Η απελευθέρωση της Χειμάρρας είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές ιστορικές στιγμές κατά την διάρκεια του Έπους του του ’40, όταν ο ελληνικός Στρατός έπειτα από μια σαρωτική αντεπίθεση, κατάφερε να προχωρήσει βαθιά στις ιταλικές γραμμές, οδηγώντας τις φασιστικές δυνάμεις του Μουσολίνι σε υποχώρηση.
Ήταν 22 Δεκεμβρίου του 1940, όταν ο ελληνικός Στρατός εισερχόταν νικητής στη Χειμάρρα, ύστερα από αιματηρές και σκληρές μάχες ενάντια στις ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις, έχοντας ήδη καταλάβει τους Αγίους Σαράντα και το Αργυρόκαστρο στο θέατρο επιχειρήσεων της βόρειας Ηπείρου.
Ο Ελληνικός Στρατός, μετά την επιτυχή απόκρουση της αιφνιδιαστικής ιταλικής επίθεσης, από τις 28 Οκτωβρίου μέχρι τις 13 Νοεμβρίου 1940, ανέλαβε από την επομένη μέρα ευρεία αντεπιθετική ενέργεια με σκοπό την πλήρη απώθηση του εισβολέα πέρα από τα σύνορα και την προέλαση μέσα στο βορειοηπειρωτικό έδαφος.
Οι επιχειρήσεις που επακολούθησαν, είχαν ευνοϊκή εξέλιξη και έως τα μέσα Δεκεμβρίου τα ελληνικά τμήματα διείσδυσαν βαθιά μέσα στη Βόρεια Ήπειρο.
Η προώθηση του Α’ Σώμα Στρατού
Το Α΄ Σώμα Στρατού, ενεργώντας στο νότιο τομέα προς Αργυρόκαστρο – Τεπελένι, κατέλαβε στις 6 και 8 Δεκεμβρίου τους Αγίους Σαράντα και το Αργυρόκαστρο αντίστοιχα. Οι Ιταλοί κατά την υποχώρησή τους, εγκατέλειψαν άφθονο πολεμικό υλικό, ενώ οι κάτοικοι των πόλεων αυτών υποδέχθηκαν τα ελληνικά τμήματα ως απελευθερωτές, με σημαιοστολισμούς και πανηγυρικές εκδηλώσεις.
Στις 12 Δεκεμβρίου το Α΄ Σώμα Στρατού, έχοντας υπό τις διαταγές του τις ΙΙ, ΙΙΙ και IV Μεραρχίες, διατάχθηκε να συνεχίσει προς τα βόρεια για την κατάληψη και εξασφάλιση του κόμβου Τεπελενίου, επιδιώκοντας ταυτόχρονα τη διάνοιξη της κοιλάδας του Σιούσιτσα ποταμού.
Η τελευταία αυτή αποστολή ανατέθηκε από το Σώμα στην ΙΙΙ Μεραρχία, η οποία άρχισε την επιθετική προσπάθεια στις 15 Δεκεμβρίου. Παρά τη σημαντική υποστήριξη του πυροβολικού, τα τμήματα κινήθηκαν με μεγάλη βραδύτητα και με πολλές απώλειες εξαιτίας της εχθρικής αντίδρασης και του ύψους του χιονιού.
Ωστόσο, τις απογευματινές ώρες της 17ης Δεκεμβρίου πέτυχε να καταλάβει το ύψωμα 613 με το 12ο Σύνταγμα Πεζικού, το οποίο και διατάχθηκε να παραμείνει στις θέσεις του, προκειμένου να αντικατασταθεί από το 6ο Σύνταγμα Πεζικού.
Το πρωί της 19ης Δεκεμβρίου, το 6ο Σύνταγμα Πεζικού με διοικητή το Συνταγματάρχη Πεζικού Ζαλαχώρη Παναγιώτη, αφού αντικατέστησε το 12ο Σύνταγμα Πεζικού, το οποίο συγκεντρώθηκε στην περιοχή Κούτσι ως εφεδρεία της Μεραρχίας, κατέλαβε με το ΙΙ/6, Τάγμα χωρίς αντίσταση, το ύψωμα Μάλι Βάριτ και με το ΙΙΙ/6 Τάγμα το ύψωμα Μάλι ε Γκιάμι, όπου συνέλαβε και μερικούς αιχμαλώτους, μεταξύ των οποίων τον διοικητή του εκεί αμυνόμενου ιταλικού τάγματος μαζί με το επιτελείο του.
Η απελευθέρωση της Χειμάρρας
Στις 20 και 21 Δεκεμβρίου το Σύνταγμα δεν προέβη σε αξιόλογη ενέργεια, λόγω της έντονης δραστηριότητας της ιταλικής αεροπορίας. Το Ι/6 Τάγμα μόλις έφθασε από τους Αγίους Σαράντα, προώθησε ουλαμό μαζί με ομάδα πολυβόλων και κατέλαβε το ύψωμα Τσίπι, προς τις διαβάσεις Πίλιουρι.
Το ΙΙ/6 Τάγμα διατάχθηκε, αφού κινηθεί από το ύψωμα Μάλι Βάριτ στο χ. Πίλιουρι κατά μήκος της κορυφογραμμής, να καταλάβει το χωριό αυτό με σκοπό την απαγόρευση της διάβασης από το Κούτσι προς τη Χειμάρρα. Δεν μπόρεσε όμως να προωθηθεί σε αρκετό βάθος, εξαιτίας της μεγάλης δραστηριότητας της εχθρικής αεροπορίας.
Το απόγευμα της 21ης Δεκεμβρίου, καταλήφθηκε ο αυχένας δύο χιλιόμετρα νότια από το Τσίπι, από τον οποίο διέρχεται ο δρόμος προς τη Χειμάρρα. Ύστερα απ’ αυτό οι Ιταλοί εγκατέλειψαν την πόλη της Χειμάρας, στην οποία και εισήλθαν τα ελληνικά τμήματα (6ο Σύνταγμα Πεζικού) τις πρωινές ώρες, στις 22 Δεκεμβρίου.
Παρόμοια ήταν η δράση του 6ου Συντάγματος Πεζικού σε όλη τη διάρκεια του Πολέμου 1940-41, γι’ αυτό και η πολεμική Σημαία του τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη Αριστείου Ανδρείας. Η ίδια τιμή της έχει απονεμηθεί και για την ηρωική δράση του Συντάγματος κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-22.
Η Χειμάρρα, κύρια κωμόπολη της περιοχής της Βόρειας Ηπείρου, ανάμεσα στα Ακροκεραύνια όρη και το Ιόνιο Πέλαγος, είχε απελευθερωθεί για τρίτη φορά από την αλβανική και τώρα την ιταλική κατοχή. Οι δύο προηγούμενες φορές ήταν το Νοέμβριο του 1912 και τον Οκτώβριο του 1914. Το γεγονός αυτό γέμισε με συγκίνηση και χαρά το Πανελλήνιο.
Πηγή: Stratistoria