Γράφει ο
*Νίκος Καρατουλιώτης
Υποστράτηγος ε.α
Μια παγκόσμια …. ενεργειακή «μάχη» πραγματοποιείται τη δεδομένη χρονική στιγμή, με ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση να προσπαθούν για να σταματήσουν την κυριαρχία των Ρώσων και να ανοίξουν εκείνες τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου.
Λέγοντας Νότιος Διάδρομος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εννοούμε όλους τους διαμετακομιστικούς αγωγούς πετρελαίου και αερίου από την Ασία προς την Ευρώπη (ή Νότια Διαδρομή). Μέχρι στιγμής δεν είναι κάτι το σταθερό αλλά ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό ενεργειακό παίγνιο στο οποίο δρουν κεντρικές αλλά και περιφερειακές δυνάμεις.
Τα γεγονότα στον Καύκασο και ιδιαίτερα η σύγκρουση Ρωσίας – Γεωργίας, η ιμπεριαλιστική επέμβαση του ΝΑΤΟ στην Λιβύη, η πολεμική απειλή του Ισραήλ ενάντια στο Ιράν, η Αραβική Άνοιξη , η σύγκρουση Ισραήλ Τουρκίας, η αποσταθεροποίηση της Συρίας, είναι κάποια ελάχιστα χαρακτηριστικά των τεράστιων γεωπολιτικών δυνάμεων και των δρώντων παικτών στην περιοχή.
Η όλη περιοχή από τον Καύκασο μέχρι την Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής, είναι ο χώρος σύγκρουσης για τον έλεγχο των περιοχών εξόρυξης, αλλά και των διαδρόμων μεταφοράς των υδρογονανθράκων στην Νότια Ευρώπη.
Έτσι λοιπόν, Καύκασος, Μέση Ανατολή, Μεσόγειος και Βαλκάνια, αποτελούν ένα γεωπολιτικό σύμπλεγμα όπου οι δρώντες παίκτες χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα προσπαθούν μέσα από τον γεωπολιτικό έλεγχο της συγκεκριμένης περιοχής, να προωθήσουν τα οικονομικά συμφέροντα τους και όχι μόνο, μέσω των αγωγών .
Λέγοντας Νότιος Διάδρομος και προσπαθώντας να αναλύσουμε τα οικονομικά συμφέροντα και μόνον, πρέπει να δούμε τις κοινοπραξίες που ανταγωνίζονται στον συγκεκριμένο χώρο, χωρίς να αποκλείουμε την εμφάνιση και συμμετοχή νέων παικτών μέσα από ετερόκλητες συμμαχίες αλλά και ανατροπή του status quo στην συγκεκριμένη περιοχή που θα αφορά άμεσα και την Ελλάδα.
Έτσι λοιπόν αμερικανικές, ευρωπαϊκές και ρωσικές εταιρίες διαγκωνίζονται για το ποιος θα κατορθώσει να τροφοδοτήσει με αέριο την Ευρώπη μέσω του Νότιου Διάδρομου. Χονδρικά θα μπορούσαμε να πούμε υπάρχουν τρία σχέδια
1. Το Αμερικανό – Νατοϊκό
2. Το Ρωσικό
3. Το Ευρωπαϊκό (κανένα σχέδιο, ο απόλυτος αυτοσχεδιασμός).
Η Ρωσία όταν αναφέρεται στην συγκεκριμένη ονομασία εννοεί τον αγωγό South Stream , που είναι κάτι συγκεκριμένο και χειροπιαστό. Δηλαδή πηγές, διαδρομή, ποσότητες και χρονοδιάγραμμα. Η διαδρομή είναι συγκεκριμένη και προβλέπει δύο κλάδους
Α. Κλάδος: Βουλγαρία – Ελλάδα – Ιταλία
Β. Κλάδος : Βουλγαρία – Ρουμανία – Σερβία – Ουγγαρία – Σλοβενία – Αυστρία.
Στον παρακάτω χάρτη βλέπουμε τον πόλεμο των αγωγών και πως οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, προκειμένου να αποκόψουν τον ενεργειακό στραγγαλισμό της Ευρώπης από την Ρωσία (South Stream) , επιχείρησαν να αντεπιτεθούν ενεργειακά με έναν άλλο αγωγό μη ρωσικών συμφερόντων και ελεγχόμενο από αυτούς (Nabucco).
(Για όποιον θυμάται καλά εκείνη την περίοδο είχαμε και παράπλευρες απώλειες στην Ελλάδα προκειμένου να μην υλοποιηθεί South Stream).
Προκειμένου να ανακοπεί η ρωσική ενεργειακή προέλαση, οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδίασαν τον εμβολισμό του ρωσικού South Stream, με ένα άλλο ευρωατλαντικό σχέδιο του «Νότιου Διαδρόμου». Το συγκεκριμένο σχέδιο περιλαμβάνει μια σειρά αγωγών με μοναδικό σκοπό την μείωση ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από την Ρωσία.
1. Ο μεγαλύτερος αλλά και κυριότερος αγωγός είναι ο αγωγός Nabucco, ο οποίος είναι αμερικανικών συμφερόντων .
2. ITGI, ο οποίος διασχίζει την Τουρκία – Ελλάδα – Ιταλία.
3. TAP, Ελλάδα- Αλβανία- Ιταλία
4. SEEP, Τουρκία- Βουλγαρία- Ρουμανία- Ουγγαρία της BP (Αγγλικών συμφερόντων).
5. AGRI, Αζερμπαϊτζάν – Γεωργία- Μαύρη Θάλασσα-Ρουμανία.»
Ο Αγωγός Nabucco προκειμένου να λειτουργήσει χρειαζόταν περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια υδρογονανθράκων ημερησίως (για να είναι οικονομικά βιώσιμος). Οι παραπάνω ποσότητες δεν ανευρέθηκαν με αποτέλεσμα ο Nabucco να μείνει από καύσιμα καθοδόν και προς το παρόν να ματαιωθεί η να ανασταλεί η κατασκευή του (μιας και είδη θα έπρεπε να είχε σχεδόν τελειώσει η υλοποίηση του).
Προκειμένου να ανακουφισθεί η ενεργειακή δίψα της Ευρώπης και η μη πρόσδεση της στο ενεργειακό άρμα του Πούτιν , οι ευρωπαίοι τη υποδείξει του ΝΑΤΟ, επανέρχονται με τον σχεδιασμό ενός νέου αγωγού του επονομαζόμενου Nabucco west. Ο συγκεκριμένος αγωγός μέσω Βουλγαρίας θα μεταφέρει φυσικό αέριο στην Κεντρική Ευρώπη (Τουρκία – Βουλγαρία – Ρουμανία – Ουγγαρία – Αυστρία.)
Στην κοινοπραξία του αγωγού «West Nabucco», που δε συμπεριλαμβάνει στη διαδρομή του την Ελλάδα, συμμετέχουν η βουλγαρική «Energy Holding», η ρουμανική «Transgaz», η τουρκική «Botas», η αυστριακή OMV, η γερμανική RWE και η ουγγρική FGSZ.
——— ΚΟΚΚΙΝΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ : είναι ο Nabucco West (αμερικανικών συμφερόντων).
——— ΜΟΒ ΔΙΑΔΡΟΜΗ : αγωγός, Trans Adriatic Pipeline (TAP) (Ελλάδα- Ιταλία-Αλβανία).
———- ΜΠΛΕ ΔΙΑΔΡΟΜΗ : είναι ο αγωγός TANAP, ο οποίος ξεκινά από το Αζερμπαϊτζάν (Σαχ Ντενίζ 2) και μέσω της Τουρκίας θα καταλήγει στην Βουλγαρία. Εκεί είναι το ζητούμενο, η επιλογή ποιου από τους δύο αγωγούς δηλαδή TAP ή Nabucco West, θα επιλεγεί για να συνεχίσει την διαδρομή.
O Nabucco west δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μινιατούρα του αγωγού Nabucco. Εν ολίγοις , μικρότερη διαδρομή, ολιγότερη ποσότητα και πολύ μικρότερο κόστος.
Τόσο ο Trans Adriatic Pipeline (TAP) όσο και ο O Nabucco west έχει προβλεφθεί να τροφοδοτηθούν από το ίδιο ενεργειακό κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 2» του Αζερμπαϊτζάν. Μερικοί ισχυρίζονται ότι θα ήταν δυνατόν να λειτουργήσουν ταυτόχρονα και οι δύο αγωγοί, αλλά αυτό είναι αδύνατο καθόσον το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 2» του Αζερμπαϊτζάν δεν έχει αυτή την ικανότητα σε απαιτούμενες ποσότητες.
Συνεπώς οι συγκεκριμένοι αγωγοί παρόλο που είναι ευρωπαϊκών συμφερόντων και τελούν υπό την αιγίδα αλλά και την προτροπή του ΝΑΤΟ, εν τούτοις είναι έντονα ανταγωνιστικοί μεταξύ των , καθόσον θα υλοποιηθεί μόνο ο ένας.
Και επειδή στην γεωπολιτική μέσω της γεωενέργειας, υπεισέρχονται και άλλοι γεωστρατηγικοί παράγοντες εκτός του κέρδους, θα τολμούσα να κάνω μια πρόβλεψη: οι Αμερικανοί (ΝΑΤΟ), θα προωθήσουν τον αγωγό Nabucco West καθόσον του ενδιαφέρει περισσότερο η απεξάρτηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας από το ρωσικό αέριο (χώρες δηλαδή που υπέφεραν ενεργειακά περισσότερο κατά την ρωσο-ουκρανική κρίση του 2009), μιας και ο Trans Adriatic Pipeline (TAP) στην περιοχή που καλύπτει υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια και πηγές τροφοδοσίας,.
Επιπλέον ο υπουργός Ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν Νατίκ Αλίγιεφ ανεπίσημα ετάχθη υπέρ Nabucco West λέγοντας «Θεωρώ το Nabucco West ως την καλύτερη επιλογή από κάθε άποψη. Έχει μεγάλη χωρητικότητα, μεγάλη διάμετρο και μας δίνει την δυνατότητα να μεταφέρουμε αέριο στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη, που είναι μια πιο αξιόπιστη αγορά».
Βεβαίως πίσω από τους παραπάνω ισχυρισμούς πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και η επιθυμία του ίδιου του Αζερμπαϊτζάν το οποίο σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τον συγκεκριμένο αγωγό και για γεωπολιτικούς λόγους προς ίδιον όφελος. Ο «Nabucco West» παρότι είναι ακριβότερος, εντούτοις θα ιδωθεί υπό άλλο γεωπολιτικό πρίσμα εκ μέρους της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν μιας και διέρχεται από περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τις οποίες η κυβέρνηση του Μπακού προσδοκά έτσι να κάνει συμμάχους για να την στηρίξουν μελλοντικά στο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Επιγραμματικά θα κλείσω λέγοντας ότι οι δρόμοι των υδρογονανθράκων είναι ποτισμένοι με αίμα και χρειάζεται διαρκή επαγρύπνηση και εθνικό σχέδιο από την πατρίδα μας προκειμένου να ανταποκριθούμε στις ενεργειακές προκλήσεις των καιρών και να μην ματώσουμε.
Όσο για το ποιος από τους δύο αγωγούς θα επιλεγεί …… «Κυριακή κοντή γιορτή» που λέει και ο θυμόσοφος ελληνικός λαός.
Οι ισχυρισμοί της τριτοκομματικής κυβέρνησης ότι η Ελλάδα καθίσταται ενεργειακό κέντρο και ότι ήδη έχει επιλεγεί και θα κατασκευαστεί ο ΤΑΠ, πολύ απέχει από την πραγματικότητα.
Τον Ιούνιο αναμένεται να ανακοινωθεί η επιλογή του Αζερμπαϊτζάν για το ποιος αγωγός, Trans Adriatic Pipeline (TAP) ή ο Nabucco West, θα υλοποιηθεί.
Έως τότε υπομονή…..
*Μέλος Κίνησης Εθνικής Άμυνας (Κ.ΕΘ.Α)
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο πόλεμος των αγωγών και τα σχέδια των ΗΠΑ για Ελλάδα και Τουρκία.Ανάλυση των σεναρίων
Η στρατηγική σημασία του Αιγαίου. Άρθρο-ανάλυση
«Οι υδρογονάνθρακες είναι «παιχνίδι» για μεγάλα παιδιά». Άρθρο του Σ.Ριζόπουλου