Η ένωση της Σάμου με την Ελλάδα ήταν αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης εθνικής και πολιτικής πάλης των Σαμιωτών κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Αν και η Σάμος είχε καθεστώς Ηγεμονίας (αυτόνομο κράτος) υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από το 1834, οι κάτοικοί της επιθυμούσαν την ένταξή τους στο ελληνικό κράτος.
Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, η Σάμος ξεκίνησε επανάσταση κατά της Οθωμανικής διοίκησης, με το Θεμιστοκλή Σοφούλη να ηγείται του αγώνα για την απελευθέρωση. Στις 11 Νοεμβρίου 1912, η σαμιακή εθνοσυνέλευση κήρυξε την ένωση με την Ελλάδα, αν και αυτό δεν αναγνωρίστηκε αμέσως διεθνώς. Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913, η ένωση της Σάμου με την Ελλάδα επικυρώθηκε επίσημα.
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην εθνική ολοκλήρωση του ελληνικού κράτους και σημείο αναφοράς για την εθνική συνείδηση των Σαμιωτών.
Η ένωση της Σάμου με την Ελλάδα ήταν ηθικός και στρατηγικός στόχος, ενσωματώνοντας το νησί στο πλαίσιο του νέου ελληνικού έθνους – κράτους.