Η λεγόμενη Ναυμαχία της Τσουσίμα, όπως έχει μείνει χαρακτηριστικά στην ιστορία, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές μάχες του 20ου αιώνα παρόλο που δεν σημειώθηκε στο πλαίσιο ούτε των δύο Παγκοσμίων Πολέμων ούτε του Ψυχρού Πολέμου, αλλά αντιθέτως ήταν η αποφασιστική μάχη που έδωσε τέλος στον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο του 1904-1905.
Μια από τις καθιερωμένες Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, η τσαρική Ρωσία βρέθηκε αντιμέτωπη με μια περιφερειακή δύναμη της Ανατολής, την αυτοκρατορική Ιαπωνία, με τον πόλεμο να αναδεικνύεται ιδιαίτερα αιματηρός, όμως σαν σήμερα, στις 28 Μαΐου του 1905, η ναυμαχία της Τσουσίμα θα σηματοδοτούσε μια ιστορική τομή στην διεθνή ισορροπία ισχύος.
Το ιστορικό υπόβαθρο
Το 1904 οι Ιάπωνες δεν είχαν κατορθώσει να αποκτήσουν την θαλάσσια κυριαρχία στα υδάτινα σύνορά τους, διότι η Ρωσία είχε εγκαταστήσει βάσεις στις οποίες στάθμευαν ισχυρές ναυτικές μοίρες στα λιμάνια Port Arthur & Vladivostok. Η παρουσία ξένων πολεμικών πλοίων τόσο κοντά στην Ιαπωνία αποτελούσε ανασταλτικό παράγοντα στην υλοποίηση των Ιαπωνικών σχεδίων εξάπλωσης στην Ασία.
Τον Φεβρουάριο του 1904, όταν οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν γύρω από τα δύο Ρωσικά λιμάνια, η Ιαπωνική ηγεσία αποφάσισε να χτυπήσει, γνωρίζοντας ότι οι Ρώσοι δεν ήταν σε θέση να ενισχύσουν τις θέσεις τους τουλάχιστον μέχρι το επόμενο έτος.
Την 1η Αυγούστου, το Ιαπωνικό αυτοκρατορικό ναυτικό επιτέθηκε και κατέστρεψε τις ναυτικές μοίρες καταδρομικών του Vladivostok στη ναυμαχία της Κορέας. Την επιτυχία των Ιαπώνων διαδέχθηκαν και άλλες με αποτέλεσμα ο Ρωσικός στόλος του Ειρηνικού να υποστεί μεγάλες απώλειες και τελικά να βρει καταφύγιο στη βάση του Port Arthur.
Οι Ιάπωνες εκμεταλλευόμενοι την υπεροχή τους, επιβάλλουν ναυτικό αποκλεισμό σε συνδυασμό με χερσαίες επιχειρήσεις, αποσκοπώντας στην παράδοση του στρατηγικού λιμένα.
Όταν οι ειδήσεις για τις διαδοχικές ήττες φθάνουν στην Μόσχα, ο τσάρος Νικόλαος ΙΙ διατάζει τον ναύαρχο Rozhestvensky να προετοιμάσει τον στόλο της Βαλτικής για άμεση αναχώρηση στην Άπω Ανατολή προκειμένου να αποκαταστήσει το τρωθέν γόητρο της Ρωσίας και να ανακτήσει την θαλάσσια υπεροχή.
Όμως η αναχώρηση καθυστέρησε διότι δεν είχε ολοκληρωθεί η ναυπήγηση τεσσάρων νέων ισχυρών Ρωσικών θωρηκτών (κατηγορίας Borodino).
Η πορεία προς την ναυμαχία
Στις 2 Οκτωβρίου, 1904 ο στόλος τελικά συγκεντρώνεται και αναχωρεί από το λιμάνι Libau με αποστολή την επιβεβαίωση της Ρωσίας ως υπερδύναμης.
Στις 2 Ιαν. 1905 ενώ είχε σταματήσει στην Μαδαγασκάρη για προμήθειες & ανεφοδιασμό, ο Rozhestvensky πληροφορείται την κατάληψη του Port Arthur από τους Ιάπωνες. Τον Μάρτιο κατευθύνεται προς τον Ινδικό ωκεανό προκειμένου να συναντήσει τέσσερα ρωσικά θωρηκτά τα οποία τελούσαν υπό την διοίκηση του υποναυάρχου Nebogatov.
Το σύνολο του Ρωσικού στόλου ήταν πλέον συγκεντρωμένο υπό την διοίκηση του ναυάρχου Rozhestvensky, ο οποίος χωρίς καθυστέρηση κατευθύνεται προς την Ιαπωνία μέσω της θάλασσας της Κίνας. Στις 14 Μαΐου ο Ρωσικός στόλος πλησιάζει την Κορέα κατευθυνόμενος προς τον Ιαπωνικό στόλο ο οποίος τελούσε υπό την διοίκηση του ναυάρχου Togo.
Το απόγευμα της 14ης Μαΐου οι δύο στόλοι συγκλίνουν μεταξύ τους. Ο Ρωσικός στόλος αποτελείται από 11 θωρηκτά, 8 ταχύπλοα συνοδευτικά, 9 αντιτορπιλικά και πολλά πλοία μεταφοράς. Ο Ιαπωνικός απαριθμεί 4 θωρηκτά 27 ταχύπλοα συνοδευτικά, 21 αντιτορπιλικά 37 τορπιλακάτους και βοηθητικά σκάφη.
Κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας ο ναύαρχος Rozhestvensky μείωσε την ταχύτητα πλεύσης του σε 9 κόμβους, καθότι τα πλοία μεταφοράς δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν τον κύριο στόλο.
Ο ναύαρχος Togo εκμεταλλεύθηκε πλήρως το λάθος του αντιπάλου αυξάνοντας την ταχύτητα στους δεκαπέντε κόμβους. Αιφνιδιάζοντας τους Ρώσους οι Ιάπωνες άρχισαν να επικεντρώνουν τα πυρά τους στα πιο αργά Ρωσικά θωρηκτά.
Η Ναυμαχία της Τσουσίμα ξεσπά
Στις πρώτες φάσεις της μάχης οι Ιάπωνες επικεντρώνουν τα πυρά τους στη Ρωσική ναυαρχίδα Suvorov και το θωρηκτό Oslyabya χτυπώντας με εκρηκτικά βλήματα. Καθώς το Suvorov αδυνατεί να αντιδράσει οι Ιάπωνες βυθίζουν το Oslyabya.
Στην ναυαρχίδα Suvorov ο ναύαρχος Rozhestvensky τραυματίζεται σοβαρά. Τα Ρωσικά θωρηκτά Αλέξανδρος ΙΙΙ και Borodino δέχονται την ορμή της Ιαπωνικής επίθεσης καθώς προσπαθούσαν απεγνωσμένα να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό προκειμένου να αποσπάσουν τα Ιαπωνικά πυρά από το Suvorov.
Στις 4 μμ ο ναύαρχος Togo είχε χάσει τον Ρωσικό στόλο, λόγω της ομίχλης και του καπνού που είχε δημιουργηθεί από τις ανταλλαγές πυρών μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Ο Αλέξανδρος ΙΙΙ και το Borodino που είχαν πλέον απομακρυνθεί από το Suvorov συγκεντρώνουν τα βαριά ταχύπλοα σκάφη και σχηματίζουν οπισθοφυλακή προκειμένου να προστατεύσουν τα υπόλοιπα αντιτορπιλικά και μεταφορικά, και χαράζουν γραμμή πλεύσης για το λιμάνι Vladivostok.
Λίγο πριν το σούρουπο η οπισθοφυλακή είχε αναχαιτισθεί από τα Ιαπωνικά καταδιωκτικά. Τόσο το Αλέξανδρος ΙΙΙ όσο και το Borodino μετά από ηρωική άμυνα βυθίζονται κάτω από ισχυρούς κανονιοβολισμούς.
Την ίδια στιγμή η Ρωσική ναυαρχίδα Suvorov αρχίζει να βυθίζεται. Το αντιτορπιλικό Buyny σπεύδει για βοήθεια και σώζει τον ναύαρχο Rozhestvensky και το πλήρωμα, λίγο πριν βυθισθεί η ναυαρχίδα.
Στο θωρηκτό αυτοκράτορας Νικόλαος ο υποναύαρχος Nebogatov προσπαθεί να αναλάβει τη διοίκηση σε ό τι είχε απομείνει από τον Ρωσικού στόλο, εν τω μεταξύ ο Togo διατάσσει στα θωρηκτά του κατάπαυση πυρός και στέλνει τις τορπιλακάτους και τα αντιτορπιλικά να επιτεθούν εκ του σύνεγγυς στα ήδη πληγέντα Ρωσικά πλοία.
Ελισσόμενες ανάμεσα στα Ρωσικά πλοία οι Ιαπωνικές τορπιλάκατοι εξαπολύουν 80 τορπίλες κατά των αβοήθητων θωρηκτών Sysoy, Veliky και αυτοκράτορας Νικόλαος, καθώς και των Monomakh και Nakhimovτα οποία βυθίζονται.
Η συντριβή των Ρώσων και η αποτίμηση της ναυμαχίας
Με το σούρουπο της 28 Μαΐου, ο Ρωσικός στόλος είχε υποστεί σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή. Χωρίς κεντρική διοίκηση οι εναπομείναντες κυβερνήτες ενεργούσαν αυτόνομα προκειμένου να διασώσουν τα πλοία και τα πληρώματα από τους Ιάπωνες.
Τα πλοία Oleg, Aurora και Zhemchug κατάφεραν να φθάσουν σε ασφαλές λιμάνι στις Φιλιππίνες, ενώ άλλα Ρωσικά πλοία βυθίστηκαν μαζί με τα πληρώματα τους. Ο τραυματισμένος ναύαρχος Rozhestvensky και το πλήρωμα μεταφέρθηκαν από το χτυπημένο αντιτορπιλικό Buyny στο Bedovy το οποίο αργότερα κατελήφθη από τους Ιάπωνες.
Τα πέντε Ιαπωνικά θωρηκτά που είχαν περικυκλώσει το Ushakov – το τελευταίο Ρωσικό θωρηκτό – το διέταξαν να παραδοθεί. Σε απάντηση ο κυβερνήτης Vladimir Miklukha διέταξε το πλήρωμά του να απαντήσει με ομοβροντία πυρών. Επί μια ώρα το Ushakov πολέμησε γενναία ενάντια στον υπεράριθμο ιαπωνικό στόλο αλλά τελικά υπέκυψε και βυθίστηκε.
Η εξόντωση του Ρωσικού στόλου ήταν πλήρης και όλα τα θωρηκτά, καθώς και πέντε βαριά καταδρομικά και οκτώ αντιτορπιλικά βυθίστηκαν.
Οι Ρώσοι έχασαν έξι χιλιάδες ναύτες και 650 αιχμαλωτίσθηκαν σε σύγκριση με τις μικρότερες Ιαπωνικές απώλειες 3 αντιτορπιλικών και 700 νεκρών.
Πηγή: Chilonas
