Ο Νικολά Σαρκοζί μόνο από θαύμα μπορεί να παραμείνει σοβαρός διεκδικητής των προεδρικών εκλογών του Μάιου. Για πέντε χρόνια διαχειρίσθηκε την οικονομία και «πιστοποιημένα» την υποβάθμισε.
Όμως στη συνέχεια θα σταθούμε κυρίως στις οικονομικές συνέπειες του θέματος.
Οι βασικές λοιπόν συνέπειες της υποβάθμισης σε ΑΑ+ από ΑΑΑ, της Γαλλίας, από τον διεθνή οίκο αξιολόγησης S&P χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες Κατ’ αρχήν πρόκειται για το χρήμα που γίνεται πιο ακριβό. Δηλαδή για τα επιτόκια δανεισμού. Για το γαλλικό κράτος όταν δανείζεται για να χρηματοδοτήσει τα χρέη και ελλείμματα του.
Για τις περισσότερες ΔΕΚΟ, ασφαλιστικά ταμεία, όλους τους οργανισμούς με κρατική συμμετοχή ή ακόμη εκείνους που δανείζονται με την εγγύηση του Γαλλικού δημοσίου.
Δεύτερη εξίσου σημαντική συνέπεια, η μείωση των επενδύσεων χρήματος της εισροής κεφαλαίων στη χώρα. Τα μεγάλα διεθνή funds, των σίγουρων αποδόσεων, δεν πρόκειται πια να προτείνουν στους πελάτες τους να επενδύουν σε μια χώρα με μόνο ΑΑ. Ούτε βέβαια όσοι επενδύσουν θα επενδύσουν στην ίδια έκταση.
Τρίτη κατηγορία συνεπειών η αυξανόμενη δυσκολία διαχείρισης της Ευρωπαϊκής κρίσης. Για τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό διαχείρισης του χρέους (ΕFSF) αυξάνονται μετά την Γαλλική υποβάθμιση οι πιθανότητες να δει το δικό του ΑΑΑ να υποβαθμίζεται και ταυτόχρονα μειώνονται οι πιθανότητες προσέλκυσης ξένων, κυρίως Νοτιοαμερικανικών και Ασιατών επενδυτών.
Ας δούμε πιο αναλυτικά κάθε μια από τις άμεσες συνέπειες της υποβάθμισης.
Το ΑΑΑ είναι η ασπίδα της οικονομίας που το κατέχει. Η βαθμολόγηση γίνεται από ένα συνδυασμό οικονομικών δεδομένων(δημόσιο έλλειμμα, πιθανότητες ανάπτυξης, εξωτερικό εμπόριο, ισοζύγιο πληρωμών, κλπ). Τον τελευταίο καιρό όποιον οικονομολόγο και να ρωτούσες η απάντηση ήταν μονότονα ταυτόσημη.
Η Γαλλία δεν αξίζει παραπάνω από ΑΑ. Γι αυτό εξάλλου το επιτόκιο δανεισμού του Γαλλικού κράτους στις δημοπρασίες 10 ετών ομολόγων ξεπερνούσε κατά 1% το αντίστοιχο γερμανικό (3.2%). Το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί. Το ταμείο απόσβεσης των κοινωνικών δανείων ή το περίφημο RFF, το σιδηροδρομικό δίκτυο της Γαλλίας, είναι οι μεγάλοι οργανισμοί, μέσω των οποίων δανειοδοτούνται, δήμοι, περιφέρειες, κοινωνικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις.
Σίγουρα το ΑΑΑ που σήμερα απολαμβάνουν θα χαθεί. Κατά συνέπεια θα μειωθεί και η δυνατότητά τους να δανείζουν, δηλαδή να χρηματοδοτούν μέσω επενδύσεων την ανάπτυξη της χώρας. Το ίδιο θα ισχύσει και για το Ταμιευτήριο που είναι ο πνεύμονας χρηματοδότησης των δημοσίων έργων, που ήδη βρίσκεται σε δυσκολίες οι οποίες και θα αυξηθούν. Και στην Ελλάδα ξέρουμε καλά τι σημαίνει μείωση των οικοδομικών δραστηριοτήτων.
Εννοείται πως στο χρηματιστήριο θα μειωθεί η αξία, καθώς και η ευχέρεια χρηματοδότησης των επιχειρήσεων των οποίων το κράτος είναι μεγάλος ή βασικός μέτοχος. Αεροδρόμια, ΔΕΗ, ΟΤΕ, αυτοκινητοβιομηχανίες μεταξύ άλλων. Κι ας μην ξεχνάμε τα περίφημα CDS , τα ασφάλιστρα κινδύνου. Αφού η χώρα υποβαθμίζεται, ο κίνδυνος χρεοκοπίας αυξάνεται, άρα τα ασφάλιστρα που πληρώνουν οι δανειστές της Γαλλίας για να προστατευθούν έναντι της χρεοκοπίας μεγαλώνουν. Το ίδιο ισχύει και για τα CDS των μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων του Δημοσίου. Είναι φανερό λοιπόν ότι οι κεντρικές τράπεζες εκτός Ευρώπης αλλά και τα μεγάλα ιδιωτικά funds θα μειώσουν τις επενδύσεις τους σε Γαλλικά ομόλογα. Το ίδιο θα κάνουν και οι μεγάλες ιδιωτικές Ελβετικές τράπεζες, που ήταν παραδοσιακά, οι καλύτεροι …πελάτες του Γαλλικού χρέους. Και κάτι τελευταίο που μας ενδιαφέρει πιο άμεσα.
Ο S&P έχει ανακοινώσει πώς έθεσε υπό παρακολούθηση την αξιολόγηση ΑΑΑ του ταμείου σταθερότητας (EFSF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικός μοχλός του ταμείου είναι και η Γαλλία. Η υποβάθμιση της καθιστά σχεδόν αναπόφευκτη την υποβάθμιση του ταμείου. Σε αυτή την περίπτωση η δυνατότητα προσέλκυσης κεφαλαίων εκτός Ευρωζώνης δυσχεραίνει ιδιαίτερα. Άρα ο βασικός μηχανισμός αντιμετώπισης του χρέους των αδυνάμων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, θα βρεθεί ο ίδιος σε μεγάλη δυσκολία Αλλά ας ακούσουμε και μια άλλη φωνή. Το ινστιτούτο Bruegel, δηλαδή ό,τι πιο σοβαρό διαθέτει η Ευρώπη στην οικονομική ανάλυση, συνιστά ψυχραιμία. Είναι πολύ πιθανό αναφέρουν πηγές του, η πραγματική οικονομία να έχει ήδη προεξοφλήσει μεγάλο μέρος των συνεπειών της υποβάθμισης, που λίγο πολύ αναμενόταν. Η απώλεια του ΑΑΑ από τη Γαλλία, δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να υπάρχουν οργανισμοί ή επιχειρήσεις με ΑΑΑ στη Γαλλία.
Ας κοιτάξουμε τι έγινε πρόσφατα στην Αμερική. Ο S&P υποβάθμισε τη χώρα, αλλά οι επιχειρήσεις και οργανισμοί με ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό διατηρούν το δικό τους ΑΑΑ. Και συνολικά η αμερικανική οικονομία συνεχίζει να δανείζεται εύκολα και να χρηματοδοτείται αποτελεσματικά. Ας περιμένουμε λοιπόν χωρίς να εφησυχάζουμε! Πολλοί οικονομολόγοι συμφωνούν με τις παραπάνω διαπιστώσεις. Όμως οι περισσότεροι εκφράζουν αυξημένες ανησυχίες κυρίως για την περίπτωση των Ευρωπαϊκών χωρών και θεσμών. Αν όλο και περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες υποβαθμίζονται, αν το EFSF υποβαθμισθεί τότε το σύστημα διαχείρισης της κρίσης στην Ευρώπη πρέπει να αλλάξει εκ θεμελίων! Από ποιους και πότε;