Η Δίκη της Νυρεμβέργης είναι αδιαμφισβήτητα μια από τις πιο σημαντικές ιστορικές στιγμές του 20ου αιώνα και άρρηκτα συνδεδεμένη με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου τέθηκαν στο προσκήνιο τα εγκλήματα πολέμου των Γερμανών.
Οι Ναζί εγκληματίες πολέμου βρέθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου, στην δίκη του 20ου αιώνα, όπως αρκετοί την έχουν χαρακτηρίσει, ενώπιον του δικαιοδοτικού οργάνου που συστάθηκε από του Συμμάχους και το οποίο θα «έγραφε ιστορία».
Η Δίκη της Νυρεμβέργης διενεργήθηκε από Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο, που συνεδρίασε στο δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης. Ξεκίνησε στις 20 Νοεμβρίου του 1945 μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1946, με κατηγορούμενους 24 μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις.
Το Δικαστήριο που συστάθηκε ήταν αποτέλεσμα μιας συμφωνίας, την οποία υπέγραψαν οι Κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στις 8 Αυγούστου 1945 στο Λονδίνο για την δίκη και πιθανή καταδίκη όλων των εγκληματιών πολέμου των προερχόμενων από τον Άξονα.
Η συμφωνία δημιουργίας δικαιοδοτικού οργάνου
Η συμφωνία αυτή προέβλεπε ότι το Δικαστήριο θα απαρτιζόταν από τέσσερα μέλη, καθένα από τα οποία θα είχε και ένα αναπληρωματικό. Τόσο τα τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη, θα ορίζονταν από τις υπογράφουσες τη συμφωνία Κυβερνήσεις.
Απαρτία θεωρείται ότι έχει το Δικαστήριο μόνον όταν παρίστανται και τα τέσσερα μέλη του (τακτικά ή αναπληρωματικά). Αφέθηκε ανοικτό το θέμα να υπάρξουν και άλλες δίκες, αν προέκυπτε τέτοια ανάγκη κατά την ακροαματική διαδικασία. Στο Δικαστήριο συμμετείχε, επίσης, και η Γαλλία.
Ως τόπος διεξαγωγής της δίκης αρχικά είχε προταθεί, από τους Σοβιετικούς, το Βερολίνο. Αυτό, όμως, ήταν πρακτικά αδύνατο, λόγω των καταστροφών που είχε υποστεί η πόλη. Τελικά, επελέγη η Νυρεμβέργη, στη περιοχή της Βαυαρίας της Γερμανίας, (μεταξύ των πόλεων Λουξεμβούργου και Βερολίνου), επειδή αφενός διέθετε Δικαστικό Μέγαρο μεγάλων διαστάσεων, το λεγόμενο «Μέλαθρον της Δικαιοσύνης», το οποίο είχε υποστεί ελάχιστες καταστροφές, που είχε και συμβολική σημασία ως γενέτειρα του εθνικοσοσιαλισμού, (εκεί διεξαγόταν, κάθε χρόνο, το Συνέδριο του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (NSDAP), αλλά και αφετέρου, οι Αμερικανοί και Βρετανοί προτιμούσαν την πόλη αυτή επειδή βρισκόταν ήδη στη δική τους ζώνη κατοχής.
Οι βασικές κατηγορίες, για τις οποίες θα λογοδοτούσαν οι υπόδικοι
(Α) Συνωμοσία για το σχεδιασμό και την εξαπόλυση επιθετικών ενεργειών και άλλων εγκλημάτων κατά της Παγκόσμιας Ειρήνης.
(Β) Εγκλήματα κατά της Ειρήνης: Συγκεκριμένα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη, η εξαπόλυση πολέμου ή επίθεσης ή πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων, ή συμμετοχή σε κοινό σχέδιο συνωμοσίας για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους παραπάνω στόχους.
(Γ) Εγκλήματα Πολέμου: Συγκεκριμένα, παραβιάσεις των νόμων και των κανόνων του πολέμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται – δεν περιορίζονται όμως σε αυτά – δολοφονίες, κακομεταχείριση ή εκτόπιση για καταναγκαστική εργασία ή οποιοδήποτε άλλου σκοπό ιδιωτών από κατακτημένη χώρα, δολοφονία ή κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου ή ναυτικών, εκτέλεση ομήρων, λεηλασίες δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, απρόκλητη καταστροφή πόλεων, κωμοπόλεων ή χωριών ή καταστροφές μη υπαγορευόμενες από στρατιωτική ανάγκη.
(Δ) Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητος: Συγκεκριμένα, δολοφονία, εξόντωση, υποδούλωση, εκτόπιση και άλλες απάνθρωπες πράξεις διαπράχθηκαν κατά πολιτών πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου. διώξεις λόγω πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών αιτίων ή σχετικών με οποιοδήποτε έγκλημα το Δικαστήριο ήθελε κρίνει ότι, εκτελέσθηκε, είτε παραβίασε την τοπική νομοθεσία είτε όχι, της χώρας στην οποία διαπράχθηκε.
Από τους 24 κατηγορούμενους καταδικάστηκαν οι 19
*12 σε θάνατο, εκ των οποίων οι 10 εκτελέστηκαν, ο Μάρτιν Μπόρμαν καταδικάστηκε ερήμην (σήμερα γνωρίζουμε ότι είχε σκοτωθεί την ίδια χρονιά πριν τη δίκη), και ο Χέρμαν Γκέριγκ αυτοκτόνησε το βράδυ πριν την εκτέλεσή του
*3 σε ισόβια, εκ των οποίων 2 απελευθερώθηκαν μετά από 10 περίπου χρόνια λόγω προβλημάτων υγείας και πέθαναν λίγα χρόνια μετά, και ένας αυτοκτόνησε (;) μέσα στη φυλακή
*4 σε ποινές από 10 έως 20 χρόνια, εκ των οποίων 3 εξέτισαν όλη την ποινή τους (20, 20, και 10 χρόνια), και ένας (15 χρόνια) απελευθερώθηκε λόγω προβλημάτων υγείας και πέθανε δύο χρόνια μετά
Ενώ 3 αθωώθηκαν και 2 δεν δικάστηκαν, ένας λόγω ανήκεστης ζημιάς της υγείας του και ένας αυτοκτόνησε πριν την έναρξη της δίκης
Παρακάτω οι 24 Ναζί που δικάστηκαν στην Νυρεμβέργη
Μαρτιν Μπόρμαν – Διάδοχος του Ες ως Γραμματέας του Ναζιστικού Κόμματος. Δικάστηκε και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Τα σημερινά στοιχεία υποδεικνύουν ότι σκοτώθηκε (πιθανόν αυτοκτονία) το 1945 στην προσπάθειά του να διαφύγει από το Βερολίνο. Υπολείμματα της σορού που βρέθηκαν το 1972 ταυτίστηκαν με βεβαιότητα το 1998 ως αυτά του Μπόρμαν. Αυτά αποτεφρώθηκαν και οι στάχτες σκορπίστηκαν στη Βαλτική το 1999.
Καρλ Ντένις, Ποινή 10 χρόνια – Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού από το 1943, όταν και διαδέχτηκε τον Ρέντερ. Εξέτισε όλη την ποινή του και αποφυλακίστηκε στις 1 Οκτωβρίου 1956. Πέθανε στις 24 Δεκεμβρίου 1980.
Χάνς Φράνκ – Υπουργός Δικαιοσύνης του Ράιχ 1933-1945, Κυβερνήτης του Γενικού Κυβερνείου (Generalgouvernement) της κατεχόμενης Πολωνίας 1939-1945. Εξέφρασε μεταμέλεια. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Βίλχελμ Φρίκ – Υπουργός Εσωτερικών του Ράιχ 1933-1943, «Προστάτης του Ράιχ» (Reichsprotektor) του Προτεκτοράτου Βοημίας και Μοραβίας, 1943-1945. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Χάνς Φρίτζε – Δημοφιλής σχολιαστής ραδιοφώνου, υπεύθυνος του τμήματος των ειδήσεων στο Υπουργείο Προπαγάνδας. Απελευθερώθηκε στις αρχές του 1950. Ο Φρίτζε έκανε καριέρα στο γερμανικό ραδιόφωνο γιατί η φωνή του έμοιαζε με του Γκέμπελς[2]. Πέθανε το 1953.
Βάλτερ Φουνκ – Υπουργός Οικονομικών, διαδέχτηκε τον Σαχτ ως πρόεδρος της Τράπεζας του Ράιχ (Reichsbank). Απελευθερώθηκε στις 16 Μαΐου 1957 λόγω προβλημάτων υγείας. Πέθανε στις 31 Μαΐου 1960.
Χέρμαν Γκέριγκ – Στρατάρχης (Reichsmarschall), Αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας (Luftwaffe) 1935–45, Αρχηγός του Τετραετούς Πλάνου 1936–45, αρχηγός της Γκεστάπο πριν αυτή περάσει στη δικαιοδοσία των Ες-Ες τον Απρίλιο του 1934. Αυτοκτόνησε το βράδυ πριν την εκτέλεσή του.
Ρούντολφ Ες – Αναπληρωτής Φύρερ του Χίτλερ μέχρι την φυγή του στη Σκωτία το 1941 στην προσπάθειά του να πετύχει συμφωνία ειρήνης με την Μεγάλη Βρετανία. Από τότε ήταν φυλακισμένος. Μετά την Δίκη εγκλείστηκε στη Φυλακή του Σπάνταου, όπου αυτοκτόνησε το 1987 (το γεγονός της αυτοκτονίας αμφισβητήθηκε από τους οικείους του).
Άλφρεντ Γιόντλ – Στρατάρχης (Generaloberst) της Βέρμαχτ, υπαρχηγός του Κάιτελ και Αρχηγός του Επιχειρησιακού του Γενικού Επιτελείου της Βέρμαχτ 1938-1945. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Ερνστ Κάλτενμπρούννερ – Αρχηγός του RSHA, 1943-1945. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Βίλχελμ Κάιτελ – Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Βέρμαχτ και ντε φάκτο υπουργός, 1938–45. Εξέφρασε μεταμέλεια. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Γκούσταφ Κρούπ φον Μπόλεν ουντ Χάλμπαχ – Μεγαλοβιομήχανος, πρόεδρος της Friedrich Krupp AG, 1912–45. Δεν ήταν δυνατόν να παραστεί σε δίκη λόγω προβλημάτων υγείας, παράλυτος από το 1941. Λόγω λάθους, στη δίκη παραπέμφθηκε ο Γκούσταφ αντί του γιου του, Άλφριντ Κρουπ, ο οποίος διεύθυνε τον Όμιλο στο μεγαλύτερο μέρος του πολέμου στη θέση του πατέρα του. Οι κατήγοροι θέλησαν να αλλάξουν την κλήτευση και να δικαστεί ο Άλφριντ, κάτι που δεν έγινε δεκτό. Οι κατηγορίες εναντίον του Γκούσταφ Κρουπ παρέμειναν τυπικά σε ισχύ σε περίπτωση ανάρρωσής του. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 1950.
Ρόμπερτ Λέι – Επικεφαλής του Γερμανικού Μετώπου Εργασίας. Αυτοκτόνησε πριν την έναρξη της δίκης στις 25 Οκτωβρίου 1945.
Κονσταντίν Φον Νοιρατ – 15 χρόνια – Υπουργός εξωτερικών 1932-1938. Αργότερε διετέλεσε «Προστάτης του Ράιχ» της Βοημίας και της Μοραβίας, από το 1939-1943. Παραιτήθηκε το 1943 λόγω διαφωνίας του με τον Χίτλερ. Απελευθερώθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1954 λόγω προβλημάτων υγείας. Πέθανε στις 14 Αυγούστου 1956.
Φραντς Φον Πάπεν – Καγκελάριος της Γερμανίας το 1932 και Αντι-Καγκελάριος του Χίτλερ, 1933-34. Πρέσβης στην Αυστρία, 1934-38, και στην Τουρκία 1939-1944. Αθωώθηκε στην Δίκη, αλλά χαρακτηρίστηκε ξανά εγκληματίας πολέμου το 1947 από γερμανικό δικαστήριο από-ναζιστικοποίησης, και καταδικάστηκε σε 8 χρόνια καταναγκαστικών έργων. Αθωώθηκε μετά από έφεση αφού είχε εκτίσει δύο χρόνια. Πέθανε το 1969.
Έριχ Ρέντερ – Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού από το 1928 ως το 1943. Απελευθερώθηκε λόγω προβλημάτων υγείας στις 26 Σεπτεμβρίου 1955. Πέθανε στις 6 Νοεμβρίου 1960.
Γιοάχιμ Φον Ρίμπεντροπ – Πρέσβης στο Ηνωμένο Βασίλειο, 1936-38, Υπουργός Εξωτερικών, 1938-45. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Άλφρεντ Ρόζενμπέργκ – Θεωρητικός διαμορφωτής της Ρατσιστικής Θεωρίας. Υπουργός των Ανατολικών Κατεχόμενων Περιοχών, 1941-45. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Φριτς Ζάουκελ – Πρόεδρος της κομματικής οργάνωσης (Gauleiter) του κρατιδίου της Θουριγγίας, 1927–45. Πληρεξούσιος του προγράμματος εξαναγκαστικής εργασίας του Ράιχ. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Χιάλμαρ Σάχτ– Εξέχων τραπεζίτης και οικονομολόγος. Πρόεδρος της Τράπεζας του Ράιχ πριν τον πόλεμο, 1923–30 & 1933– 38, και Υπουργός Οικονομίας, 1934–37. Πέθανε το 1970.
Μπάλντουρ Φον Σίραχ – 20 χρόνια – Επικεφαλής της Νεολαίας του Χίτλερ, 1933-40, Gauleiter της Βιέννης, 1940–45. Εξέφρασε μεταμέλεια. Εξέτισε όλη την ποινή του και απελευθερώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1966. Πέθανε στις 8 Αυγούστου 1974.
Αρτουρ Ζάις Ινκβαρτ – Έπαιξε κύριο ρόλο στην Προσάρτηση της Αυστρίας (Anschluss), και διετέλεσε για λίγο Αυστριακός Καγκελάριος το 1938. Αναπληρωτής του Φρανκ στην Πολωνία, 1939-40, και αργότερα Επίτροπος του Ράιχ (Reichskommissar) στην κατεχόμενη Ολλανδία, 1940–45. Εξέφρασε μεταμέλεια. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Αλμπερτ Σπέερ – 20 χρόνια – Φίλος του Χίτλερ, αρχιτέκτονας, Υπουργός Εξοπλισμών από το 1942 ως το τέλος του πολέμου. Υπό αυτήν την ιδιότητα ήταν ουσιαστικά υπεύθυνος για την χρήση εξαναγκαστικής εργασίας από εργάτες που προέρχονταν από τις κατεχόμενες περιοχές. Εξέφρασε μεταμέλεια. Εξέτισε όλη την ποινή του, και απελευθερώθηκε στις 1 Οκτωβρίου 1966. Πέθανε το 1981
Γιουλιους Στράιχερ – Gauleiter της Φραγκονίας, 1922 ως το 1940, όταν και απαλλάχτηκε από την εξουσία του, αλλά του επιτράπηκε από τον Χίτλερ να διατηρήσει τον επίσημο τίτλο του. Εκδότης της εβδομαδιαίας αντισημιτικής εφημερίδας Der Stürmer. Απαγχονίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 1946.
Οι θανατικές ποινές εκτελέσθηκαν σε ειδικά στημένη αγχόνη στις 16 Οκτωβρίου 1946. Οι Γάλλοι εκπρόσωποι πρότειναν την εκτέλεση δια τυφεκισμού, αυτό όμως δεν έγινε δεκτό από τον Μπιντλ και τους Σοβιετικούς, με το αιτιολογικό ότι οι κατηγορούμενοι είχαν προσβάλει το στρατιωτικό ήθος και δεν τους άρμοζε εκτέλεση που αρμόζει σε στρατιωτικούς. Οι καταδικασμένοι σε φυλάκιση μεταφέρθηκαν στη φυλακή του Σπάνταου.