Δηλητηριάστηκε, φυλακίστηκε, καταδικάστηκε και πέθανε στη φυλακή: ο Αλεξέι Ναβάλνι πλήρωσε με τη ζωή του τη μάχη κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν καταγγέλλοντας αδιάκοπα την καταστολή και τη διαφθορά του καθεστώτος του, όπως και την επίθεση που εξαπέλυσε εναντίον της Ουκρανίας.
Φυλακισμένος από τον Ιανουάριο 2021, καταδικάστηκε τον περασμένο Αύγουστο σε νιοστή ποινή: 19 χρόνια για «εξτρεμιστική δράση» σε μια από τις πιο σκληρές αποικίες του ρωσικού σωφρονιστικού συστήματος.
Μεταφέρθηκε στα τέλη του 2023 σε μια απομακρυσμένη σωφρονιστική αποικία στην Αρκτική, που ανακοίνωσε σήμερα τον θάνατό του.
Ηλικίας 47 ετών, ξανθός με διαπεραστικό γαλάζιο βλέμμα εμφανίστηκε αδυνατισμένος και γερασμένος στις τελευταίες εξ αποστάσεως αναμεταδόσεις της εμφάνισής του σε ακροαματικές διαδικασίες, το τελευταίο μέσο για να τον δουν.
Η δηλητηρίαση της οποίας υπήρξε θύμα το 2020, μια απεργία πείνας και η διαμονή του κατ΄επανάληψη στην απομόνωση, τον σημάδεψαν σωματικά.
Πούτιν για πάντα
Όμως η φυλακή δεν έκαμψε την αποφασιστικότητά του.
Στη διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών και σε μηνύματα που μεταδόθηκαν με τη μεσολάβηση των δικηγόρων του, δεν σταμάτησε να κατακρίνει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον οποίο είχε χαρακτηρίσει «παππού κρυμμένο σε ένα μπούνκερ».
Στη διάρκεια της δίκης του για «εξτρεμιστική δράση», στις αρχές Αυγούστου 2023, κατήγγειλε «τον πιο ηλίθιο και ανόητο πόλεμο ου 21ου αιώνα», αναφερόμενος στη ρωσική επίθεση εναντίον της Ουκρανίας.
Στα διαδικτυακά μηνύματά του, ειρωνευόταν τις διώξεις σε βάρος του της σωφρονιστικής διοίκησης. Τον υποχρέωνε κυρίως να ακούει, μέρα τη μέρα, μία και την ίδια ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι προσπαθούσε επίσης να δείχνει την υποστήριξή του στους συντρόφους του, που είχαν δηλητηριαστεί λόγω της καταστολής, καταγγέλλοντας μια «φασιστική» ρωσική δικαιοσύνη.
Από το εξωτερικό, οι ομάδες του συνεχίζουν να μεταδίδουν τις έρευνές του για τον πλουτισμό πολιτικών ελίτ ένα μέρος των οποίων επωφελείται άμεσα από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Σκοτάδι»
Ο αντιπολιτευόμενος προσπαθούσε επίσης πάντα να δείχνει μια κάποια αισιοδοξία: «Ξέρω ότι το σκοτάδι θα εξαφανιστεί, ότι θα κερδίσουμε, ότι η Ρωσία θα γίνει μια ειρηνική, λαμπερή και ευτυχισμένη χώρα», έγραφε τον Ιούνιο 2023.
Σε μια δωδεκάδα επιστολές, ο δικηγόρος Ναβάλνι, ο οποίος είχε φλερτάρει κάποτε με τον εθνικισμό, επιβλήθηκε ως υπ΄αριθμόν ένα επικριτής του Πούτιν και του κόμματός του «των κλεφτών και των απατεώνων», όπως το χαρακτήριζε.
Έγινε αρχικά γνωστός συμμετέχοντας στη διοργάνωση μεγάλων διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, το 2011 και το 2012, που καταστάληκαν. Το 2013 έρχεται δεύτερος στις δημοτικές εκλογές στη Μόσχα.
Με τις αρχές να τον παρενοχλούν και τα επίσημα ΜΜΕ να τον αγνοούν συστηματικά, ο Αλεξέι Ναβάλνι οικοδόμησε στη διάρκεια των χρόνων του 2010 μια φήμη με τη μετάδοση βιντεοσκοπημένων ερευνών που έγιναν viral και όπου κατήγγελλε τη διαφθορά της ρωσικής εξουσίας.
Αντίθετα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν αρνείται ακόμη και να προφέρει το όνομά του.
Ο Ναβάλνι καταφέρνει να συγκροτήσει μια βάση στη ρωσική νεολαία των αστικών κέντρων που χρησιμοποιεί μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά η δημοτικότητά του σε εθνική και διαγενεακή κλίμακα παρέμεινε πολύ περιορισμένη.
«Δεν θα σωπάσω»
Μεταξύ των επικριτών της ρωσικής εξουσίας, ορισμένοι τον επέκριναν επίσης για τα φλερτ του με την ακροδεξιά ή ακόμη για την επαμφοτερίζουσα στάση του σχετικά με την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Όμως η περίπτωσή του έγινε μια υπόθεση για όλους τους αντιφρονούντες, τις ΜΚΟ και τους Δυτικούς όταν φυλακίστηκε τον Αύγουστο του 2020 στη Σιβηρία, εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας για τις περιφερειακές εκλογές.
Στα πρόθυρα του θανάτου, μεταφέρθηκε στη Γερμανία για να λάβει θεραπεία, με τη συμφωνία του Κρεμλίνου.
Αφού θεραπεύτηκε και χωρίς καθόλου να φοβηθεί, ο Αλεξέι Ναβάλνι έκανε μια μεγάλη επιστροφή τον Δεκέμβριο του 2020 παγιδεύοντας έναν Ρώσο πράκτορα ο οποίος παραδέχεται, στο τηλέφωνο, ότι η δηλητηρίασή του ήταν έργο των μυστικών υπηρεσιών.
Στη συνέχεια, αρνούμενος κάθε ιδέα να εξοριστεί, επέστρεψε στις 17 Ιανουαρίου 2021 στη Ρωσία, βέβαιος ότι θα συλληφθεί. Μόλις έφθασε στο αεροδρόμιο, μπροστά στις κάμερες όλου του κόσμου, τέθηκε υπό κράτηση.
Δύο ημέρες μετά, σε ένα νέο ερευνητικό βίντεο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατηγορείται για την κατασκευή ενός χλιδάτου μεγάρου στη Μαύρη Θάλασσα. Η αίσθηση που κάνει είναι τόσο δυνατή ώστε ο Ρώσος πρόεδρος αναλαμβάνει προσωπικά να το διαψεύσει.
Αυτή η επιτυχία και η υπόθεση της δηλητηρίασής του δεν κινητοποίησαν ωστόσο πλήθη στην Ρωσία, με τις διαδηλώσεις να καταστέλλονται γρήγορα.
Οι αρχές έμοιαζαν αποφασισμένες να του κάνουν τον βίο αβίωτο και εκείνος έλεγε πως ήταν αποφασισμένος να μην παραδοθεί ποτέ.
«Δεν θα σωπάσω και ελπίζω πως όλοι εκείνοι που με ακούνε δεν θα σωπάσουν» είπε ενώπιον του δικαστηρίου τον Σεπτέμβριο του 2022, αφού πέρασε 12 ημέρες στην απομόνωση επειδή επέκρινε τη ρωσική επίθεση εναντίον της Ουκρανίας.
O αγώνας του κατά του Πούτιν σε 10 ημερομηνίες
Ακολουθούν 10 ημερομηνίες στον αγώνα του Αλεξέι Ναβάλνι, του Ρώσου αντιπολιτευόμενου, κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Ναβάλνι πέθανε σήμερα στην φυλακή της Αρκτικής όπου εξέτιε ποινή κάθειρξης 19 ετών, σύμφωνα με τις σωφρονιστικές αρχές.
– 2007: μέτοχος σε δημόσιες επιχειρήσεις –
Έχοντας πτυχίο στο εμπορικό δίκαιο, ο Ναβάλνι άρχισε να αγοράζει από το 2007 μετοχές σε επιχειρήσεις που δεν ανήκουν 100% στο κράτος για να έχει πρόσβαση στα οικονομικά τους στοιχεία και να απαιτεί διαφάνεια.
Την ίδια χρονιά αποκλείστηκε από το φιλελεύθερο αντιπολιτευόμενο κόμμα Yabloko.
Στην ιστοσελίδα του Rospil, παρακολουθεί από το 2010 τη διαφθορά στη διακυβέρνηση.
– 2011: επικεφαλής των διαμαρτυριών κατά του Πούτιν—
Τον χειμώνα του 2011, τίθεται επικεφαλής του κινήματος που αμφισβητεί τις βουλευτικές εκλογές, τις οποίες κέρδισε το κυβερνών κόμμα. Για πρώτη φορά μετά την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία το 2000, οι συγκεντρώσεις αυτές έχουν τόσο μεγάλη έκταση. Του επιβάλλονται οι πρώτες ποινές φυλάκισης και ιδρύει το Ίδρυμα Καταπολέμησης της Διαφθοράς (FBK).
– Ιούλιος 2013: δίκη για απάτη –
Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης στις 18 Ιουλίου του 2013 για υπεξαίρεση χρημάτων σε βάρος της Kirovles, εταιρίας υλοτομίας στην περιοχή Κίροφ (δυτικά).
Καταγγέλλοντας μια διαδικασία με πολιτικό κίνητρο, του επιβλήθηκε ποινή με αναστολή κατά την έφεσή του.
– Σεπτέμβριος 2013: υποψήφιος στη Μόσχα –
Γίνεται το πρόσωπο της αντιπολίτευσης με το 27,2% των ψήφων για τις εκλογές για τη δημαρχία της Μόσχας τον Σεπτέμβριο του 2013, απέναντι στον απερχόμενο δήμαρχο που ήταν από το περιβάλλον του Πούτιν.
Δύο χρόνια αργότερα, το κόμμα του, το Κόμμα της Προόδου, τέθηκε εκτός νόμου.
– 2017: κατηγορίες κατά του Μεντβέντεφ –
Σε έρευνα που αναρτάται στο YouTube, κατηγορεί τον πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ ότι είναι επικεφαλής μιας αυτοκρατορίας ακινήτων που χρηματοδοτείται από ολιγάρχες.
– 2018: απαγόρευση συμμετοχής στις προεδρικές εκλογές –
Το 2018 κατεβαίνει ως υποψήφιος για την προεδρία, αλλά η εκλογική επιτροπή απορρίπτει την υποψηφιότητά του λόγω της καταδίκης του στην υπόθεση Kirovles.
– Αύγουστος 2020: δηλητηρίαση –
Στις 20 Αυγούστου του 2020, φθάνει ένα βήμα πριν από τον θάνατο. Νοσηλευόμενος σε σοβαρή κατάσταση στη Σιβηρία, μεταφέρεται σε κώμα στο Βερολίνο, ύστερα από αίτημα των δικών του ανθρώπων.
Στις 2 Σεπτεμβρίου, το Βερολίνο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο σε δηλητηρίαση με νευροτοξικό παράγοντα Novitchok.
Ο Ναβάλνι κατηγορεί τον Πούτιν. «Απαράδεκτο» για τη Μόσχα.
– Ιανουάριος του 2021: συλλαμβάνεται και φυλακίζεται –
Επιστρέφοντας στη Ρωσία μετά την ανάρρωσή του, συλλαμβάνεται μόλις προσγειώνεται στη Μόσχα στις 17 Ιανουαρίου του 2021. Δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές του διαδηλώνουν.
Το περιβάλλον του κάνει μια σημαντική αποκάλυψη για το παλάτι που χτίζει ο Πούτιν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η έρευνα συγκεντρώνει δεκάδες εκατομμύρια θεάσεις στο YouTube. Ο πρόεδρος το αρνείται.
Στις 2 Φεβρουαρίου, η δικαιοσύνη μετατρέπει την πρώην του ποινή με αναστολή για «απάτη» σε κάθειρξη δυόμιση ετών. Στέλνεται σε σωφρονιστική αποικία, 100 χλμ ανατολικά της Μόσχας.
Στις διαδηλώσεις υποστήριξή του, οι αρχές συλλαμβάνουν 10.000 ανθρώπους. Η οργάνωσή του κατά της διαφθοράς FBK κλείνει κατηγορούμενη για «εξτρεμισμό».
– Μάρτιος του 2022: 9 χρόνια στη φυλακή –
Στις 20 Οκτωβρίου του 2021, λαμβάνει το βραβείο Ζαχάροφ για την ελευθερία της σκέψης. Στη Ρωσία, κατατάσσεται στον κατάλογο με τους «τρομοκράτες και εξτρεμιστές».
Έχοντας κριθεί ένοχος για «απάτη» και «ασέβεια προς το δικαστήριο», καταδικάστηκε στις 22 Μαρτίου 2022 σε κάθειρξη εννέα ετών και μεταφέρθηκε σε φυλακή σε απόσταση 250 χλμ ανατολικά της Μόσχας, από όπου κατήγγειλε την εισβολή στην Ουκρανία.
– Αύγουστος 2023: νέα καταδίκη –
Στις 4 Αυγούστου 2023, καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 19 ετών για «εξτρεμισμό».
Στις 25 Δεκεμβρίου, η εκπρόσωπός του ανακοίνωσε ότι μεταφέρθηκε σε σωφρονιστική αποικία στην Αρκτική. Ο ίδιος διαβεβαιώνει την επόμενη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι είναι καλά.
Την 1η Φεβρουαρίου, ζητά να γίνουν διαδηλώσεις σε όλη τη Ρωσία κατά τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 15-17 Μαρτίου και που αναμένεται να επιτρέψουν στον Βλαντίμιρ Πούτιν να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον έως το 2030.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ – ΜΠΕ, AFP / Φωτογραφίες αρχείου Reuters