Η απελευθέρωση της Λέσβου το 1912 αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του ελληνικού έθνους, σηματοδοτώντας την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό και την επανασύνδεση του νησιού με την Ελλάδα.
Οι κάτοικοι του νησιού ύστερα από την ενημέρωση τους σχετικά με την απελευθέρωση άλλων περιοχών στην Ελλάδα έστειλαν επιτροπή στον Μούδρο Λήμνου όπου βρισκόταν ο ελληνικός στόλος υπό τον αρχηγό Παύλο Κουντουριώτη και ζήτησε άμεση βοήθεια για την απελευθέρωση του Λέσβου.
Ο αρχηγός έπειτα από συνεννοήσεις με την ιεραρχία της χώρας ανταποκρίθηκε στο αίτημα τους. Στις 8 Νοεμβρίου το 1912 ο στόλος αποβιβάστηκε στο νησί και ύστερα από διαπραγματεύσεις για τη απόσυρση των οθωμανικών στρατευμάτων ύψωσε στις 14:00 την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο.
Οι εχθρικές δυνάμεις δεν υποχώρησαν και συγκεντρώθηκαν εσωτερικά στο νησί (χωριό Φίλια). Έπειτα από αρκετές συγκρούσεις μεταξύ Οθωμανικών και Ελληνικών δυνάμεων στις 8 Δεκεμβρίου 1912 υπογράφθηκε πρωτόκολλο παράδοσης του νησιού.
Και έτσι έληξε οριστικά η απελευθέρωση της Λέσβου η οποία δεν ήταν μόνο μια στρατηγική στρατιωτική νίκη, αλλά και μια σημαντική στιγμή για την ελληνική εθνική αναγέννηση και την εδραίωση της ελληνικής παρουσίας στην περιοχή του Αιγαίου.
