Του ΠΑΡΙ ΚΑΡΒΟΥΝΟΠΟΥΛΟΥ
Τι ζητάει η Ελλάδα στη Λιβύη; Γιατί αποφασίστηκε η σοβαρή στρατιωτική εμπλοκή της χώρας σε μία πολεμική αναμέτρηση; Γιατί θα πρέπει να επιβαρυνθούμε με 6,5 εκατομμύρια ευρώ το μήνα για δώσουμ «παρών» σε μία εκστρατεία εναντίον ενός καθεστώτος με το οποίο μέχρι πολύ πρόσφατα είχαμε φιλικές σχέσεις; Τα ερωτήματα είναι λογικά αλλά θα μπορούσαν να υποβληθούν με μία και μόνη ερώτηση:τι περιμένουμε να κερδίσουμε από τη κρίση στη Λιβύη;
Η σοβαρότητα της στρατιωτικής εμπλοκής της Ελλάδας στο πόλεμο της Λιβύης,δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Είναι η πρώτη φορά που μαχητικά αεροσκάφη άλλων χωρών,απογειώνονται από ελληνικά αεροδρόμια, βομβαρδίζουν στόχους και επιστρέφουν σ΄ αυτές. Γάλλοι,Βέλγοι,Νορβηγοί,με Mirage 2000-5 οι πρώτοι και με F-16 οι υπόλοιποι έχουν σφυροκοπήσει με αλεπάλληλες επιθέσεις στόχους στη Λιβύη. Οι μόνοι που δεν «βαράνε στο ψαχνό»,αλλά συμμετέχουν σε εναέριες περιπολίες είναι οι πιλότοι του Κατάρ. Το «άραβες εναντίον αράβων» φθάνει μέχρι κάποιο σημείο.
Η κρίση στη Λιβύη,όμως έχει για την Ελλάδα μεγάλη σημασία,πρωτίστως οικονομική και αυτό δεν προσδιορίζεται κυρίως από την οικονομική δραστηριότητα ελληνικών επιχείρησεων στη χώρα του Καντάφι. Έτσι κι αλλιώς όπως αποκαλύφθηκε ο συνταγματάρχης «μας έχει φεσώσει για τα καλά». Το κύριο θέμα που προέκυψε είναι ότι η στρατιωτική διαχείριση της λιβυκής κρίσης έφερε στο προσκήνιο τα ελληνοτουρκικά.
Η Άγκυρα αφού έπαιξε το ρόλο της προστάτιδας δύναμης των αράβων και έπαιξε το παιχνίδι των καθυστερήσεων εντός ΝΑΤΟ,μόλις ήρθε η ώρα των όπλων εμφανίστηκε πρώτη και καλυτερη στο προκλητήριο,διαρρέοντας στα τουρκικά ΜΜΕ,ότι:
•Αναλαμβάνει τον αεροπορικό έλεγχο των επιχειρήσεων.
•Της δόθηκε ο έλεγχος της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κρήτης και Λιβύης.
Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει. Η Τουρκία έχει στείλει πέντε φρεγάτες και ένα υποβρύχιο στα οποία ακόμη το ΝΑΤΟ ή οποισδήποτε άλλος δεν έχει δώσει αποστολή. Είναι σαφές ότι η Τουρκία ήθελε να υπερτονίσει την παρουσία της στη συγκεκριμένη περιοχή και να καταγραφεί ως η ανερχόμενη ναυτική δύναμη της Μεσογείου. Ήθελε ακόμη να επισημάνει ότι οι ΑΟΖ νότια της Κρήτης δεν έχουν καθοριστεί και πως η Τουρκία έχει ενδιαφέρον για το πότε και κυρίως πως θα ρυθμιστούν αυτά τα θέματα.
Η υπερκινητικότητα της Άγκυρας έσβησε και τις λιγοστές φωνές αντίρρησης που ακούστηκαν στην Αθήνα και πρότειναν μηδενική εμπλοκή στη κρίση.
Το ΥΕΘΑ από τη πρώτη στιγμή είχε «ψηφίσει» υπέρ της εμπλοκής με τους στρατιωτικούς να προτείνουν τη συμμετοχή σε εναέριες περιπολίες –κι όχι βομβαρδισμούς- ελληνικών μαχητικών F-16. Tελικά επικράτησε η πρόταση για τη πτήση ενός ιπτάμενου ραντάρ και τον πλου μιας φρεγάτας. Και τα δύο επιχειρούν σε περιοχή που η Ελλάδα θεωρεί αυτονόητο ότι περιλαμβάνει μεγάλο κομμάτι Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης,όταν αυτή θα καθοριστεί με την λιβυκή ηγεσία της επόμενης ημέρας.
Με απλά λόγια από το Πεντάγωνο εξηγούν γιατί ήταν εθνικά απαραίτητη η συμμετοχή μας στη στρατιωτική αντιμετώπιση της λιβυκής κρίσης:
“Εκ του αντιθέτου κρίνονται τα πράγματα. Εάν η επιλογή μας ήταν άλλη θα ήταν πιο συμφέρουσα για τη χώρα; Όχι. Θα ήταν βλαπτική για τη χώρα. Ας δούμε τι θα συνέβαινε αν η Ελλάδα αποφάσιζε να μην μετάσχει”, εξηγεί κορυφαίος αξιωματουχος του Πενταγώνου:
• Εντός του FIR Αθηνών, θα διεξαγόταν μια εντατική αεροπορική πολυεθνική επιχείρηση, ενδεχομένως και με τη συμμετοχή της Τουρκίας, χωρίς εμείς να έχουμε καμία συμμετοχή.
• Δεν θα μπορούσαμε να αναζητούμε κανένα ρόλο για τις ΝΑΤΟϊκές οντότητες που έχουμε στη χώρα μας (CAOC Λάρισας, ΚΕΝΑΠ), στο πλαίσιο της δομής διοίκησης ή στο πλαίσιο της δομής δυνάμεων.
• Πολεμικά πλοία άλλων χωρών, ασκώντας το δικαίωμά τους για αβλαβή διέλευση ή για πλου διέλευσης, θα περνούσαν ούτως ή άλλως πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την ελληνική ΑΟΖ ή και από τα χωρικά μας ύδατα, στο πλαίσιο που προβλέπει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
• Θα έπρεπε να δίνουμε εξηγήσεις στους εταίρους μας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, γιατί είμαστε εκτός του κεντρικού, δυτικού ρεύματος και τι ρόλο παίζουμε τελικά στην περιοχή.
• Θα είχαμε μεγάλες δυσκολίες μετά τον πόλεμο και την πιθανότατη ανατροπή του καθεστώτος στο να συμφωνήσουμε για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ με τη Λιβύη.
• Θα βλάπταμε σοβαρά τα μελλοντικά ελληνικά επιχειρηματικά συμφέροντα στη Λιβύη, στον τομέα της ενέργειας, των κατασκευών ή οποιονδήποτε άλλο τομέα.
• Θα είχαμε υποβαθμίσει τη Σούδα σε επίπεδο ΝΑΤΟ
Με την επιλογή μας έχουμε βρει το σημείο ισορροπίας ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ως μία ευρωπαϊκή χώρα με παραδοσιακά φιλικούς δεσμούς με τον αραβικό κόσμο και ως μεσογειακή χώρα σε γεωγραφική εγγύτητα με τη Λιβύη.
Στις πολύ θετικές παρενέργειες της συμμετοχής μας θα πρέπει να σημειώσουμε ότι:
• όλα τα αεροσκάφη που επιχειρούν εντός του FIR Αθηνών υποβάλλουν σχέδια πτήσης, και
• όλες οι περιοχές που έχει δηλώσει η Ελλάδα εντάσσονται στον σχεδιασμό του ΝΑΤΟ γιατί πρόκειται για πραγματική επιχείρηση και όχι για άσκηση, όπου συνήθως προκύπτουν προβλήματα”.
Πόσα απ΄ αυτά θα “βγουν” και ποιο θα είναι το κέρδος αν υπάρξει; Όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο γρήγορα θα κινηθεί η Αθήνα όχι μόνο κατά τη διάρκεια της κρίσης αλλά κυρίως μετά απ΄ αυτή. Οι διπλωματικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν θα πρέπει να είναι αστραπιαίες . Η Τουρκία ήδη έχει κατορθώσει να “βάλει πόδι” στη Λιβύη της επόμενης μέρας. Δεν πρέπει να υποτιμούμε ότι μέσα στην αλλοπρόσαλη στάση που τήρησε εντός του ΝΑΤΟ,κατόρθωσε να αναλάβει την εκπροσώπηση των αμερικανικών συμφερόντων στη Τρίπολη.