– Μέρκελ και Μακρόν «επιστρέφουν» στην καταστροφική αρχή του «Δουβλίνου»: ταχύτατη επαναπροώθηση των αιτούντων άσυλο στην πρώτη χώρα της Ε.Ε. στην οποία καταγράφηκαν. Δηλαδή, στην Ελλάδα, πρωτίστως. Επιστρέφουμε στις αρχές του 2016; Τι περιθώρια έχει η κυβέρνηση να αντιδράσει;
Τυπικά η συζήτηση αυτή αναφέρεται στον Κανονισμό Δουβλίνο II, όπου προβλέπεται η μεταφορά του αιτούντος άσυλο στο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αρχικά εισήλθε. Ο κανονισμός αυτός έχει εν πολλοίς ξεπεραστεί από τα πράγματα, καθώς όταν καταρτίστηκε δεν είχε εκδηλωθεί η προσφυγική κρίση σε όλη της την έκταση και δεν είχε υπάρξει η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Τυχόν κατά γράμμα εφαρμογή του Δουβλίνου II ακυρώνει στην πράξη έννοιες, όπως η κοινοτική αλληλεγγύη και η από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων μεγάλης κλίμακας που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Επίσης ακυρώνει δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι χώρες μέλη για την ισόρροπη κατανομή των βαρών σε όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης.
Η ελληνική κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες της, ώστε να αναδείξει το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, δηλαδή ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό και διεθνές. Δεν είναι πρόβλημα των χωρών πρώτης εισόδου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία. Οι άνθρωποι αυτοί, πρόσφυγες και μετανάστες, έχουν προορισμό τους κυρίως τις χώρες της βόρειας και της κεντρικής Ευρώπης. Δεν έχει δικαίωμα κάποιος να εθελοτυφλεί και να χρεώνει το πρόβλημα στις μεσογειακές χώρες.
– Η χώρα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο προσφυγικό/μεταναστευτικό σε επίπεδο υποδομών και επιστροφών; Η μόνιμη απάντηση-άλλοθι από ευρωπαϊκής πλευράς είναι αρνητική. Τι δεν έχουμε κάνει και πρέπει να κάνουμε άμεσα;
Η Ελλάδα έχει ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της με υποδειγματικό τρόπο. Διαχειριστήκαμε, όχι μόνο ως κυβέρνηση, αλλά και ως κοινωνία, τις μεγάλες προσφυγικές ροές της περιόδου 2015-2016, με τρόπο αποτελεσματικό και κυρίως με γνώμονα τις αξίες του ανθρωπισμού. Με την καθοριστική συμβολή των Ενόπλων Δυνάμεων, δημιουργήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ οι δομές πρώτης υποδοχής στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και ταυτόχρονα τα κέντρα φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα για την κάλυψη των πρώτων αναγκών φιλοξενίας.
Προβλήματα, όπως αυτό του καταυλισμού της Ειδομένης, λύθηκαν χωρίς να αφεθούν να χρονίσουν, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τα ζητήματα διεκπεραίωσης των αιτημάτων ασύλου έχουν σε μεγάλο βαθμό μπει σ’ ένα ρυθμό, παρά το γεγονός ότι η βοήθεια που αναμενόταν σε προσωπικό και μέσα από τις άλλες χώρες της ΕΕ είτε άργησε να έρθει είτε ήταν ανεπαρκής.
Το θέμα των επιστροφών, αποτελεί μια πλευρά του όλου ζητήματος και απαιτεί συνεργασία όλων των μερών. Οι επιστροφές είναι βέβαια μικρότερες των προβλεπομένων. Κάνοντας έναν απολογισμό, όσον αφορά στην εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, θέλω να επισημάνω ότι σίγουρα η αδύναμη πλευρά δεν είναι η Ελλάδα, καθώς εκπληρώσαμε και συνεχίζουμε να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας. Η αδύναμη πλευρά είναι η ΕΕ, δηλαδή οι περισσότερες από τις χώρες μέλη της που είτε αρνούνται πλήρως να ανταποκριθούν στις συλλογικές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί, είτε ανταποκρίνονται πλημμελώς. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που προσβάλλει θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ.
– Παραμένετε αισιόδοξος ότι η συμφωνία των Πρεσπών θα επικυρωθεί από τη Βουλή και μάλιστα με αυξημένη πλειοψηφία; Όλη η αντιπολίτευση συν οι ΑΝΕΛ είναι εναντίον, πλην των ολίγων βουλευτών του Ποταμιού. Άρα;
Η συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ αποκτά, παρά την πολεμική που της ασκείται από την αντιπολίτευση και των δυο χωρών, μια δυναμική, που φέρνει πιο κοντά τους δύο λαούς στην πραγματικότητα των ζητημάτων που επιλύει και αφήνει πίσω όλες τις αγκυλώσεις τα προβλήματα και τις πρακτικές του παρελθόντος. Η συμφωνία – είναι ιδιαίτερα θετική – θα κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων όταν έρθει η ώρα, αφού πρώτα εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις που μπαίνουν. Πρόκειται για μια συμφωνία με χαρακτηριστικά διεθνούς σύμβασης και συνεπώς έχει ιδιαίτερη αξία η υπερψήφισή της από βουλευτές ενός ευρύτερου πολιτικού φάσματος, πέρα από την κυβερνητική πλειοψηφία.
– H συμφωνία θα επικυρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Οι ΑΝΕΛ επιμένουν στο «όχι» τους. Πάμε για πτώση της κυβέρνησης, δηλαδή;
Η συμφωνία θα επικυρωθεί με βάση τα προβλεπόμενα σε αυτή. Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, ανεξάρτητα από τη στάση τους απέναντι στη συμφωνία, συμμετέχουν και στηρίζουν την κυβέρνηση, πράγμα που καταγράφηκε και στην τελευταία ψηφοφορία για την πρόταση μομφής που κατέθεσε η Νέα Δημοκρατία.
Η κυβέρνηση συγκροτήθηκε, λειτουργεί και παράγει έργο στη βάση μιας κοινής παραδοχής και συμφωνίας των δύο κομμάτων, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ. Κομβικό σημείο, η έξοδος της χώρας από τα μνημόνια και την επιτροπεία με την κοινωνία όρθια και η δρομολόγηση μιας αναπτυξιακής πορείας με προοδευτικό πρόσημο και περιεχόμενο. Αυτός είναι ο συνδετικός ιστός αυτής της κυβέρνησης και θα συνεχίσει να είναι μέχρι την ολοκλήρωση αυτής της αποστολής στο τέλος της τετραετίας.
– Εάν δεν εγκριθεί η συμφωνία, είτε από τους πολίτες της πΓΔΜ στο δημοψήφισμα είτε από την ελληνική Βουλή, τι θα γίνει;
Η συμφωνία αυτή υπάρχει και θα παράγει αποτελέσματα στο βαθμό που θα εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις που αναγράφονται σε αυτήν και αποτελούν συστατικά στοιχεία της και αυτές αφορούν και δεσμεύουν και τα δύο μέρη. Αν λοιπόν δεν εκπληρωθεί κάτι από αυτά, δεν υπάρχει συμφωνία και παραμένουμε στο προ αυτής καθεστώς, δηλαδή στο σημερινό.
– Στους πολέμιους της συμφωνίας περιλαμβάνεται η Άγκυρα;
Η ηγεσία της Τουρκίας έχει κάνει τις επιλογές της και έχει χαράξει τη δική της στρατηγική για την ευρύτερη περιοχή περιλαμβανομένων και των Βαλκανίων. Είναι προφανές πως δεν τη θέλει αυτή τη συμφωνία γιατί είναι έξω από τους σχεδιασμούς της, δεν εξυπηρετεί τα σχέδια της για διείσδυση στα δυτικά Βαλκάνια.
– Εκλογές στην Τουρκία σήμερα. Περιμένετε αποκλιμάκωση της έντασης από αύριο; Φοβάστε “θερμό καλοκαίρι” στο Αιγαίο;
Εκτιμώ ότι η πολεμική ρητορική και το κλίμα έντασης και σε επίπεδο πράξεων, που έχει δημιουργήσει η Τουρκία το τελευταίο διάστημα, δεν εντάσσονταν απλά στην εκλογική διαδικασία στη γειτονική χώρα. Αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού της Τουρκίας να δημιουργήσει «θέματα προς διαπραγμάτευση» με τη χώρα μας, που φυσικά και δεν υπάρχουν με βάση τις Διεθνείς Συνθήκες και το Διεθνές Δίκαιο. Ποιος είναι ο στόχος της Άγκυρας; Να ενισχύσει-έτσι πιστεύει- το ρόλο της στην περιοχή και να βρεθεί παρούσα στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας, διατηρούν στο ακέραιο την αποτρεπτική τους ισχύ. Ο ελληνικός λαός δεν πρέπει να ανησυχεί.
– Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μπεκίρ Μποζντάγ επιμένει στα περί απαγωγής των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που βρίσκονται στην Ελλάδα. Αποκλείετε το ενδεχόμενο να συμβεί αυτό;
Η στάση αυτή και μόνο της Τουρκίας, δείχνει το πως αντιλαμβάνεται την έννοια της Δικαιοσύνης και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Το μόνο που επιτυγχάνουν με αυτού του είδους τις απειλές, είναι να εκτίθενται περισσότερο στη διεθνή κοινή γνώμη. Η χώρα μας πράττει το καθήκον της στο ακέραιο και κατά συνέπεια, τέτοιου είδους δηλώσεις μόνο κακό κάνουν στην Τουρκία και φυσικά δεν συμβάλλουν στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.
– Τι γίνεται με τους δύο Έλληνες στρατιώτες που κρατούνται στην Αδριανούπολη; Θα αποδώσει, λέτε, η μετάθεση στην Τουρκία των δύο στρατιωτών, σύμφωνα με τη νομοθετική ρύθμιση που θα φέρετε;
Η κυβέρνηση και οι πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών, χρησιμοποιούν όλα τα νομικά μέσα, που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την άρση της προσωρινής κράτησης των δύο στρατιωτικών μας στελεχών και την επιστροφή τους στην πατρίδα. Ωστόσο μία νομοθετική ρύθμιση δεν μπορεί από μόνη της να ανατρέψει τα δεδομένα που υπάρχουν. Υπάρχει το μείζον θέμα της πολιτικής επιλογής της τουρκικής κυβέρνησης να εντάξει ένα απλό μεθοριακό επεισόδιο στην κλίμακα της έντασης των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα. Εκεί πιστεύω ότι βρίσκεται το πρόβλημα για την έως τώρα στάση της τουρκικής Δικαιοσύνης, η οποία είναι απόλυτα ελεγχόμενη και χειραγωγούμενη από το τουρκικό καθεστώς.
– Ούτε τα πλήρη στοιχεία των κινητών τους τηλεφώνων δεν έχουν προσκομίσει οι ανακριτικές αρχές στο δικαστήριο, ούτε έχουν αποδοθεί οι κατηγορίες. Υπάρχουν άλλα βήματα που πρέπει να κάνει η ελληνική πλευρά;
Η κυβέρνησή μας συνεχίζει να πιέζει σε πολλαπλά επίπεδα και με όλα τα διπλωματικά μέσα που διαθέτει για την αποφυλάκιση των δύο στρατιωτικών μας στελεχών και για την επίσπευση της διαδικασίας της δίκης. Αλλά σχεδόν τέσσερις μήνες μετά τη σύλληψή τους, δεν έχουν ακόμη αποδοθεί ούτε κατηγορίες σε βάρος τους. Οι προσπάθειες μας αυτές θα συνεχισθούν με την ίδια ένταση, με την ίδια συνέπεια, με την ίδια σταθερότητα.
– Μετά και τη στάση της βασικής συνιστώσας του ΚΙΝΑΛ, του ΠΑΣΟΚ, στο θέμα της συμφωνίας, βλέπετε ακόμα να υπάρχουν περιθώρια σύγκλισης του προοδευτικού χώρου; Μεταξύ ποίων;
Στην πολιτική δημιουργούνται πολλές φορές δυναμικές, οι οποίες δεν μπορούν να προβλεφθούν. Στη χώρα μας υπάρχει ένας διπολισμός, όχι δικομματισμός. Από τη μία πλευρά οι δυνάμεις της Αριστεράς, του προοδευτικού και δημοκρατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας και από την άλλη, η πλευρά του άκρατου νεοφιλελευθερισμού που δεν διστάζει-όπως βλέπουμε τελευταία- να ταυτίζεται με ακροδεξιές θέσεις για να αποκομίσει-έτσι θεωρεί-πολιτικά οφέλη.
Οι πολιτικές δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ως «προοδευτικές», ως «κεντροαριστερές», εκείνες που έχουν ως αναφορά τους στη σοσιαλδημοκρατία, οφείλουν να πάρουν τις αποφάσεις τους. Και μάλιστα άμεσα. Οι ευθύνες τους για το μέλλον της χώρας, είναι μεγάλες. Και στον πολιτικό απολογισμό των επόμενων ετών, το πρόσημο και το περιεχόμενο της πολιτικής πρέπει να είναι προοδευτικό.
– Η απόφαση του Eurogroup χαρακτηρίσθηκε “ιστορική”, η κοινωνία όμως περιμένει “κάτι” που θα αποδείξει ότι σταδιακά επιστρέφουμε στην κανονικότητα. Πού πρέπει να στοχεύσει άμεσα η κυβέρνηση;
Η συμφωνία που επετεύχθη στο Eurogroup για την Ελλάδα, με κύριο χαρακτηριστικό της τα μέτρα για την ελάφρυνση και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τη διασφάλιση των προϋποθέσεων για την αυτοδύναμη έξοδο στις αγορές, με ταυτόχρονη ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης και όσων αυτά συνεπάγονται, σηματοδοτεί ένα νέο ξεκίνημα για τη χώρα και το λαό μας. Αποτελεί το εναρκτήριο λάκτισμα για το πέρασμα στη μεταμνημονιακή εποχή και την επιστροφή στην κανονικότητα.
Η συμφωνία δικαιώνει την άποψη, την οποία κάναμε και πολιτική στάση, που εξ αρχής διατυπώσαμε, ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι πρώτα ευρωπαϊκό και πως η βάση της αντιμετώπισής του πρέπει να είναι η αρχή της κοινοτικής αλληλεγγύης. Τώρα πλέον ξημερώνει μια καινούργια ημέρα. Αγωνιστήκαμε και κρατήσαμε τη χώρα να μην πέσει στον γκρεμό της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας, κρατήσαμε την κοινωνία όρθια, η οποία τώρα πρέπει να αρχίσει να βλέπει τους καρπούς των θυσιών της. Το τίμημα ήταν πολύ βαρύ και πιστεύω όχι αναγκαίο αλλά όλα αυτά πλέον ανήκουν στην προηγούμενη μέρα.
Η μεταμνημονιακή Ελλάδα πρέπει και θα είναι μια άλλη χώρα. Μαζί με την έξοδο από τα μνημόνια και την επιτροπεία, πρέπει να σημάνει αναστροφή των προσδοκιών του ελληνικού λαού και κυρίως των κοινωνικών στρωμάτων που πλήρωσαν το πιο βαρύ τίμημα. Το ζητούμενο αυτή την ώρα είναι να δρομολογηθεί σε στέρεες βάσεις η ανάπτυξη και για να γίνει αυτό πρέπει να είναι δίκαιη, να υπάρχει δίκαιη αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου και κοινωνικά ισορροπημένη. Άλλωστε αυτό είναι το προοδευτικό πρόσημο στην πολιτική μας. Αφήνουμε την αντιπολίτευση να ζει στα μυθεύματά της για την κυβερνητική πολιτική και την πορεία της χώρας.