Γράφει ο Βασίλης Γιαννακόπουλος
γεωστρατηγικός αναλυτής και συγγραφέας του βιβλίου «Αραβική Άνοιξη»
Απολογισμός της επιχείρησης “Pillar of Defense”
Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, στη διάρκεια διεξαγωγής της επιχείρησης “Pillar of Defense”, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις κατέστρεψαν σημαντικούς τομείς της στρατιωτικής δομής της Hamas (κυρίως εκτοξευτές ρουκετών και βλημάτων μικρού βεληνεκούς). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί δραστικά η επιχειρησιακή δυνατότητα της στρατιωτικής της πτέρυγας. Το αντιβαλλιστικό σύστημα “Iron Dome” κατάφερε να αναχαιτίσει επιτυχώς το 84% των ρουκετων και βλημάτων που εκτόξευσαν οι ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις από τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ η δυνατότητα προσβολής των ισραηλινών κατοικημένων περιοχών περιορίσθηκε κάτω του 7%.
Μια δύναμη των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων καθώς και ένας αριθμός εφέδρων συγκεντρώθηκαν σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου προετοιμάζονταν για μια πιθανή εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας και εκπαιδεύτηκαν με απώτερο στόχο την αύξηση της επιχειρησιακής τους δυνατότητας.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης, οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ προσέβαλαν περισσότερους από 1.500 στόχους της Hamas, όπως:
19 Κέντρα Διοίκησης και Ελέγχου.
30 ανώτερα στελέχη της Hamas.
Εκατοντάδες υπόγειους εκτοξευτές βλημάτων.
206 σήραγγες παράνομης διακίνησης όπλων και «τρομοκρατών».
Δεκάδες θέσεις δραστηριοποίησης της στρατιωτικής πτέρυγας της Hamas.
26 θέσεις κατασκευής και αποθήκευσης όπλων.
Δεκάδες θέσεις εκτόξευσης ρουκετών και βλημάτων.
Από τη Λωρίδα της Γάζας, μεταξύ 14 και 21 Νοεμβρίου, η Hamas εκτόξευσε συνολικά 1.506 ρουκέτες και βλήματα. Συγκεκριμένα:
875 σε ακατοίκητες περιοχές.
58 σε κατοικημένες περιοχές.
421 αναχαιτίσθηκαν από το αντιβαλλιστικό σύστημα “Iron Dome”.
152 αποτυχημένες προσπάθειες εκτόξευσης.
Οι ανθρώπινες απώλειες από πλευράς Παλαιστινίων ανήλθαν σε 162 νεκρούς και αρκετές εκατοντάδες τραυματίες, ενώ από ισραηλινής πλευράς σε 5 νεκρούς και 250 τραυματίες.
Η εύθραυστη συμφωνία εκεχειρίας
Τελικά, στις 21 Νοεμβρίου και μετά από οκτώ ημέρες εκατέρωθεν εχθροπραξιών, επιτεύχθηκε η εκεχειρία μεταξύ Ισραηλινών και Hamas. Πρόκειται για μια «εύθραυστη και προσωρινή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός», η οποία εκτιμάται ότι σύντομα θα παραβιασθεί. Μια συμφωνία η οποία απλά βάζει τα κύρια ισραηλινο-παλαιστινιακά προβλήματα κάτω απ’ το χαλί, όπως για παράδειγμα ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας, η δημιουργία και τα όρια του παλαιστινιακού κράτους, το δικαίωμα επιστροφής των περίπου πέντε εκατ. Παλαιστινίων προσφύγων, το μελλοντικό status της Ιερουσαλήμ, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, κτλ. Αυτό το γνωρίζει τόσο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu, όσο και ο ομόλογός του στη Λωρίδα της Γάζας Ismail Haniyah. Ως εκ τούτου, η έναρξη ενός νέου κύκλου βίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων δεν θα προκαλέσει έκπληξη.
Αυτό που απαιτείται στην παρούσα φάση είναι η έναρξη μιας διπλωματικής δραστηριότητας, η οποία πέρα από την κατάπαυση του πυρός θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος, έστω κι αν οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι ελάχιστες. Δηλαδή, απαιτείται μια διαμεσολάβηση που να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις δύο αντίπαλες πλευρές, αφού προηγουμένως θα έχει πείσει ότι ίσως οδηγήσει σε μια λύση, η οποία θα είναι:
Έξυπνη, διότι θα μεριμνά για το μέλλον τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων.
Δίκαιη, ώστε να κατευνάσει τη κακή ψυχολογία και την εκατέρωθεν καχυποψία.
Διαχρονικά εφαρμόσιμη, αλλά και αποδεκτή και από τους δυο λαούς.
Ως γνωστόν, η ισραηλινή άποψη δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια των πολιτών της και στην επιβίωση του εβραϊκού κράτους. Το Ισραήλ δεν πρόκειται να διαπραγματευθεί με όρους που θα έθεταν σε κίνδυνο την επιβίωση της εβραϊκής οντότητας. Αντίστοιχα, οι Παλαιστίνιοι επικεντρώνονται στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, τα όρια του οποίου θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του «πολέμου των έξι ημερών του 1967» (UNSCR 242/1967).
Κοινά αποδεκτός ο διαμεσολαβητικός ρόλος της Ελλάδας(;)
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν πρόσφατα ο Ισραηλινός πρέσβης στην Ελλάδα, Arye Mekel, προσκλήθηκε στην εκπομπή «ΝΕΤ στα Γεγονότα» και αναφέρθηκε στις εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «το ταγκό χορεύεται με δύο», εννοώντας φυσικά ότι αυτοί που θα διαμεσολαβήσουν μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων θα πρέπει να είναι αποδεκτοί και από τις δύο πλευρές. Το μήνυμα αυτό είχε δύο αποδέκτες: την Άγκυρα που επιδίωξε ανεπιτυχώς να προωθήσει τα τουρκικά συμφέροντα μέσω της επίσκεψης του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Ahmet Davutoglu στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και την Αθήνα που διατηρεί ταυτόχρονα σχέσεις συνεργασίας με το Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο.
Το παλαιστινιακό πρόβλημα καθώς και οι εξελίξεις στα πλαίσια της Αραβικής Άνοιξης θα συνεχισθούν πιθανόν για δεκαετίες. Οπωσδήποτε, η οικονομική κρίση της ευρωζώνης και ιδιαίτερα η ελληνική οικονομία σωστά διεκδικούν τη μερίδα του λέοντος και την πρώτη θέση στην ιεραρχία των προκλήσεων που αφορούν την Ελλάδα. Ωστόσο, τα όσα συμβαίνουν στο γειτονικό αραβικό κόσμο συνδέονται ως ένα βαθμό με την περιφερειακή ασφάλεια, το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης, την ενεργειακή ασφάλεια, τη ναυτιλία, την ανάδειξη της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας, τις μελλοντικές εξελίξεις για τον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ, την πρόσφατη ελληνο-ισραηλινή αμυντική-ενεργειακή συμφωνία συνεργασίας, αλλά και τα ελληνο-τουρκικά. Επομένως, γεννάται το ερώτημα: «μήπως, η Αθήνα θα έπρεπε να αναλάβει εντονότερο και πιο ουσιαστικό διαμεσολαβητικό ρόλο στα τεκταινόμενα της Μέσης Ανατολής;». Εξάλλου, ποια άλλη χώρα διατηρεί σχέσεις συνεργασίας με του Άραβες και τους Ισραηλινούς;
www.geostrategy.gr