Είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη στην Ελλάδα. Αλλά ελάχιστοι γνωρίζουμε την ύπαρξή της. Βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη μια “ανάσα” από την πόλη. Αλλά ακόμη κι εκεί λίγοι γνωρίζουν το Ζεϊτελνίκ. Το στρατιωτικό νεκροταφείο στο οποίο έχουν ταφεί οι νεκροί των συμμαχικών στρατευμάτων της Αντάντ . Αυτοί που έπεσαν μαχόμενοι στο Βαλκανικό Μέτωπο. Άγγλοι, Γάλλοι, Σέρβοι, Ρώσοι και Ιταλοί.
Οι φωτογραφίες και η περιγραφή που εντοπίσαμε στο pigkouinos.blogspot αποκαλύπτουν το Ζεϊτελνίκ. Δείτε τις φωτογραφίες.
Είχα κάπου διαβάσει γι’αυτό. Σε διαβεβαιώνω ότι όχι μόνο αξίζει να το επισκεφθεί κανείς -επιβάλλεται να το ιδεί! Η μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της Ελλάδας. Στο περίφημο Ζεϊτενλίκ. Ενάμισι χιλιόμετρο βορειότερα από την Πλατεία Βαρδαρίου. Στη Θεσσαλονίκη.
Το πρώτο πράγμα που συναντάς όταν εισέρχεσαι στο νεκροταφείο, είναι ένα μνημειώδες κτήριο με τρούλο και σταυρό απάνου του. Πρόκειται για σερβικό κοινοτάφιο -εξού και οι βυζαντινές εικόνες αγίων.
Το κτήριο φαινόταν συμπαγές, χωρίς μεγάλα ανοίγματα και χωρίς είσοδο στην μπροστινή ή τις πλαϊνές του πλευρές. Εντούτοις στο πίσω μέρος εντόπισα μία μικρή πόρτα, δυστυχώς κλειδαμπαρωμένη. Δίπλα της υπήρχε ένα τραπεζάκι και απάνου του μερικά κρασοπότηρα, μπουκάλια, πλαστικά ποτήρια και ένα κουτί από μπισκότα με λουλούδια και εικόνες της Παναγίας.
Πίσω από το κτήριο ανοίγονται μπροστά σου, μεγάλες εκτάσεις γιομάτες σταυρούς, συμμετρικά τοποθετημένους. Διέσχισα το σέρβικο και το ρώσικο τομέα, χαζεύοντας τα ονόματα και διαβάζοντας από μέσα μου.
Ατελείωτες σειρές από σταυρούς -είναι τόσοι πολλοί που μπερδεύεται το μάτι σου. Για την ακρίβεια είκοσι χιλιάδες πεντακόσιοι νεκροί. Τόσοι είναι θαμμένοι σε ετούτο το μέρος. Μία ολάκερη σειρά από ανθρώπους που έπεσαν στα πεδία των μαχών του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Κάποιοι εξ αυτών αναφέρουν μόνο το όνομα, κάποιοι άλλοι τη στρατιωτική μονάδα στην οποία ανήκε ο στρατιώτης ή την ηλικία του. Νέοι άνθρωποι ήταν. Εικοσάρηδες και εικοσιπεντάρηδες. Που θα μπορούσαν να έχουν γίνει δάσκαλοι και πυροσβέστες και επιστήμονες και καλλιτέχνες και υπάλληλοι και εργάτες και αρχιτέκτονες. Και να έχουν παιδιά. Και τα παιδιά των παιδιών τους να ήταν φίλοι μας. Ή να ήμασταν κι εμείς οι ίδιοι.
Κι όμως καθόλου ξεχασμένο δεν είναι. Μπορεί ο μέσος Θεσσαλονικιός να μην το πολυ-ξεύρει και ο μέσος Έλληνας να μην το έχει ακούσει, αλλά το κοιμητήριο του Ζέιτενλικ αποτελεί σπουδαίο τόπο προσκυνήματος και μνήμης για τους Ρώσους και ιδίως για τους Σέρβους.
Και στο ερώτημά ποιος κουρεύει το γκαζόν, η απάντηση είναι οι ξένες κυβερνήσεις. Το νεκροταφείο φτιάχτηκε εδώ με αγορά των εκτάσεων αυτών από την ελληνική κυβέρνηση (σκόπιμα σε αυτό το σημείο της πόλης, διότι γειτνίαζε με τα κτήρια των Λαζαριστών που είχαν μετατραπεί τότες σε νοσοκομείο), αλλά η επικαρπία παραχωρήθηκε στα ξένα κράτη και τα έξοδα βαραίνουν μέχρις και σήμερα εκείνους και όχι εμάς. Ευτυχώς -όχι για το έξοδο που γλιτώσαμε, αλλά για το καλό του κοιμητηρίουμ, διότι αν είχαμε εμείς την ευθύνη του, μάλλον ρημαδιό θα ήτανε.
Ανάμεσα στις σχεδόν πανομοιότυπες ταφόπλακες, ξεχωρίζει ένας πιο μεγάλος τάφος. «To the victim of the Great War, the Generous English Lady and Great Benefactress of the Serbian People, Madame Harlay» και συνεχίζει «A Great Lady. On your tomb instead of flowers the gratitude of the Serbs shall blossom here. For your wonderful acts, your name shall be known from generation to generation».
Η Harlay ήταν μία θαρραλέα γυναίκα που οργάνωνε βοήθεια υπέρ των Σέρβων, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Σκοτώθηκε όταν εξερράγη δίπλα της μία οβίδα. Η έρευνά απέδωσε και μία φωτογραφία που παραθέτω. Τη βρήκα στο Πολεμικό Μουσείο του Λονδίνου. Πρόκειται για την κηδεία της Harlay. Το φέρετρο συνοδεύουν μικροί Σέρβοι πρόσφυγες που ευεργετούνταν από εκείνη.
Παραπέρα, έτερο μνημείο. «Στους 8.089 Γάλλους στρατιώτες αυτής της νεκρόπολης, που σκοτώθηκαν για τη Γαλλία». Αφού περπάτησα πολύ και σχημάτισα μία αρκετά πλήρη εικόνα του μέρους, άρχισα να κατευθύνομαι προς την έξοδο. Για καλή μου τύχη όμως εκείνη την ώρα κατέφθανε ένα μεγάλο γκρουπ με Σέρβους επισκέπτες. Ήταν όλοι σοβαροί και σκυθρωποί καθώς άκουγαν με ενδιαφέρον την ξεναγό τους. Εκείνη, τους οδήγησε στο Σερβικό κοινοτάφειο και ξεκλείδωσε την πόρτα στην οποία είχα σταθεί λίγα λεπτά νωρίτερα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Καλάβρυτα: Το Ολοκαύτωμα για το οποίο κανείς δεν πλήρωσε! Δείτε το βίντεο
Εκταφή Αυστραλών στρατιωτών Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην Βεύη
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι στην κάμερα! ΒΙΝΤΕΟ