Του Χρήστου Καπούτση
Η ανεξαρτησία μιας χώρας στο σημερινό πολύπλοκο και αλληλοεξαρτώμενο διεθνές σύστημα , είναι συνάρτηση της οικονομικής της ευρωστίας. Και κατά λογική συνέπεια η εξωτερική και αμυντική πολιτική ενός κράτους, εξαρτάται από την οικονομία, την γεωγραφική θέση του και τις διακρατικές συμμαχίες που έχει συνάψει στη βάση της προώθησης Στρατηγικών πολιτικο-οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων.
H σοβαρή οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρας μας, έχει , εκτός των άλλων, αποδυναμώσει και την εξωτερική μας πολιτική. Ουσιαστικά όλα τα εκκρεμή ζωτικά θέματα της εξωτερικής μας πολιτικής, όπως τα ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό και το Σκοπιανό, παραμένουν σε στασιμότητα, αλλά και η διεθνής παρουσία της Ελλάδας, είτε παρεμβατική, είτε διαμεσολαβητική, στο ευρύτερο βαλκανικό τόξο, στον μεσοανατολικό και μεσογειακό χώρο είναι σαφώς υποβαθμισμένη. Ακόμη και στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., εύστοχες πρωτοβουλίες της Ελληνικής διπλωματίας, δεν έχουν την αναμενόμενη απήχηση, επειδή ακριβώς προτείνονται από την Ελλάδα.
Για παράδειγμα, με αφορμή την κτηνώδη δράση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) και τα περιστατικά της κλιμακούμενης θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς κατέθεσε πρόταση για την προστασία των χριστιανικών κοινοτήτων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, στο πρόσφατο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες (09.02.2015), που υποστηρίχτηκε μόνο από την Κύπρο, ενώ αγνοήθηκε επιδεικτικά από τους άλλους ευρωπαίους εταίρους μας. Λίγες μέρες αργότερα, είχαμε τη στυγερή δολοφονία 21 Αιγυπτίων Χριστιανών, στη Λιβύη, από ακραία ισλαμική οργάνωση που συνδέεται με την οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος».
Η Γερμανοκρατούμενη Ε.Ε. σκόπιμα επιχειρεί να υποβαθμίσει, σε πολιτικο-διπλωματικό επίπεδο, την γεωπολιτική αξία της Ελλάδας, για λόγους που σχετίζονται με την οικονομική κρίση. Η Κοινή Ευρωπαϊκή Εξωτερική πολιτική, κινείται σε ασφυκτικά πλαίσια, που προσδιορίζει η Οικονομική και Νομισματική πολιτική της Ε.Ε., γι’ αυτό ακριβώς, η παρεμβατική ευρωπαϊκή διπλωματία είναι ανύπαρκτη.
Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, αξιολογούν ως πολύ σημαντική την γεωστρατηγική αξία και τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας, σε μια ιδιαίτερα ασταθή γεωγραφική περιοχή, στην οποία διακυβεύονται τεράστια οικονομικά, πολιτικά, ενεργειακά και στρατιωτικά συμφέροντα.
Η νέα Κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ουδέποτε αμφισβήτησε την προσήλωση της χώρας μας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς (ΝΑΤΟ, Ε.Ε., ΟΑΣΕ). Ωστόσο, το «ξεπάγωμα» των ελληνορωσικών σχέσεων, προκάλεσε ανησυχία στις ΗΠΑ. Το ενδεχόμενο μιας γεωπολιτικής στροφής της Ελλάδας προς την Ρωσία με αφορμή και την βαρύτατη οικονομική κρίση που «πνίγει» την Ελλάδα και γίνεται αφόρητη καθώς μάλιστα οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι των Γερμανών εσκεμμένα την επιβαρύνουν, έχει προβληματίσει τους Αμερικανούς. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και συζήτησαν για μια σειρά ζητημάτων, που άπτονται όχι μόνο των οικονομικών της Ελλάδας, αλλά και της εξωτερικής πολιτική που σχεδιάζει να ακολουθήσει η νέα ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επανέλαβε την υποστήριξη των ΗΠΑ για την ευόδωση των προσπαθειών της Ελλάδας και εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη διαβεβαίωση που είχε από τον Ν. Κοτζιά, ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα παραμείνουν αδιατάρακτες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η επίσκεψη του ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιά στη Μόσχα και η συνάντησή του με τον ρώσο ομόλογό τους Σεργκει Λαβρώφ. «Εκτιμούμε την εποικοδομητική στάση της Ελλάδα στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τάσσομαι υπέρ της στρατηγικής συνεργασίας Ρωσίας- Ελλάδας, δίχως προσπάθειες πολιτικοποίησης και ιδεολογικοποίησης ή της θυσίας υπέρ γεωπολιτικών φιλοδοξιών τρίτων χωρών», δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής Διπλωματίας, μετά την συνάντησή του στη Μόσχα με τον Ν. Κοτζιά.
Απαντώντας, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών είπε: «Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει μια μεγάλη ανησυχία, διότι υπάρχουν πολλές εστίες συγκρούσεων στην περιοχή γύρω από την Ελλάδα, οι οποίες μπορούν να αποσταθεροποιήσουν συνολικά την Ευρώπη. Υπάρχει η κρίση της Ουκρανίας, ως μία κορυφή ενός τριγώνου, υπάρχει η κρίση στη Λιβύη, που είναι η άλλη πλευρά ενός τριγώνου, και υπάρχει η μεγάλη κρίση στη Μέση Ανατολή, το τρίτο σημείου του τριγώνου αποσταθεροποίησης. Ενημερώσαμε τον Υπουργό κ. Lavrov για τις ανησυχίες μας από την επιδεικνυόμενη αδιαφορία κάποιων, για τη σταθερότητα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής.»
Σχετικά με τα διμερή ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως ελληνοτουρκικά, Σκοπιανό, Κυπριακό, η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς και ΑΝΥΠΕΞ Ευκλ. Τσακαλώτος και Ν. Χουντής), δεν σχεδιάζει να προβεί σε θεαματικές αλλαγές. Ειδικά στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά οι κυβερνητικοί εταίροι και τα συναρμόδια Υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας (Π. Καμμένος και Κ. Ήσυχος), έχουν ταυτόσημες απόψεις. Διαφορές όμως και μάλιστα σοβαρές υπάρχουν στο λεγόμενο Σκοπιανό, δηλαδή στην ονομασία του γειτονικού κράτους της FYROM.
ΣΚΟΠΙΑΝΟ: Η θέση της Ελλάδος ήταν και παραμένει (Κυβερνήσεις Ν.Δ. , ΠΑΣΟΚ, και ο βασικός κυβερνητικός κορμός ΣΥΡΙΖΑ), υπέρ ενός σύνθετου ονόματος με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν τη λέξη «Μακεδονία» και όχι πριν τη λέξη «Δημοκρατία» (π.χ. Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας), που θα χρησιμοποιείται έναντι πάντων (erga omnes), για κάθε χρήση, εσωτερική και διεθνή. Επί τη βάσει της θέσης αυτής μετέχει ο Έλληνας εκπρόσωπος στη διαδικασία του ΟΗΕ υπό τον κ. Nimetz. Τις Ελληνο – σκοπιανές σχέσεις υπονομεύει η Γερμανία, που πιέζει την Ελλάδα, να μην ασκήσει βέτο και να ξεκινήσουν αμέσως οι διαδικασίες ένταξης της FYROM στην Ε.Ε., ενώ οι ΗΠΑ ζητούν από την Ελλάδα να άρει το βέτο και η FYROM να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ με το συνταγματικό της όνομα «Μακεδονία». Ο Κυβερνητικός εταίρος οι ΑΝΕΛ, έχουν διαχωρίσει τη θέση από τον ΣΥΡΙΖΑ και υποστηρίζουν ότι, αποτελεί αιτία κυβερνητικής ρήξης, εφόσον εκχωρηθεί το όνομα «Μακεδονία» στους Σκοπιανούς.
Σοβαρή πολιτική κρίση ξέσπασε στα Σκόπια. Αμφισβητείται ο Πρωθυπουργός Ν. Γκρούεφσκι.
«Πρέπει οι δύο χώρες να εργαστούν για την επίλυση των διμερών προβλημάτων», είπε ο Πρωθυπουργός της π. Γ.Δ. Μακεδονίας Νίκολα Γκρούεφσκι, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να συναντηθεί, το συντομότερο με τον Α. Τσίπρα, με στόχο την επίλυση των ανοιχτών ζητημάτων, την οικοδόμηση ενός κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης, που θα εξασφαλίζει στις δύο χώρες τη συνεργασία σε όλους τους τομείς. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός αποδέχτηκε το αίτημα του Σκοπιανού ομολόγου του, και συμφώνησαν να οριστεί συνάντηση αργότερα και μέσω της διπλωματικής οδού.
Εν τω μεταξύ έχει ξεσπάσει σοβαρή πολιτική κρίση στην π. Γ.Δ. Μακεδονίας. Στο επίκεντρο της κρίσης είναι, μεταξύ άλλων και η αδυναμία του Ν. Γκρουεφσκι, να υπερβεί εθνικιστικές έμμονες σχετικά με τη διαφορά που υπάρχει για το όνομα και η Ελλάδα, να αποσύρει το βέτο και έτσι, η χώρα του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.
Ο αρχηγός του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος DUI, Αλί Αχμέτι, ζήτησε την παρέμβαση των ΗΠΑ και της Ε.Ε., προκειμένου να επιλυθεί η διμερής διαφορά με την Ελλάδα για το θέμα του ονόματος. «Η διαφορά αυτή (σ.σ. για το ζήτημα της ονομασίας) πρέπει να διευθετηθεί το συντομότερο δυνατόν. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί λύση χωρίς την ενεργό συμμετοχή των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον, σε ρόλο μεσολάβησης, μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας», δήλωσε ο Α. Αχμέτι, που επιμένει ότι θα πρέπει η π. Γ.Δ. Μακεδονίας, με οποιοδήποτε όνομα, να ενταχθεί το συντομότερο στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε..
Επίσης, ο Αλί Αχμέτι, το κόμμα του οποίου είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των αλβανικών κομμάτων στην πΓΔ Μακεδονίας , απέστειλε επιστολή προς τον Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Διαπραγματεύσεις για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, με την οποία ζητά τη βοήθεια της Ε.Ε. για την υπέρβαση της προβληματικής κατάστασης στην πΓΔ Μακεδονίας.
Λόγω ακριβώς της εσωτερικής πολιτικής κρίσης στη FYROM, ακυρώθηκε και η μετάβαση του Σκοπιανού Πρωθυπουργού στις Βρυξέλλες. Ο Ν. Γκρούεφσκι επρόκειτο να συναντηθεί με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.