Το θέμα πετρέλαιο στο Αιγαίο –κι όχι μόνο– έρχεται σήμερα προς συζήτηση στο υπουργικό συμβούλιο, με την πρόταση της υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τ. Μπριμπίλη, για σύσταση του Εθνικού Φορέα Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων, την ίδρυση του οποίου προανήγγειλε στη Βουλή, ο υφυπουργός Γιάννης Μανιάτης. Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, είχε ανακοινώσει από το βήμα του κοινοβουλίου ότι επίκειται επικαιροποίηση του σχετικού παλιού νόμου, για την έρευνα κοιτασμάτων στην Ελλάδα.
Η όλη διαδικασία, μετά την έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο και τη δημόσια διαβούλευση, εκτιμάται ότι θα διαρκέσει περίπου δύο μήνες, οπότε ο νέος φορέας να συσταθεί εντός του Φεβρουαρίου, ή το αργότερο έως τον Μάρτιο.
Τελικά τι υπάρχει στο Αιγαίο και γενικά στον ελληνικό χώρο; Ο συνάδελφος Θ.Μέτσιος από το ΑΠΕ,μίλησε με επιστήμονες οι οποίοι εμφανίζονται μάλλον διχασμένοι για τι μπορούμε να περιμένουμε από τις έρευνες .
Ιδιαίτερα αισιόδοξος για την ύπαρξη πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ελλάδα, εμφανίζεται ο καθηγητής γεωλογίας στο πανεπιστήμιο της Πάτρας, Αβραάμ Ζεληλίδης, ο οποίος έχει προχωρήσει σε σχετικές μελέτες και έχει διενεργήσει με την ομάδα του έρευνες τις οποίες εφάρμοσε πάνω στα ήδη γνωστά σεισμικά μοντέλα. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, γίνεται σύγκριση των λεκανών, που υπάρχουν στην Ελλάδα, με άλλες γνωστές, που έχουν δώσει υδρογονάνθρακες και βάσει της γνώσης των διαφόρων γεωλογικών φάσεων εξάγεται το συμπέρασμα κατά πόσο μια περιοχή μπορεί, ή όχι, να «κρύβει» υδρογονάνθρακες.
«Με βάση τις έρευνές μας, έχουμε προτείνει τις περιοχές και τις θέσεις που πιστεύουμε ότι κρύβουν πλούσια κοιτάσματα σε υδρογονάνθρακες», τονίζει ο καθηγητής. Οι θέσεις είναι:
Πρόκειται για την περιοχή των Διαπόντιων Νήσων, δυτικά της Ερείκουσας, όπου έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη ιζήματος πάχους 6 χιλμ. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ερευνητή, η περιοχή μπορεί να δώσει δύο δυνατότητες, την άντληση πετρελαίου, αλλά και ώριμου φυσικού αερίου σε βάθος από 3,5 έως 6 χιλμ.
Νοτιοδυτικά της Κέρκυρας έχει εντοπιστεί μία μεγαλύτερη λεκάνη από αυτήν της Ερείκουσας, ενώ ένα πολύ μεγάλο κοίτασμα βρίσκεται και δυτικά της Ζακύνθου, σύμφωνα με τον κ. Ζεληλίδη. Μάλιστα, όπως εξηγεί, εκεί το κοίτασμα είναι ιδιαίτερης σημασίας γιατί από το σημείο αυτό ξεκινάει ο μεγάλος ορεινός όγκος, που ονομάζεται Μεσογειακή Ράχη, περνάει από την Κρήτη και καταλήγει στην Κύπρο. Πρόκειται για ένα υποθαλάσσιο βουνό, που έχει μήκος 1.500 χιλμ. και πλάτος 200-300 χιλμ. και δυτικά της Ζακύνθου δημιουργεί δύο κορυφές μεταξύ των οποίων σχηματίζεται μια μεγάλη λεκάνη, που κρύβει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου.
Επιπλέον, έξι λεκάνες υπάρχουν στα νότια της Πελοποννήσου μέχρι την Κρήτη και σύμφωνα με τον κ. Ζεληλίδη, έχουν παρόμοια δυναμική με αυτή της Κέρκυρας. Παράλληλα, υπάρχει η λεκάνη της Μεσσαράς – Γαύδου, η επονομαζόμενη «Λεκάνη του Ηροδότου». Όπως υπογραμμίζει, μάλιστα, ο καθηγητής στην περιοχή της Μεσσαράς σε μία τυχαία γεώτρηση νερού, υπήρξε διαρροή φυσικού αερίου, η καθαρότητα του οποίου έφτανε το 95%.
Άλλη περιοχή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον βρίσκεται στη Ρόδο, στα βουνά του Αναξίμανδρου, όπου βάσει ερευνών, υπολογίζεται ότι υπάρχουν τεράστια αποθέματα σε υδρίτη (παγωμένο μεθάνιο). Μάλιστα, υπολογίζεται ότι η εκμετάλλευση του υδρίτη θα αποδώσει περί τα 6 τρισεκατομμύρια κυβικά μεθανίου, ενώ κάτω από τον υδρίτη βρίσκονται και άλλες ποσότητες μεθανίου.
Σημαντικά κοιτάσματα σε φυσικό αέριο εικάζεται ότι υπάρχουν, επίσης, μεταξύ των Διαπόντιων Νήσων (Ερείκουσα, Οθωνοί, Μαθράκι), κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, σε τρία σημεία, όπου υπάρχει προσομοίωση με τα κοιτάσματα του Δυρραχίου. Νοτιότερα, σε δύο περιοχές, δυτικά και ανατολικά των Στροφάδων, στην Πρέβεζα, το κοίτασμα Κατάκολου, ανατολικά της Κέρκυρας και ανάμεσα από τους Παξούς και την Πάργα.
Στην υπόλοιπη Ελλάδα νέα στοιχεία, που προκαλούν ενδιαφέρον, υπάρχουν για τα Γρεβενά, τη Θεσσαλονίκη καθώς και στην περιοχή της Δυτικής Θράκης. Σημειώνεται ότι ήδη στην Ανατολική, που εντάσσεται στην ίδια γεωλογική λεκάνη, η Τουρκία έχει εντοπίσει περίπου 20 μικρά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα αερίου.
Ωστόσο, ο κ. Ζεληλίδης εμφανίζεται επιφυλακτικός στο θέμα της ίδρυσης του Εθνικού Φορέα Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων. «Δεν πιστεύω ότι θα γίνει ο φορέας. Αν δεν το δω, δεν μπορώ να το πιστέψω. Είχε γίνει και παλιότερα μία προσπάθεια για να συσταθεί ένας φορέας, αλλά σταμάτησε», λέει και προσθέτει πως όλα τα στοιχεία, που έχει συγκεντρώσει ο ίδιος, τα έχει προωθήσει στο γραφείο του πρωθυπουργού. Πάντως, ο καθηγητής υποστηρίζει ότι τα κοιτάσματα, που βρίσκονται στην Ελλάδα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της Ευρώπης για πολλά χρόνια.
«Ξέρω ότι τα κοιτάσματα είναι μεγάλα», λέει, «αλλά δεν μπορώ να πω ακριβώς για τι μεγέθη μιλάμε. Θα πρέπει να γίνουν πρώτα οι γεωτρήσεις και τότε θα ξέρουμε με ασφάλεια για τις ποσότητες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αν μπω σε νούμερα θα χάσω το πλεονέκτημα της έρευνας». Επιφυλακτικός για την ύπαρξη και το μέγεθος σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα εμφανίζεται ο αντιπρύτανης του Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του Πολυτεχνείου Κρήτης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Ανάλυσης Ρευστών και Πυρήνων Υπόγειων Ταμιευτήρων, Νικόλαος Βαρότσης. «Αν δεν γίνουν γεωτρήσεις, κανείς δεν μπορεί να μιλάει για κοιτάσματα, για αποθεματικά και ποιότητα υδρογονανθράκων», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βαρότσης και προσθέτει ότι «στην Ελλάδα δεν έχει γίνει καμιά έρευνα, που να μπορεί να μας πει αν υπάρχουν κοιτάσματα. Πρέπει να γίνουν τα γεωφυσικά τεστ και μετά να μιλήσουμε για όλα τα άλλα».
Άλλο θέμα, που θέτει ο κ. Βαρότσης είναι αυτό της υφαλοκρηπίδας, το οποίο παραμένει σε εκκρεμότητα και ίσως να δημιουργήσει προβλήματα στην έρευνα και την πιθανή εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, αν και πολλές πιθανές τοποθεσίες βρίσκονται εντός των 6 ναυτικών μιλίων, ή σε χερσαίες εκτάσεις. «Πρώτα θα πρέπει να καθοριστεί η υφαλοκρηπίδα», τονίζει ο πρύτανης και προσθέτει: «Στη συνέχεια θα πρέπει να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός με τις περιοχές, που προσφέρονται για έρευνα, ώστε να ξεκινήσουν οι γεωτρήσεις κι αφού προηγουμένως οριστούν οι όροι παραχώρησης και εκμετάλλευσης». Διευκρινίζει, εξάλλου, ότι μόνο 10% του συνόλου των γεωτρήσεων, που γίνονται, είναι εκμεταλλεύσιμες.
