Πριν από έξι χρόνια, το ρωσικό ναυτικό σχημάτισε ένα νέο σώμα στρατού, δουλειά του οποίου θα ήταν να υπερασπιστεί το Καλίνινγκραντ, το γεωγραφικά χωριστό φυλάκιο της Ρωσίας στη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας.
Φέτος, αναφέρει ο David Axe στο Forbes, όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία άρχισε να πηγαίνει άσχημα για τη Ρωσία, το Κρεμλίνο απέσπασε το 11ο Σώμα Στρατού από το Καλίνινγκραντ και το έστειλε στην Ουκρανία. Εκεί που ο ουκρανικός στρατός το κατέστρεψε γρήγορα.
Ο σχηματισμός, η ανάπτυξη και η καταστροφή του 11ου Σώματος Στρατού «διηγούνται» κατά τον David Axe μια ιστορία που είναι μεγαλύτερη από την τραγική ιστορία του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το Σώμα, τοποθετημένο ανάμεσα σε δύο χώρες του ΝΑΤΟ κατά μήκος μιας στρατηγικής θάλασσας, υποτίθεται ότι έδινε πλεονέκτημα στις ρωσικές δυνάμεις σε έναν παγκόσμιο πόλεμο. Αντίθετα, έγινε «τροφή για τα κανόνια» για έναν ουκρανικό στρατό που, στα χαρτιά, ήταν πιο αδύναμος από τον ρωσικό . Τώρα το Καλίνινγκραντ είναι ανυπεράσπιστο και η απειλή που αποτελούσαν κάποτε για τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ… έχει εξατμιστεί.
Το 11ο Σώμα Στρατού δεν ήταν στην πραγματικότητα ένας νέος σχηματισμός, σημειώνει το Forbes, αλλά αποτέλεσε μια ομαδοποίηση υφιστάμενων σχηματισμών κάτω από ένα ενιαίο αρχηγείο που απαντά στον στόλο της Βαλτικής του ρωσικού ναυτικού. Το σώμα επέβλεπε ένα μηχανοκίνητο τμήμα, ένα ξεχωριστό μηχανοκίνητο σύνταγμα, πυροβολικό, ρουκέτες, στρατεύματα αεράμυνας και μονάδες υποστήριξης.
Πριν η Ρωσία διευρύνει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ξεκινώντας στα τέλη Φεβρουαρίου, δεν υπήρχαν λιγότεροι από 12.000 Ρώσοι στρατιώτες στο Καλίνινγκραντ με περίπου 100 άρματα μάχης T-72, μερικές εκατοντάδες μαχητικά οχήματα BTR, howitzers Msta-S και εκτοξευτές πυραύλων BM-27 και BM-30. Το 11ο Σώμα Στρατού επέβλεπε τις περισσότερες από αυτές τις δυνάμεις.
Τοποθετημένο στα δυτικά σύνορα της Λιθουανίας, ενός από τα πιο αδύναμα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, το 11ο Σώμα Στρατού ήταν το «αμόνι» για μια πιθανή ρωσική εισβολή στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία. Το «σφυρί» ήταν η χερσαία δύναμη 18.000 ατόμων στη δυτική Ρωσία στα ανατολικά σύνορα των χωρών της Βαλτικής.
Το ΝΑΤΟ παρατηρούσε προσεκτικά τη συσσώρευση στο Καλίνινγκραντ. «Το Καλίνινγκραντ σίγουρα, ιστορικά, ήταν ένα μέρος όπου ήμασταν πολύ προσεκτικοί στη δυναμική και την ευαίσθητη περιφερειακή κατάσταση», είπε ένας αξιωματούχος της άμυνας των ΗΠΑ σε δημοσιογράφους τον Ιούνιο.
Αυτή η δυναμική άλλαξε ριζικά μετά τον Φεβρουάριο. Το Κρεμλίνο δέσμευσε το 80% των χερσαίων δυνάμεών του σε μια ευρύτερη εισβολή στην Ουκρανία – και έχασε αμέσως πολλά από αυτά σε μια καταδικασμένη – κατά τον David Axe – προσπάθεια να καταλάβει το Κίεβο.
Απλωμένα κατά μήκος των δρόμων που οδηγούν στην πρωτεύουσα, τα ρωσικά τάγματα, ταξιαρχίες και μεραρχίες με κακή καθοδήγηση, υποτροφοδοτούμενα, ήταν ευάλωτα στο πυροβολικό, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τις ομάδες πεζικού της Ουκρανίας που μετέφεραν αντιαρματικούς πυραύλους ακριβείας.
Μετά από μόλις ένα μήνα σκληρών μαχών, οι Ρώσοι υποχώρησαν από το Κίεβο. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά είναι πιθανό να κατέγραψαν 50.000 νεκρούς και τραυματίες μέχρι τη στιγμή που οι πρώτες γραμμές σταθεροποιήθηκαν τον Μάιο. Οι Ρώσοι εκείνη την εποχή κατείχαν το στρατηγικό λιμάνι της Χερσώνας στη νότια Ουκρανία και βρίσκονταν στα περίχωρα της ελεύθερης πόλης Χάρκοβο, 25 μίλια από τα σύνορα με τη Ρωσία στη βορειοανατολική Ουκρανία.
Όμως οι ρωσικές δυνάμεις ήταν εύθραυστες. Και έγιναν ακόμη περισσότερο καθώς ο ουκρανικός στρατός – εξοπλισμένος με αμερικανικό και ευρωπαϊκό πυροβολικό και ρουκέτες – άρχισε να πλαγιοκοπεί τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού. Απελπισμένο για νέα στρατεύματα, το Κρεμλίνο κινητοποίησε το 11ο Σώμα Στρατού, μεταφέροντάς το με πλοίο και αεροπλάνο από το Καλίνινγκραντ στο Μπέλγκοροντ στη νότια Ρωσία και μετά στην Ουκρανία κοντά στο Χάρκοβο.
Τρεις μήνες σκληρής μάχης μείωσαν τη δύναμη του σώματος. Το Reuters πήρε στα χέρια του μερικά από τα έγγραφα του 11ου Σώματος Στρατού. Ένα υπολογιστικό φύλλο με ημερομηνία 30 Αυγούστου, ακριβώς πριν από μια μεγάλη ουκρανική αντεπίθεση, έδειξε ότι το σώμα ήταν στο 71% της πλήρους δύναμής του. Ορισμένα τάγματα, ωστόσο, είχαν μειωθεί μόνο στο ένα δέκατο του αρχικού ανθρώπινου δυναμικού τους.
Στα τέλη Αυγούστου και αρχές Σεπτεμβρίου, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν διπλές αντεπιθέσεις ανατολικά του Χαρκόβου και βόρεια της Χερσώνας. Η επιχείρηση Χάρκοβο, στην οποία συμμετείχαν δώδεκα ουκρανικές ταξιαρχίες, αποκάλυψε βαθιές αδυναμίες στις ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του 11ου Σώματος Στρατού του Καλίνινγκραντ.
Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι τράπηκαν σε φυγή, παραδόθηκαν ή πέθαναν στη θέση τους καθώς τα ουκρανικά στρατεύματα απελευθέρωσαν χίλια τετραγωνικά μίλια της Περιφέρειας του Χαρκόβου μέσα σε δύο εβδομάδες. Το 11ο Σώμα Στρατού υπέφερε περισσότερο από τους περισσότερους ρωσικούς σχηματισμούς στην περιοχή. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον περιέγραψε το σώμα ως «βαριά χτυπημένο».
Αυτό μπορεί να ήταν μια υποτίμηση. Το ουκρανικό γενικό επιτελείο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σώμα έχασε 200 οχήματα και τα μισά στρατεύματά του στην αντεπίθεση.
Είναι πιθανό – αναφέρει το Forbes – το 11ο Σώμα Στρατού να επιβιώσει. Αν ναι, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρειαστεί πολλούς μήνες για να ξεκουραστεί, να επανεξοπλιστεί και να εισαγάγει τους κληρωτούς προκειμένου να ανακτήσει έστω και ένα κλάσμα της προηγούμενης δύναμής του.
Η ανάπτυξη και η επακόλουθη καταστροφή του 11ου Σώματος Στρατού είναι μια τραγωδία για τους άνδρες που υπέφεραν και πέθαναν υπό τις διαταγές του – και ένα τρομερό πλήγμα για τη ρωσική πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία.
Αλλά οι επιπτώσεις επεκτείνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το 11ο Σώμα Στρατού έπρεπε να υπερασπιστεί το Καλίνινγκραντ και να απειλήσει το ανατολικό μέτωπο του ΝΑΤΟ. Τώρα δεν μπορεί να κάνει τίποτα από τα δύο, καταλήγει ο David Axe στο άρθρο του στο Forbes.
Πηγή: Forbes / David Axe