Η φαινομενική πολιτική του βλέποντας και κάνοντας του αιγυπτιακού στρατού, ο οποίος λέει ότι δεν θέλει να χρησιμοποιήσει βία εναντίον των διαδηλωτών, χωρίς όμως να αντιτίθεται στις επιθέσεις εναντίον τους, εγείρει ερωτήματα και μια βεβαιότητα: ο ρόλος του θα είναι καθοριστικός σε οποιαδήποτε έκβαση της κρίσης, αιματηρή ή πολιτική.
Συνέργεια με την αστυνομική καταστολή, σύνεση ενώπιον μιας εν εξελίξει κατάστασης, διαιρεμένη ιεραρχία, επιθυμία να κερδίσει χρόνο για να προστατεύσει τον κ. Μουμπάρακ ή να διαπραγματευθεί μια μετάβαση: οι ειδικοί διερωτώνται για τους λόγους αυτής της στάσης.
Τα ζητήματα αυτά «δείχνουν ότι πολλά πράγματα κινούνται στους κόλπους του συστήματος και του στρατού», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Σύμφωνα με την δημοσιογράφο Κριστιάν Αμανπούρ του αμερικανικού δικτύου ABC ο αντιπρόεδρος Όμαρ Σουλεϊμάν, τον οποίο συνάντησε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης με τον κ. Μουμπάρακ στο Κάιρο, της είπε την Πέμπτη ότι ο στρατός, που ανέπτυξε ενισχύσεις, δεν θα χρησιμοποιήσει «ποτέ» βία κατά του λαού.
Ο πρώτος επίσημος αξιωματούχος που μετέβη αυτοπροσώπως στην πλατεία Ταχρίρ (Απελευθέρωση) στο Κάιρο, που έχει καταληφθεί από τους εξεγερμένους κατά του Μουμπάρακ, ήταν σήμερα ο υπουργός Άμυνας, Μοχάμεντ Ταντάουι, ο οποίος ήρθε να «επιθεωρήσει την κατάσταση».
«Ο στρατός δεν θέλει να δώσει την εντύπωση ότι θα παρέμβει, επειδή θέλει να πάρει την εξουσία. Περιμένει να του το ζητήσουν για να εμφανιστεί ως σωτήρας», εκτιμά ο Έμαντ Γκαντ, του κέντρου μελετών al-Ahram του Καΐρου.
Ο στρατός έδωσε στη χώρα όλους τους προέδρους της–Μοχάμεντ Ναγκίμπ, Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, Ανουάρ αλ Σαντάτ, και Χόσνι Μουμπάρακ, μετά την ανατροπή της μοναρχίας το 1952.
Πιστός σε ένα καθεστώς του οποίου αποτελεί τη σπονδυλική στήλη, είναι επίσης σεβαστός από τον πληθυσμό, μια κληρονομιά που επιμένει σε μια παράδοση μη επέμβασης στις λαϊκές εξεγέρσεις και στη μνήμη του Αραβοϊσραηλινού πολέμου.
Για τον Τεουφίκ Ακλιμάντος, ειδικό για την Αίγυπτο, και ιδιαίτερα για τον στρατό της, στο College de France, πολλές εξηγήσεις μπορούν να δοθούν: – «Μπορεί να πρόκειται για μια κατανομή εργασιών πάνω στο μοντέλο ‘καλός αστυνομικός, κακός αστυνομικός’ ανάμεσα στην αστυνομία και τους μπράβους του καθεστώτος για να επιτεθούν στους διαδηλωτές, και τον στρατό να δίνει μια ψευδή εικόνα ουδετερότητας .
– «Ο στρατός δεν μπορεί να φροντίσει για τη διατήρηση της τάξης». Δεν έχει ούτε την παράδοση ούτε την εκπαίδευση ούτε την επιθυμία, και είναι δύσκολο να ζητηθεί από κληρωτούς να ανοίξουν πυρ κατά αμάχων.
-Η αναποφασιστικότητα των στρατιωτικών στον τομέα αυτό αντανακλά εκείνη της ιεραρχίας τους και του καθεστώτος. «Δεν έχουν οδηγίες από την κορυφή της ιεραρχίας, διότι η ίδια η κορυφή δεν ξέρει τι να κάνει. Η κορυφή «δεν θέλει να αντιμετωπίσει τον πληθυσμό, αλλά δεν θέλει επίσης να δείξει στον πρόεδρο στην πόρτα», όπως το ζητά το πλήθος, είπε ο Τεουφίκ Ακλιμάντος.
– «Θέλει να κερδίσει χρόνο» για να διαπραγματευθεί μια έντιμη έξοδο του προέδρου και τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση.
Παρά την κουλτούρα της μυστικότητας, ο στρατός αφήνει να διαφανούν κάποιες εντάσεις.
Τον αντιπρόεδρο Σουλεϊμάν, 74 ετών, τον βλέπουν θετικά οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί, αλλά, ως πρώην επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών, ενσαρκώνει επίσης και την κληρονομιά του κ. Μουμπάρακ απέναντι στους νέους αξιωματικούς που μπορεί να θέλουν να παίξουν ένα πιο σημαντικό ρόλο.
Ο Αρχηγός του γενικού Επιτελείου Σάμι Ενάν, ο οποίος συχνά μιλά με τους Αμερικανούς αυτές τις ημέρες, θα μπορούσε να πάρει το δικό του μερίδιο από το παιχνίδι. Εκτός και αν το κάνει ο Πρωθυπουργός, στρατηγός Αχμαντ Σαφίκ, πρώην υπουργός Αεροπορίας. Αυτός ο στρατηγός θα μπορούσε να καθησυχάσει το στρατιωτικό κατεστημένο όπως και τους οικονομικούς κύκλους.
Η αρχηγός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων Ναύαρχος Μάικλ Μάλεν φάνηκε σήμερα να αποκλείει την ιδέα του ‘παγώματος’ της σημαντικής βοήθειας των ΗΠΑ προς τον αιγυπτιακό στρατό (1,3 δισ. δολάρια ετησίως), περιμένοντας να δει τα πράγματα πιο καθαρά.
«Θα ήθελα να προειδοποιήσω έναντι της οποιασδήποτε δράσης, όσο δεν καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει», παραδέχτηκε στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC.