Δέκα χρόνια. Ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών στην αιώνια πορεία της ιστορίας, αλλά ένα αρκετό διάστημα για να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της πιο μαύρης ημέρας στη σύγχρονη ιστορία της Αμερικής. Ύστερα από δέκα χρόνια, μπορούν να δηλωθούν οι κερδισμένοι και οι χαμένοι. Και στην περίπτωση αυτή, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές είναι χαμένες.
Ο πιο προφανής χαμένος είναι φυσικά ο Οσάμα μπιν Λάντεν. Η οργάνωση που ίδρυσε όχι μόνο αποκεφαλίστηκε, αλλά αποδεκατίστηκε. Κάθε εβδομάδα σκοτώνεται ή συλλαμβάνεται ένας διοικητής της αλ-Κάιντα, καθώς τα έγγραφα που βρέθηκαν στο καταφύγιο του μπιν Λάντεν φαίνεται ότι ήταν αποκαλυπτικά. Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, η επανάληψη μιας τρομοκρατικής επίθεσης με αφορμή τη δέκατη επέτειο — κάτι που τόσο πολύ ήθελε ο μπιν Λάντεν — πρέπει να αποκλειστεί.
Όσο για το όνειρό του να δημιουργηθεί ένα νέο χαλιφάτο που θα εκτείνεται από την Ινδονησία μέχρι την Ισπανία, αυτό είναι σήμερα ακόμη πιο απομακρυσμένο απ’ ό,τι πριν από δέκα χρόνια. Το αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, και η «αραβική άνοιξη»: οι εξεγερμένοι ζητούν τις πολιτικές ελευθερίες και τις οικονομικές ευκαιρίες που θεωρούνται δεδομένες στη Δύση, όχι τη συντριβή της δυτικής αυτοκρατορίας.
Τι γίνεται όμως με την άλλη πλευρά; Ναι, οι ηγέτες της Αμερικής μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν υπήρξε δεύτερη μεγάλη τρομοκρατική επίθεση στο αμερικανικό έδαφος. Ναι, η συγκεκριμένη οργάνωση που πραγματοποίησε τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον έχει σε μεγάλο βαθμό καταστραφεί. Όπως επισημαίνει όμως ο Ρούπερτ Κόρνουελ στην Ιντιπέντεντ, χρειάστηκαν στον ισχυρότερο στρατό του πλανήτη σχεδόν δέκα χρόνια για να εντοπίσει και να καταστρέψει ένα συγκεκριμένο στόχο. Την ίδια ώρα, το τρομοκρατικό κίνημα που εμπνεύστηκε απ’ αυτόν θυμίζει Λερναία Ύδρα. Κόβεις ένα κεφάλι στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν ή την Υεμένη, και ξεπετιούνται άλλα αλλού. Ο απολογισμός αυτών των δέκα ετών είναι ότι έγιναν λάθη, χάθηκαν ευκαιρίες και δεν διδάχθηκαν μαθήματα.
Μετά την 11/9, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια πρωτοφανή υποστήριξη σε όλο τον κόσμο. «Είμαστε όλοι Αμερικανοί!», διακήρυξε η Μοντ σε ένα αξέχαστο πρωτοσέλιδο. Μέσα σε δύο χρόνια, όμως, αυτή η υποστήριξη εξαφανίστηκε. Ο Τζορτζ Μπους και ο Ντικ Τσέινι έγιναν μισητοί σε όλο τον αραβικό κόσμο, και πέρα απ’ αυτόν. Ο Μπαράκ Ομπάμα διόρθωσε αρκετά πράγματα, αλλά στις ισλαμικές χώρες η εικόνα της Αμερικής εξακολουθεί να είναι αρνητική. Κι αυτό, παρόλο που στην επίθεση εναντίον της Λιβύης κράτησε ένα δευτερεύοντα ρόλο.
Η Αμερική είναι πάντα παγιδευμένη σε δύο πολέμους, που ήταν αποτέλεσμα της 11ης Σεπτεμβρίου. Η εισβολή του 2001 στο Αφγανιστάν ήταν απολύτως δικαιολογημένη, αν και ο μπιν Λάντεν και οι συνεργάτες του θα έπρεπε να έχουν εξουδετερωθεί μέσα σε λίγους μήνες στην Τόρα Μπόρα. Γιατί χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος; Η απάντηση βρίσκεται στο άλλο μεγάλο λάθος της κυβέρνησης Μπους, ίσως το μεγαλύτερο λάθος που έχει γίνει ποτέ στην αμερικανική εξωτερική πολιτική: τον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, που το μόνο που κατάφερε ήταν να ενισχύσει τη θέση του Ιράν.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν θα κοστίσουν συνολικά 4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Και το ποσό αυτό δεν καλύφθηκε με αύξηση των φόρων, όπως συμβαίνει συνήθως στους πολέμους, αλλά με δανεισμό. Με την έννοια αυτή, η 11η Σεπτεμβρίου συνέβαλε καταλυτικά στη σημερινή οικονομική κρίση, δένοντας τα χέρια του Ομπάμα.
Ο δανεισμός αυτός συνεχίζεται. Η Αμερική βρίσκεται ακόμη στο Ιράκ και ίσως να μείνει εκεί για δεκαετίες. Το ίδιο συμβαίνει στο Αφγανιστάν, παρόλο που ο θάνατος του μπιν Λάντεν και η διασπορά της αλ Κάιντα σε άλλες χώρες καθιστούν αδιανόητη την παραμονή δεκάδων χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών στη χώρα αυτή. Ο περασμένος Αύγουστος ήταν ο φονικότερος για τις αμερικανικές δυνάμεις από την αρχή του πολέμου.
Η Αμερική διέπραξε δύο ακόμη σφάλματα, σημειώνει ο βρετανός αρθρογράφος. Το ένα ήταν ο «παγκόσμιος πόλεμος κατά του τρόμου», που οδήγησε στα βασανιστήρια, το Αμπού Γράιμπ, τις πτήσεις της CIA, το Γκουαντάναμο, την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το άλλο ήταν η άρνηση της Αμερικής να παραδεχθεί ότι μερικοί από τους βασικούς της συμμάχους στον πόλεμο αυτό, όπως το Πακιστάν και η Σαουδική Αραβία, ήταν στην πραγματικότητα συνένοχοι των τρομοκρατών.
Αντί ο πρόεδρος Μπους να επιδιώξει τη μείωση της εξάρτησης της χώρας του από το εισαγόμενο πετρέλαιο, πέταξε το σύνθημα: «Όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας». Στο μεταξύ, ο πραγματικός κόσμος προχωρούσε. Η Κίνα αναπτυσσόταν. Και η οικονομική κρίση βάθαινε. Η 11η Σεπτεμβρίου δεν είναι η αιτία της αμερικανικής παρακμής. Σηματοδοτεί όμως την έναρξή της.
Πηγή: The Independent