«Πήρα την απόφαση για μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Μ’ αυτές τις λέξεις, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εξαπέλυσε, στις 24 Φεβρουαρίου 2022, την εισβολή στη γειτονική Ουκρανία, προκαλώντας τη χειρότερη σύγκρουση στην ευρωπαϊκή ήπειρο από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε ένα πλαίσιο αυξημένων εντάσεων με τη Δύση, ο Ρώσος πρόεδρος αρχίζει τις εχθροπραξίες λίγο πριν από τις 06:00 το πρωί (05:00 ώρα Ελλάδας) με μια αιφνιδιαστική δήλωσή του στην τηλεόραση.
Ο στόχος είναι «η αποστρατιωτικοποίηση και η αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας», υπογραμμίζει ο επικεφαλής του Κρεμλίνου, επαναλαμβάνοντας τις αβάσιμες κατηγορίες του για μια «γενοκτονία» ενορχηστρωμένη από την Ουκρανία στις ρωσόφωνες ανατολικές περιοχές της χώρας και καταγγέλλοντας μια «επιθετική» πολιτική του ΝΑΤΟ.
Δύο ημέρες νωρίτερα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε ανακηρύξει την «ανεξαρτησία» των ουκρανικών αυτονομιστικών περιοχών του Ντονμπάς – την οποία το Κίεβο πολεμά από το 2014. Απειλεί τη Δύση με «πρωτοφανείς συνέπειες» αν αναμιχθεί.
«Μεγάλης έκτασης εισβολή»
Ισχυρές εκρήξεις σημειώνονται στην πρώην σοβιετική δημοκρατία.
Συγκλονίζουν την πρωτεύουσα Κίεβο, το Κραματόρσκ, το γενικό επιτελείο των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων στα ανατολικά, το Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη μητρόπολη της χώρας που βρίσκεται κοντά στα ρωσικά σύνορα.
Εκρήξεις σημειώνονται επίσης στην Οδησσό, στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς και στη Μαριούπολη, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Από τη μια άκρη στην άλλη της ουκρανικής επικράτειας, σειρήνες αεροπορικού συναγερμού ουρλίαζουν.
Ο ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα καταγγέλλει την έναρξη μιας «μεγάλης έκτασης εισβολής». Από τα χαράματα, κάτοικοι συνωστίζονται στο σταθμό του Κιέβου, που έχει μετατραπεί σε καταφύγιο.
«Ξύπνησα από τον κρότο των βομβών, έβαλα πράγματα σε σακούλες και έφυγα», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο η 29χρονη Μαρία Κασκόσκα.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπόσχεται τη «νίκη», κηρύσσει στρατιωτικό νόμο και καλεί τα 20 εκατομμύρια των συμπολιτών του «να μην πανικοβληθούν», με βίντεό του στο Facebook.
Στις πύλες του Κιέβου
Νωρίς το πρωί, ρωσικά τεθωρακισμένα διεισδύουν στην ουκρανική επικράτεια από το βορρά – από τη σύμμαχο της Μόσχας Λευκορωσία- , τον νότο και την ανατολή.
Έχοντας «πλήρη αεροπορική ανωτερότητα» έναντι της Ουκρανίας – τα αντιαεροπορικά μέσα της οποίας είναι ισχνά, παρά την αυξανόμενη στρατιωτική βοήθεια των Δυτικών -, ο ρωσικός στρατός προωθείται προς το Κίεβο, όπου επιβάλλεται απαγόρευση της κυκλοφορίας.
Θέλει «να αποκεφαλίσει την κυβέρνηση» της Ουκρανίας και να εγκαταστήσει αρχές ευνοϊκές προς τη Μόσχα, αναλύουν δυτικές στρατιωτικές πηγές. Ρωσικές δυνάμεις μεταφέρονται με ελικόπτερα και επιτίθενται στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Γκοστομέλ, στις πύλες της ουκρανικής πρωτεύουσας.
Καθώς οι ώρες περνούν, στρατεύματα προερχόμενα από την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας – που έχει προσαρτηθεί στη Ρωσία το 2014 από τον Βλαντίμιρ Πούτιν – προωθούνται στον νότο, όπου καταλαμβάνουν το Γκενισέσκι, στην περιφέρεια της Χερσώνας.
Στα βορειοανατολικά, οι μάχες μαίνονται στο Χάρκοβο, όπου πέφτουν Ρώσοι αλεξιπτωτιστές.
«Δεν πίστευα ότι θα συνέβαινε αυτό όσο ζούσα», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο η 52χρονη Ολένα Κουρίλο, με επιδέσμους στο πρόσωπό της εξαιτίας των τραυμάτων που υπέστη από ένα πλήγμα. «Θα κάνω τα πάντα για την Ουκρανία, ό,τι μπορώ», διαβεβαιώνει αυτή η δασκάλα από το Τσουγκούιφ, κοντά στο Χάρκοβο.
Ο Πούτιν διεθνής «παρίας»
Στις δυτικές χώρες, οι καταδίκες «πέφτουν βροχή».
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοινώνει ένα οπλοστάσιο οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κυρώσεων με στόχο να καταστήσει τον επικεφαλής του Κρεμλίνου «παρία στη διεθνή σκηνή».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, λέει σε επίσημο τόνο, θα υπερασπιστούν «την παραμικρή σπιθαμή εδάφους του ΝΑΤΟ», αλλά δεν θα στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία, η οποία δεν είναι μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας.
Το Πεντάγωνο ανακοινώνει πως αποστέλλει επιπλέον 7.000 στρατιωτικούς στη Γερμανία, αυξάνοντας σε 90.000 τον αριθμό των αμερικανών στρατιωτών στην Ευρώπη.
Οι ένοπλες δυνάμεις των χωρών του ΝΑΤΟ τίθενται σε κατάσταση συναγερμού. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλουν στη Ρωσία νέες «μαζικές» χρηματοοικονομικές κυρώσεις. Από τις λίγες παραφωνίες, η Κίνα, με στενές σχέσεις με τη Μόσχα, λέει πως «κατανοεί τις ανησυχίες» της Ρωσίας.
Ο Ζελένσκι ως πολέμαρχος
Το βράδυ, το Κίεβο ανακοινώνει πως ο πυρηνικός σταθμός του Τσερνόμπιλ, που βρίσκεται κοντά στη Λευκορωσία και εκεί είχε συμβεί το 1986 το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στην ιστορία, έπεσε στα χέρια των επιτιθέμενων.
Η Ρωσία υποστηρίζει πως κατέστρεψε περισσότερες από 70 στρατιωτικές εγκαταστάσεις, μεταξύ των οποίων ένδεκα αεροδρόμια. Η Ουκρανία λέει πως κατέρριψε πέντε ρωσικά αεροπλάνα και ένα ελικόπτερο.
Στο τέλος αυτής της πρώτης ημέρας του πολέμου, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θρηνεί το θάνατο «137 ουκρανών ηρώων» και κηρύσσει γενική επιστράτευση. Αυτός που παρουσιάζει τη χώρα του σαν την «ασπίδα της Ευρώπης» έναντι της Ρωσίας, επικρίνει την έλλειψη βοήθειας από τους δυτικούς συμμάχους της.
«Ποιος είναι έτοιμος να πολεμήσει μαζί μας; Δεν βλέπω κανένα», λέει εκφράζοντας τη λύπη του για την άρνηση του ΝΑΤΟ να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία. Με ρούχα πολεμάρχου, αυτός ο 44χρονος πρώην κωμικός ηθοποιός ορκίζεται ότι θα «παραμείνει στην πρωτεύουσα» μαζί με την κυβέρνησή του, ξεκινώντας ένα ισχυρό κίνημα λαϊκής αντίστασης.
Πανικός στις αγορές
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια χάνουν μέχρι και 5%, οι τιμές των πρώτων υλών αυξάνονται κατακόρυφα.
Οι επενδυτές πανικοβάλλονται για ενδεχόμενες διακοπές των προμηθειών αερίου και πετρελαίου, των οποίων η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς. Οι φόβοι για τις εξαγωγές της Ρωσίας και της Ουκρανίας ωθούν τις τιμές του σιταριού σε προωτοφανή επίπεδα.
Συρροή προσφύγων
Η επίθεση βγάζει στους δρόμους περίπου 100.000 Ουκρανούς, πολλές χιλιάδες από τους οποίους συρρέουν στα σύνορα της ΕΕ, κυρίως στην Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία.
Η σύγκρουση θα προκαλέσει την ταχύτερη έξοδο ανθρώπων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Περίπου 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους, ενώ μόνο στην Γερμανία οι Ουκρανοί πρόσφυγες αγγίζουν το 1 εκατομμύριο.
Με πληροφορίες από: AΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφίες Reuters