να απορρίπτει με μεγάλη ευκολία τις ειρηνευτικές προτάσεις, φαίνεται ότι δεν νιώθει απειλούμενη από την μεγάλης κλίμακας επιχείρηση του Ισραήλ. Η μέχρι σήμερα χλιαρή στάση της Δύσης, δεν έχει φέρει μέχρι στιγμής κανένα αποτέλεσμα στην συνεχιζόμενη σύγκρουση, με θύματα κυρίως τον άμαχο πληθυσμό και τα παιδιά. Ωστόσο, μετά την αναμέτρηση των τελευταίων ημερών, με τη χερσαία επιχείρηση, φαίνεται ότι πλέον μας χωρίζουν ημέρες για την επίτευξη μιας συμφωνίας κατάπαυσης.
Αυτό που λείπει προφανώς από τη Χαμάς και το οποίο θα επιδιώξει προκειμένου να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός είναι μια συμβολική νίκη εναντίον του ισραηλινού στρατού, το οποίο μπορεί να μεταφραστεί κυρίως σε νεκρούς ισραηλινούς στρατιώτες, που θα συγκρίνονται στον εν εξελίξει πόλεμο προπαγάνδας με τον μεγάλο αριθμό των αμάχων και των παιδιών που έχει προκαλέσει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους.
Τα τούνελ νέα παράμετρος στο πεδίο της μάχης Σε στρατιωτικό επίπεδο, βλέπουμε για πρώτη φορά το Ισραήλ να έρχεται αντιμέτωπο με κάτι που γνώριζε ήδη από τον Οκτώβριο του 2013 ότι θα αντιμετωπίσει στη Γάζα: Τα τούνελ της Χαμάς.
Το υπόγειο δίκτυο που ανέπτυξε, κατά τα πρότυπα και τις διδαχές της Χεζμπολά, για να αντιμετωπιστεί, χρειάζεται νέο δόγμα. Τα τούνελ συνδυάζοντας πρωτόγονη τεχνολογία με νέα έξυπνα όπλα συνιστούν μια νέα πολεμική διάσταση, που απέχει πολύ από τον τρισδιάστατο πόλεμο εντός κατοικημένων περιοχών. Όπως αναφέρει δημοσίευμα στο israeldefense.com, η ανάγκη αντιμετώπισης των υπόγειων τούνελ, απαιτεί μια τελείως διαφορετική τακτική, που θα πρέπει να περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους και διαστάσεις.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις μάλιστα, στο εγγύς μέλλον οι στρατιωτικές δυνάμεις θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελέσουν ελιγμούς κάτω από το έδαφος, για να αντιμετωπίσουν τους αντιπάλους τους. Θα πρέπει δηλαδή να είναι έτοιμες να εισέλθουν σε αχαρτογράφητες περιοχές. “Σε ένα όχι τόσο μακρινό μέλλον, οι υπόγειες σήραγγες θα εξελιχθούν ως κύρια επιχειρησιακή αρένα” αναφέρει το δημοσίευμα του israeldefense.com. Ωστόσο σήμερα, επιχειρησιακά δεν έχει αναπτυχθεί κάποια τακτική και φυσικά δεν υπάρχουν όπλα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα τέτοιο επιχειρησιακό περιβάλλον. Το Ισραήλ αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει παραδοσιακές τακτικές και οπλισμό, με αποτέλεσμα να προκαλεί εκατόμβες νεκρών, όπως χθες στην συνοικία Shujaia της Γάζας και να χάνει την επικοινωνιακή μάχη. Η διαφήμιση του αντιπυραυλικού συστήματος Iron Dome Το Ισραήλ σε αυτή την κρίση, δεν είχε -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- θύματα σε απώλειες ζωής, καθώς μπόρεσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις ρουκέτες της Χαμάς, ενεργοποιώντας το αντιπυραυλικό σύστημα iron Dome. Πρόκειται για σύστημα το οποίο ανέπτυξε η εταιρία Rafael στο Ισραήλ και στη συνέχεια παρήχθη με αμερικανική χρηματοδότηση.
Παρά την επιτυχία του, σύμφωνα με δημοσίευμα του Foreign Policy, είναι πολύ κοστοβόρο. Χρησιμοποιήθηκε από το Ισραήλ μόνο όταν τα ραντάρ έδειχναν ότι οι ρουκέτες κατευθύνονται σε κατοικημένες περιοοχές, καθώς το κόστος αναχαίτισης καθεμιάς υπολογίζεται στα 2.000 δολάρια, ενώ συγκριτικά, το κόστος κάθε ρουκέτας είναι λιγότερο από 800 δολάρια. Οι Αμερικανοί πρόκειται να προχωρήσουν σε συμπαραγωγή με το Ισραήλ του αντιπυραυλικού συστήματος iron Dome, η οποία αναμένεται να ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Για το 2015 το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει ζητήσει 175 εκατομμύρια δολάρια για να επενδύσει στο Iron Dome, αλλά η ισραηλινή κυβέρνηση έχει θέσει θέμα διπλασιασμού του ποσού.
Η αφανής παράμετρος της Χεζμπολάχ
Από την άλλη πλευρά, ο ισχυρός αντίπαλος του Ισραήλ, η Χεζμπολάχ η οποία είναι αυτή που “δίδαξε” στην Χαμάς τα τούνελς, τηρεί στάση σιωπής αλλά και παρατήρησης αυτή την περίοδο. Παρατηρεί τις τακτικές, τόσο της Χαμάς, όσο και του Ισραήλ καθώς προετοιμάζεται για ένα επόμενο γύρο αναμέτρησης με το Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ πιθανόν να μελετά τις στρατιωτικές αποτυχίες της Χαμάς, καθώς η δεύτερη, παρά την ψυχρή περίοδο που διέρχονται οι σχέσεις των δυο οργανώσεων τα δυο τελευταία χρόνια, χρησιμοποιεί τακτικές που έμαθε από την πρώτη. Σύμφωνα με ισραηλινούς αναλυτές, κατά την έναρξη της σύγκρουσης, η Χαμάς επιχείρησε μια «εκστρατεία σοκ και δέος», με παράλληλη χρήση των τούνελ που της έδιναν την άνεση να χτυπά και να εξαφανίζεται με στόχο να πλήξει το ισραηλινό ηθικό. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες που μίλησαν στο Al-Monitor, μια τέτοια στρατηγική πθανώς να ακολουθήσει και η Χεζμπολάχ, τις πρώτες ημέρες μιας πιθανής μελλοντικής αναμέτρησης με το Ισραήλ. Επιπλέον η πυραυλική υποδομή της Χαμάς είναι σχεδόν πανομοιότυπη με εκείνη της Χεζμπολά στο Λίβανο, με τη διαφορά του μεγέθους. Υπολογίζεται ότι η Χαμάς έχει περίπου 10.000 ρουκέτες και η Χεζμπολάχ πάνω από 120.000. Οι περισσότεροι από τους εκτοξευτές πυραύλων της Χαμάς κρύβονται κάτω από την άμμο της Γάζας ή σε ευαίσθητες περιοχές αμάχων.
Είναι πιθανό η Χεζμπολάχ να έχει απογοητευτεί με την αποτυχία της Χαμάς να διατρήσει το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome, ενώ θεωρείτα ότι σε μια ενδεχόμενη αναμέτρηση του Ισραήλ με τη Χεζμπολά, η κατάσταση δεν θα είναι ίδια. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης του 2006, η Χεζμπολάχ είχε εστιάσει μεγάλο μέρος της δύναμης πυρός της στην αεροπορική βάση Ramat David στο βόρειο Ισραήλ, όπου κατάφερε να χτυπήσει τον διάδρομο. Μεγάλο θα είναι το ενδιαφέρον της Χεζμπολάχ στο πώς αντιμετωπίζει η Χαμάς τη χερσαία εισβολή, καθώς η Χαμάς είχε αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την δημιουργία των δικτύων υπόγειων τούνελ σε όλη τη Γάζα και κυρίως στις παραμεθόριες περιοχές.
Σύμφωνα με την εμπειρία της Χεζμπολάχ, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επηρεάσει ψυχολογικά ισραηλινή κοινωνία είναι να σκοτώσει τους στρατιώτες, όχι τους πολίτες. Για το λόγο αυτό, η Χεζμπολάχ (σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές) εξετάζει με πολλή προσοχή την αντοχή της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας. Πάντως, τουλάχιστον προς το παρόν η Χεζμπολάχ δεν δείχνει κάποιο ενδιαφέρον να εισέλθει τώρα στη μάχη σε βοήθεια της Χαμάς και να αντιμετωπίσει αυτή το Ισραήλ. Προς κατάπαυση του πυρός;
Την ίδια αδιαφορία επιδεικνύουν και οι άλλες αραβικές χώρες μέλη του Αραβικού Συνδέσμου, οι οποίες δεν επέδειξαν ιδιαίτερη προθυμία να σπεύσουν προς διάσωση της Χαμάς, παρά την Αιγυπτιακή πρόταση για κατάπαυση του πυρός που μέχρι στιγμής έχει απορριφθεί από τη Χαμάς. Η Χαμάς, με την επιμονή της να απορρίπτει με μεγάλη ευκολία τις ειρηνευτικές προτάσεις, φαίνεται ότι δεν νιώθει απειλούμενη από την μεγάλης κλίμακας επιχείρηση του Ισραήλ. Η μέχρι σήμερα χλιαρή στάση της Δύσης, δεν έχει φέρει μέχρι στιγμής κανένα αποτέλεσμα στην συνεχιζόμενη σύγκρουση, με θύματα κυρίως τον άμαχο πληθυσμό και τα παιδιά. Ωστόσο, μετά την αναμέτρηση των τελευταίων ημερών, με τη χερσαία επιχείρηση, φαίνεται ότι πλέον μας χωρίζουν ημέρες για την επίτευξη μιας συμφωνίας κατάπαυσης. Αυτό που λείπει προφανώς από τη Χαμάς και το οποίο θα επιδιώξει προκειμένου να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός είναι μια συμβολική νίκη εναντίον του ισραηλινού στρατού, το οποίο μπορεί να μεταφραστεί κυρίως σε νεκρούς ισραηλινούς στρατιώτες, που θα συγκρίνονται στον εν εξελίξει πόλεμο προπαγάνδας με τον μεγάλο αριθμό των αμάχων και των παιδιών που έχει προκαλέσει το Ισραήλ στους Παλαιστίνιους.
*Δημοσιογράφος – Δημοσιεύθηκε στον imerodromo.gr
