Η σορός του Αλεξέι Ναβάλνι δεν έχει μεταφερθεί στο μοναδικό νεκροτομείο της Σαλέχαρντ, της πόλης που βρίσκεται εγγύτερα στη σωφρονιστική αποικία όπου πέθανε χθες Παρασκευή ο 47χρονος ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης, ανέφερε η ομάδα του.
Η εκπρόσωπος του Ναβάλνι, η Κίρα Γιάρμις, έγραψε την πλατφόρμα Χ ότι ένας δικηγόρος του και η μητέρα του, η Λιουντμίλα Ναβάλναγια, έφτασαν στο νεκροτομείο όπου τους παρέπεμψαν οι σωφρονιστικές αρχές. Όμως το νεκροτομείο ήταν κλειστό, μολονότι από τη φυλακή τους διαβεβαίωναν ότι λειτουργούσε και ότι η σορός ήταν εκεί.
Ο δικηγόρος τηλεφώνησε στο νούμερο που ήταν αναρτημένο στην πόρτα. Του απάντησαν ότι ήταν ο έβδομος που καλούσε σήμερα και ότι «η σορός του Αλεξέι δεν ήταν στο νεκροτομείο», πρόσθεσε.
Οι τελευταίες ημέρες του Ρώσου αντιφρονούντα στη φυλακή
Ο Αλεξέι Ναβάλνι πέρασε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του απομονωμένος, σε μια φυλακή στον Αρκτικό Κύκλο. Μέσω των μηνυμάτων που έδινε στους δικηγόρους του, τα οποία αναρτώνταν σε ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης από την ομάδα του, αφηγήθηκε την καθημερινότητά του με χιούμορ και αισιοδοξία.
Αυτή ήταν η ζωή του ως κατάδικου, όπως την περιέγραφε ο ίδιος ο χαρισματικός ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης:
«Πρώτα νύχτα, μετά βράδυ, μετά ξανά νύχτα»
Στις 26 Δεκεμβρίου ο Ναβάλνι έκανε την πρώτη ανάρτηση από τη σωφρονιστική αποικία του Χαρπ, αφού επί εβδομάδες δεν υπήρχε κανένα νέο του, λόγω της μεταφοράς του από την προηγούμενη φυλακή της περιοχής του Βλαντίμιρ, που ήταν εγγύτερα στη Μόσχα.
«Είμαι ο νέος παγωμένος παππούλης σας», σάρκαζε, παραλληλίζοντας τον εαυτό του με τον Άγιο Βασίλη της ρωσικής παράδοσης. «Έχω τουλούπ (γούνινο πανωφόρι), ουτσάνκα (γούνινο καπέλο), σύντομα θα έχω και βάλενκι (τσόχινες μπότες)», πρόσθεσε, αναφερόμενος στα παραδοσιακά, χειμωνιάτικα ρούχα των Ρώσων.
«Τώρα ζω πέρα από τον πολικό κύκλο (…) αλλά δεν λέω “χο-χο-χο” αλλά μάλλον “ωχ-ωχ-ωχ” όταν κοιτάζω από το παράθυρο, όπου πρώτα είναι νύχτα, μετά βράδυ, μετά ξανά νύχτα».
Δήλωνε επίσης κουρασμένος από το 20ήμερο ταξίδι του από την προηγούμενη φυλακή, αλλά πρόσθεσε: «Μην ανησυχείτε για εμένα, όλα πάνε καλά».
Απομόνωση και πολικό ψύχος
Λίγες εβδομάδες αργότερα, έπειτα από μια περίοδο καραντίνας, ο Ναβάλνι έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις συνθήκες διαβίωσής του.
«Η ιδέα σύμφωνα με την οποία ο Πούτιν ήταν (αρκετά) ικανοποιημένος που με έστειλε σε ένα στρατόπεδο του Μεγάλου Βορρά ώστε να σταματήσουν να με βάζουν στην απομόνωση ήταν… αφελής» έλεγε τότε.
Ο Ναβάλνι πέρασε περισσότερες από 300 ημέρες στην απομόνωση, ως τιμωρία για τις «παραβιάσεις» των κανόνων που τον κατηγορούσαν ότι έκανε μέσα στη φυλακή. Ο ίδιος έλεγε ότι επρόκειτο για εκδίκηση. Εκείνη τη φορά, οι φύλακες τον κατηγόρησαν ότι δεν τους απευθύνθηκε με τον ορθό τρόπο. Αποτέλεσμα, «επτά ημέρες στην απομόνωση».
Του επέτρεπαν να βγαίνει για περίπατο καθημερινά, μέσα στο σκοτάδι, στις 6.30 το πρωί αλλά εκείνος «δεσμεύτηκε ότι θα βγαίνει έξω ό,τι καιρό και αν έκανε».
Το κελί του είχε μήκος «έντεκα βήματα, από τον έναν τοίχο στον άλλο». Η θερμοκρασία στην περιοχή έπεφτε μέχρι και τους -32°C.
«Ακόμη και σε τέτοιες θερμοκρασίες, μπορείς να περπατήσεις για περισσότερη από μισή ώρα, υπό τον όρο ότι θα έχεις τον χρόνο για να ξαναφυτρώσουν η μύτη σου, τα αυτιά σου και τα δάχτυλά σου», σχολίασε στις 9 Ιανουαρίου.
Πρωινό ξύπνημα στις 5
Ο Ναβάλνι γελοιοποιούσε τη ρουτίνα της φυλακής. Στις 22 Ιανουαρίου αφηγήθηκε ότι οι φύλακες ξυπνούσαν τους πάντες στις 5 το πρωί για να ψάλλουν τον εθνικό ύμνο.
«Και, αμέσως μετά, το δεύτερο σημαντικότερο τραγούδι της χώρας: ‘Είμαι Ρώσος’ του τραγουδιστή Σαμάν, του νέου σταρ των μεγάλων πατριωτικών συναυλιών που οργανώνει το Κρεμλίνο».
«Φανταστείτε τη σκηνή: Πολική νύχτα στη Γιαμαλία-Νενετσία, σε μια σωφρονιστική αποικία, ο κρατούμενος Ναβάλνι, που εκτίει ποινή 19 ετών και τον οποίο η προπαγάνδα του Κρεμλίνου επικρίνει εδώ και χρόνια επειδή συμμετείχε σε ρωσικές πορείες, να ασκείται στο τραγούδι «Είμαι Ρώσος»», ειρωνεύτηκε.
«Στείλτε μου χρήματα»
Σε μια ακροαματική διαδικασία στο δικαστήριο στις 15 Φεβρουαρίου (την προηγουμένη του θανάτου του) ο Αλεξέι Ναβάλνι εμφανίστηκε μέσω βιντεοκλήσης ευδιάθετος και αστειευόταν για τα πρόστιμα που του είχαν επιβληθεί. Απευθυνόμενος στον δικαστή, του είπε: «Κύριε πρόεδρε, θα σας στείλω τον προσωπικό λογαριασμό μου ώστε εσείς, με τον τεράστιο μισθό του ομοσπονδιακού δικαστή, να μπορέσετε να μου στείλετε χρήματα», είπε γελώντας.
«Δεν έχω πλέον χρήματα και, χάρη στις αποφάσεις σας, θα έχω ακόμη λιγότερα. Επομένως, στείλτε μου λεφτά!», πρόσθεσε.
«Σ’αγαπώ»
Το τελευταίο μήνυμα του Ναβάλνι αναρτήθηκε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου και ήταν αφιερωμένο στη σύζυγό του, τη Γιούλια.
«Εσύ κι εγώ, τα έχουμε όλα, όπως στο τραγούδι: πόλεις, φώτα αεροδρομίων, γαλάζιες χιονοθύελλες και χιλιάδες χιλιόμετρα που μας χωρίζουν», είπε, αναφερόμενος σε ένα δημοφιλές τραγούδι της σοβιετικής εποχής. «Όμως αισθάνομαι ότι είσαι κοντά μου κάθε δευτερόλεπτο και σ’ αγαπώ ολοένα και περισσότερο», πρόσθεσε.
Σήμερα, η Γιούλια Ναβάλναγια ζήτησε «να τιμωρηθούν» ο Βλαντίμιρ Πούτιν και το ρωσικό καθεστώς για τον θάνατο του άνδρα της.
Με πληροφορίες από: ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες αρχείου Reuters