Το ρωσικό ενεργειακό παιχνίδι στην Αν.Μεσόγειο και οι αγωγοί μέσω Ελλάδας

Μεγάλης σημασίας είναι η συμφωνία που υπέγραψε ο ρώσικος ενεργειακός κολοσσός, Γκαζπρόμ, με το Ισραήλ. Πρόκειται για κοιτάσματα φυσικού αερίου κοντά στην ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) της Κύπρου και της Ελλάδας, ενώ δεν αποκλείεται η μεταφορά τους και μέσω της Κρήτης.

Η Γκαζπρόμ (Gazprom) απέκτησε το αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) από ενεργειακά πεδία του Ισραήλ. Με τη συμφωνία αυτή, της δίδεται η δυνατότητα να αποκτήσει πρόσβαση στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, στην Ασία και τον Ειρηνικό, αλλά και να “περιορίσει” σημαντικά κάθε δυνητικό ανταγωνιστή της στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ειδικότερα, η εμπορική εταιρεία Gazprom Marketing & Trading Switzerland συμφώνησε για την αποκλειστική πώληση του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), το οποίο θα εξορύσσεται στα πεδία «Tamar» (το μεγαλύτερη υπεράκτιο κοίτασμα αερίου στο Ισραήλ) και «Dalit». Ως γνωστόν, τα κοιτάσματα Tamar βρίσκονται κοντά την ΑΟΖ με την Κύπρο. Το Τελ Αβίβ με τη Λευκωσία έχουν προβεί σε συμφωνία για την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους. Σε αυτές τις θαλάσσιες περιοχές των δύο χωρών, όπως και στις γειτονικές περιοχές της Ελλάδας, η οποία ωστόσο δεν έχει ανακηρύξει την ΑΟΖ της, υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου.

Η συμφωνία της Gazprom υπεγράφη για 20 χρόνια με την εταιρεία Levant LNG Marketing. Η ισραηλινή εταιρεία, ιδρύθηκε από την κοινοπραξία της γεωλογικής έρευνας Tamar, που κατέχει τα δικαιώματα για την ανάπτυξη του ομώνυμου πεδίου φυσικού αερίου. Η εταιρεία Levant, συνεργάζεται επίσης με την νοτιοκορεάτικη Daewoo, η οποία θα πρέπει να κατασκευάσει τον πλωτό τερματικό σταθμό για την υγροποίηση, αποθήκευση και μεταφορά του ΥΦΑ. Η Gazprom θα αγοράζει τον ενεργειακό πόρο από αυτό το πλωτό εργοστάσιο ΥΦΑ και θα είναι υπεύθυνη για την εξεύρεση πελατών.
Οι ποσότητες τις οποίες θα προμηθεύεται το ρωσικό κρατικό μονοπώλιο δεν έχουν γνωστοποιηθεί ακόμα. Ωστόσο, έχει γίνει γνωστό ότι ετήσιες ροές τριών εκατομμυρίων τόνων ΥΦΑ από το πεδίο «Tamar», έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν από το 2017. Σε πλήρη λειτουργία, σχεδιάζεται να εξάγονται στις αγορές της Άπω Ανατολής συνολικά 4,2 δισ. κυβικά μέτρα ΥΦΑ.

Κοιτάσματα στη Ν.Α. Μεσόγειο

Οι ρώσικες αρχές τον τελευταίο χρόνο, καλούν ενεργά την Gazprom να αλλάξει την εξαγωγική της στρατηγική και να μην χάσει την ευκαιρία να καθιερωθεί στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου. Το μερίδιο της Ρωσίας στην αγορά ΥΦΑ εξακολουθεί να είναι αρκετά μικρό. Να σημειωθεί πως την διείσδυση της Gazprom στην αγορά του υγροποιημένου αερίου στο τέλος του περασμένου έτους, εμπόδισε η μεγάλη αυστραλιανή εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου Woodside Petroleum. Οι αυστραλοί συμφώνησαν να αγοράσουν το 30% του ακόμα μεγαλύτερου ισραηλινού πεδίου φυσικού αερίου «Leviathan», με εκτιμώμενα αποθέματα της τάξης των 481 δισ. κυβικών μέτρων.

Η Gazprom, η οποία προμηθεύει το ένα τρίτο του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην Ευρώπη, είχε ενδιαφερθεί για την ανάληψη του έργου που προβλέπει την εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και την Ασία. Η αποτυχία της αυτή, μπορεί να έχει επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη θέση της Gazprom στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου. Ειδικότερα, για το ισραηλινό ΥΦΑ θα ενδιαφερθούν ο νότος της Τουρκίας και η Κύπρος. Από το ισραηλινό πεδίο «Leviathan» θα μπορεί να τροφοδοτείται η Ευρώπη με ποσότητες που να ξεπερνούν τα 200 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στις επόμενες δύο δεκαετίες. Αυτή η εξέλιξη, θα αυξήσει την προσφορά ΥΦΑ στην αγορά και μπορεί να μειώσει τις τιμές του φυσικού αερίου για τους ευρωπαίους καταναλωτές, λένε οι ειδικοί αναλυτές. Και χωρίς αυτό, υπάρχει θέμα. Η Gazprom αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα αναθεωρήσεις των συμβολαίων παροχής φυσικού αερίου που έχει με ευρωπαίους πελάτες της.

Αγωγοί μέσω Κρήτης και Κύπρου;

Γι’ αυτούς τους λόγους, η συνεργασία στο δεύτερο ισραηλινό πεδίο είναι πολύ σημαντική για την Gazprom. Στο ρώσικο μονοπώλιο φυσικού αερίου, θεωρούν ότι η νέα σύμβαση στο Ισραήλ που αφορά στο πεδίο «Tamar», θα συμβάλει στην ενίσχυση της θέσης της Gazprom στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου. «Υπάρχουν διάφοροι τρόποι logistics για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από το «Tamar», λέγει o γενικός διευθυντής του Ιδρύματος για την εθνική ενεργειακή ασφάλεια, Κονσταντίν Σιμόνοφ. «Ένας από αυτούς, είναι ο εφοδιασμός με υγροποιημένο φυσικό αέριο στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Ένας άλλος, είναι η κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου μέσω Κύπρου και Κρήτης στην ηπειρωτική Ελλάδα και στη συνέχεια στην Ιταλία. Αν το «μεσογειακό» φυσικό αέριο θα βρει το δρόμο του για να μεταφερθεί στην Ευρώπη, τότε θα δημιουργήσει ανταγωνισμό στην Gazprom στις αγορές της νότιας Ευρώπης», καταλήγει.

Σύμφωνα με τον κ.Σιμόνοφ, πάντως, η Gazprom θα πρέπει να εξετάσει ως προτεραιότητα την προμήθεια την αγοράς της Ινδίας με ισραηλινό φυσικό αέριο. «Όλοι σήμερα σκέφτονται την Κίνα και την Ιαπωνία, και ξεχνούν την Ινδία. Αλλά στην πραγματικότητα, η Ινδία είναι η ενεργειακή «δίδυμη» της Κίνας. Στην ανερχόμενη Ινδία, είναι πολύ υψηλό το μερίδιο του άνθρακα, οπότε θα υπάρξει μια πολύ γρήγορη και αυξανόμενη ζήτηση για φυσικό αέριο. Η χώρα δεν έχει δικό της φυσικό αέριο και η αύξηση της ζήτησης για τον ενεργειακό πόρο είναι αναμενόμενη. Έτσι, θα πρέπει να καλύψουμε αυτή την αγορά, έστω και με ξένο φυσικό αέριο», παρατηρεί ο εμπειρογνώμονας.