Η ανάλυση του Stratfor είναι σκληρή για την Ελλάδα. Βλέπει ως μοναδική και αναπόφευκτη λύση για τη σωτηρία της Ευρωζώνης την …αποβολή μας απ΄ αυτή. Το Stratfor ένα από τα μεγαλύτερα αμερικανικά think tank δεν φημιζόταν ποτέ για τις φιλελληνικές του θέσεις.
Θα το διαπιστώσετε σε αρκετά σημεία του κειμένου,ειδικά σε ιστορικές αναφορές στη χώρα μας.
Θα διαπιστώσετε όμως ακόμη ότι πολλά απ΄ όσα αναφέρονται στην ανάλυση του Stratfor,έχουμε αρχίσει να τα βλέπουμε να υλοποιούνται και να λέγονται. Όπως για παράδειγμα το δίχτυ προστασίας στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Διαβάστε όλη την ανάλυση.
Η αποβολή της Ελλάδας,μόνη λύση για την Ευρωζώνη
Η οικονομική κρίση της ευρωζώνης έχει εισέλθει στο 19ο μήνα της. Η Γερμανία, η πιο ισχυρή χώρα στην Ευρώπη σήμερα, αντιμετωπίζει περιορισμούς όσον αφορά τις επιλογές της για την αλλαγή λειτουργίας του ευρωπαϊκού συστήματος.Το STRATFOR βλέπει μόνο μία επιλογή για το Βερολίνο αν θέλει τη διάσωση της ευρωζώνης: Αποβολή της Ελλάδς και διαχείριση των επιπτώσεων μ΄ ένα ταμείο διάσωσης.
Οι περιορισμοί της Γερμανίας
Ενώ η Γερμανία είναι μακράν η πιο ισχυρή χώρα της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένα γερμανικό δημιούργημα. Πρόκειται εν μέρει για ένα γαλλικό όραμα της δεκαετίας του 1950 για την ενίσχυση της γαλλικής δύναμης τόσο σε ευρωπαϊκή όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Ωστόσο, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Γαλλία έχασε τον έλεγχο της Ευρώπης από μια επανενωμένη και με νέα ώθηση Γερμανία.
Το Βερολίνο προσπαθεί τώρα να αλλάξει τις ευρωπαϊκές δομές,σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Η Γερμανία χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο την οικονομική της οξυδέρκεια και δύναμη για να επιβάλει τον έλεγχό της.
Σε αντάλλαγμα για την πρόσβαση στον πλούτο του , το Βερολίνο απαιτεί την εφαρμογή απ΄ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ,μεταρρυθμίσεων που αν αεφαρμοστούν θα μετασχηματίσουν αυτές τις χώρες σε γερμανικές οικονομικές αποικίες.
Αυτό μας φέρνει στην κρίση της ευρωζώνης και στα διάφορα σχέδια μετασχηματισμού της. Τα περισσότερα από αυτά τα σχέδια αγνοούν ότι οι λόγοι για τη συμμετοχή της Γερμανίας στην ευρωζώνη δεν είναι καθαρά οικονομικοί, και αυτά τα μη οικονομικά κίνητρα περιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές του Βερολίνου για την αλλαγή της ευρωζώνης…
…Η μετά τον Ψυχρό Πόλεμο εποχή είναι μια χρυσή εποχή στη γερμανική ιστορία. Η χώρα είχε το δικαίωμα για την επανένωση της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, και οι γείτονές της δεν αισθάνονταν να απειλούνται αρκετά για να αντιδράσουν στη δύναμη του Βερολίνου. Σε οποιαδήποτε άλλη εποχή, μια συμμαχία για τον περιορισμό της Γερμανίας θα είχε αμέσως σχηματιστεί. Ωστόσο, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως στο ευρώ, επέτρεψαν στη Γερμανία να συμμετάσχει στις ευρωπαϊκές υποθέσεις σε μια αρένα κατ ‘εξοχήν ανταγωνιστική. Η Γερμανία επιθυμούσε να περιορίσει τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό στον τομέα της οικονομίας, δεδομένου ότι δεν θα μπορούσε να υπερισχύσει έναντι ενός συνασπισμού των γειτόνων της.
Αυτό το γεγονός εξαλείφει τις περισσότερες πιθανές λύσεις για τη κρίση της ευρωζώνης. Έξοδος από την ευρωζώνη θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι παραδοσιακοί ανταγωνιστές της Γερμανίας θα μπορούσαν να μετατραπούν σε αντιπάλους. Έτσι, οποιαδήποτε μεταρρυθμιστική επιλογή που θα μπορούσε να καταλήξει με τη Γερμανία σε μια διαφορετική οικονομική-νομισματική ζώνη από την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, την Ισπανία ή την Ιταλία δεν είναι βιώσιμη, εάν το Βερολίνο θέλει να εμποδίσει έναν πυρήνα ανταγωνισμού.
Η Γερμανία αντιμετωπίζει, επίσης, μαθηματικούς περιορισμούς. Η δημιουργία μιας ένωσης στην οποία οικονομικοί πόροι θα μεταφέρονταν από τη Γερμανία προς την Ελλάδα,το πιο αδύναμο μέλος της ευρωζώνης δεν μοιάζει εφικτή.
Η άμεση μεταφορά κονδυλίων, η κυλιώμενη αναδιάρθρωση χρέους, η ελεγχόμενη χρεωκοπία δεν έχουν σημασία. Γιατί ένα τέτοιο σχέδιο θα δημιουργούσε ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να επαναληφθεί για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία – και τελικά την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ισπανία και τη Γαλλία. Κάτι που θα κοστίζει περίπου 1 τρις € ($ 1.300 δισεκατομμύρια) κάθε χρόνο. Ακόμη και αν αυτό ήταν μια πολιτική επιλογή της Γερμανίας (και δεν είναι), είναι πολύ πιο πέρα από την οικονομική ικανότητά της .
Για όλα αυτά το STRATFOR βλέπει ένα μόνο δρόμο,σωτηρίας της Ευρωζώνης.
“Αποβολή” της Ελλάδας
Η ικανότητα της Ελλάδας να παράγει κεφάλαιο είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Ακόμα και στις καλύτερες περιόδους της η Ελλάδα δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ως μια ανεπτυγμένη, σύγχρονη οικονομία χωρίς να χρειάζεται μεγάλες και τακτικές “ενέσεις” επιδοτούμενων κεφαλαίων από το εξωτερικό. (Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί η Ελλάδα δεν υπήρχε μεταξύ του 4ου αιώνα π.Χ. και τον 19ο αιώνα και βοηθά να εξηγήσει γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν αντίθετη για την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με την Ελλάδα στη δεκαετία του 1970.)
Μετά την σύγχρονη Ελλάδα που ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1800, οι οικονομικές εισφορές αυτές προέρχονταν από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο χρησιμοποιούσε το νέο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος κατά της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ο χορηγός της Ελλάδας, καθώς η Ουάσιγκτον ήθελε να κρατήσει τους Σοβιετικούς έξω από τη Μεσόγειο. Πιο πρόσφατα, η Ελλάδα έχει χρησιμοποιήσει την ένταξη στην ΕΕ της για να απορροφά κονδύλια για την ανάπτυξη, και στη δεκαετία του 2000 όπως όλα τα μέλη της ευρωζώνης μπορούσε να δανειστεί τεράστιους όγκους κεφαλαίων με επιτόκια μικρότερα της αγοράς. Όπως ήταν αναμενόμενο, κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου Ελλάδα υπερηφανευόταν για το υψηλότερο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ)και τους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη.
Αυτές οι μέρες έχουν τελειώσει. Κανείς δεν έχει μια ανάγκη γεωπολιτικής συμμαχίας με την Ελλάδα προς το παρόν, και εξελίξεις στην ευρωζώνη έχουν βάλει τέλος σε φθηνά ευρώ πίστωσης. Η Ελλάδα απέμεινε με λίγα κεφάλαια και ένα χρέος να πλησιάζει το 150 τοις εκατό του ΑΕΠ. Όταν τραπεζικός δανεισμός συνυπολογίζεται, ο αριθμός αυτός ανεβαίνει υψηλότερα. Αυτό το χρέος είναι πολύ πιο πέρα από την ικανότητα του ελληνικού κράτους και της κοινωνίας για να πληρωθεί.
Ευτυχώς για τους Γερμανούς, η Ελλάδα δεν είναι ένα από τα κράτη που παραδοσιακά έχει απειλήσει τη Γερμανία, έτσι δεν είναι ένα κράτος που η Γερμανία πρέπει να κρατήσει κοντά της. Φαίνεται ότι, εάν η ευρωζώνη πρέπει να σωθεί η Ελλάδα πρέπει να αποβληθεί.
Αυτό δεν μπορεί, ωστόσο, να γίνει χωρίς συνέπειες. Η Ελλάδα έχει περισσότερα από 350 δισ. ευρώ χρέος , εκ των οποίων περίπου το 75 τοις εκατό είναι εξωτερικό. Λόγω της φύσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, αυτό θα καθηλώσει την Ευρώπη.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν είναι όπως οι τράπεζες των ΗΠΑ. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα ενιαίο δίκτυο, το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα έχει εθνικές δεσμεύσεις,με τα κράτη να χρησιμοποιούν τις τράπεζές τους ως εργαλεία πολιτικής. Κάθε μοντέλο έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αλλά στην τρέχουσα οικονομική κρίση της ευρωζώνης η δομή του ευρωπαϊκού συστήματος έχει τρεις κρίσιμες συνέπειες.
Πρώτον, επειδή οι τράπεζες χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των εθνικών και των δημόσιων – στόχων, καλούνται συχνά ή αναγκάζονται να επενδύουν με τρόπους που σε άλλη περίπτωση δεν θα έκαναν. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της κρίσης της ευρωζώνης, οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης πίεσαν τις τράπεζες να αγοράσουν τεράστιο όγκο του ελληνικού δημόσιου χρέους, με το σκεπτικό ότι η ζήτηση αυτή θα ήταν αρκετή για να αποτρέψει μια κρίση.
Δεύτερον, οι τράπεζες είναι πολύ πιο σημαντικές για την ανάπτυξη και τη σταθερότητα στην Ευρώπη από ό, τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τράπεζες – σε αντίθεση με τις αγορές μετοχών – θεωρούνται ως οι αξιόπιστοι υποστηρικτές των εθνικών συστημάτων. Είναι η ψυχή των ευρωπαϊκών οικονομιών, και κατά μέσο όρο καλύπτουν περισσότερο από το 70 τοις εκατό των αναγκών χρηματοδότησης για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις (για τις Ηνωμένες Πολιτείες το ποσοστό είναι λιγότερο από το 40 τοις εκατό).
Τρίτο και πιο σημαντικό.Ο καθοριστικός ρόλος των τραπεζών σημαίνει ότι στην Ευρώπη η κρίση δημόσιου χρέους γίνεται αμέσως μια τραπεζική κρίση και μια τραπεζική κρίση γίνεται αμέσως κρίση δημόσιου χρέους. Η Ιρλανδία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα.
Και δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες συνδέονται με ένα δίκτυο διασυνοριακών μετοχών και ομολόγων στη διατραπεζική αγορά,τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα μιας χώρας γρήγορα εξαπλώνονται.
Το 280 δισ. ευρώ το ελληνικού δημόσιο χρέος που αφορούν το εξωτερικό είναι ως επί το πλείστον πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του τραπεζικού τομέα της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας.Σ’ όλες αυτές τις χώρες ο ιδιωτικός τραπεζικός τομέας αντιμετωπίζει ήδη σημαντική πίεση.
Μια ελληνική χρεοκοπία θα οδηγούσε σε ανεξέλεγκτες πτωχεύσεις τραπεζών στα εν λόγω κράτη. (Γερμανικές και ιδιαίτερα οι γαλλικές τράπεζες, σε μεγάλο βαθμό είναι εκτεθειμένες σε Ισπανία και Ιταλία.) Ακόμη και αυτό το σενάριο είναι κάπως αισιόδοξο, αφού προϋποθέτει ότι η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν θα έβλαπτε τα 500 δισ. ευρώ περιουσιακών στοιχείων που κατέχονται από τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο (ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος του ελληνικού δημόσιου χρέους).
Ευρώπη χωρίς Ελλάδα
Η Ελλάδα πρέπει να αποκλειστεί από την Ευρώπη με τέτοιο τρόπο όμως που η απουσία της δεν θα οδηγούσε σε κατάρρευση της Ευρωπαϊκής και οικονομικής δομής.
280 δις ευρώ υπολογίζεται ότι θα κοστίσει η εξοδός της σ΄ ότι αφορά στα κρατικά ομόλογα,ωστόσο οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι.
Η Ελλάδα είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1981. Οι εταιρείες και οι τράπεζες της έχουν ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό σύνολο. Χονδρικά το κόστος της εξόδου σε πρώτη φάση υπολογίζεται στα 400 δις.
Ο αριθμός αυτός, ωστόσο, αντιμετωπίζει μόνο την άμεση κρίση της ελληνικής χρεωκοπίας και αποβολής από την Ευρωζώνη. Η μακροπρόθεσμη χαλάρωση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ενοποίησης της Ευρώπης με την Ελλάδα (θα υπάρχουν λίγες ελληνικές τράπεζες πρόθυμες να δανείσουν σε ευρωπαϊκούς φορείς, και λιγότερες ευρωπαϊκές που επιθυμούν να δανείσουν στην Ελλάδα) θα προκαλέσει μια σειρά από οικονομικές μίνι-κρίσεις. Επιπλέον, η αποβολή ενός κράτους μέλους της ευρωζώνης – έστω και αν αυτό, είναι η Ελλάδα, η οποία είπε ψέματα για τις στατιστικές της, ώστε να πληρούν τις προϋποθέσεις για ένταξη στην ευρωζώνη – είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει τεράστιες αναταράξεις.
Τεχνικά, η Ελλάδα δεν μπορεί να αποβληθεί παρά τη θέλησή της. Ωστόσο, δεδομένου ότι το μόνο που κρατά την ελληνική οικονομία και αποτρέπει την χρεωκοπία είναι η συνεχής προσφορά χρήματος διάσωσης, αυτό είναι απλώς μια τεχνική λεπτομέρεια και όχι το απόλυτο εμπόδιο. Εάν η πιστωτική βοήθεια στην Ελλάδα αποκοπεί και δεν αποχωρεί από την ευρωζώνη, θα μείνει χωρίς πόρους και χωρίς έλεγχο στο νομισματικό σύστημα. Αν φύγει , τουλάχιστον θα έχει ακόμα νομισματικό έλεγχο.
Τον Αύγουστο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) επικεφαλής,και η επικεφαλής του Κριστίν Λαγκάρντ,ζήτησε άμεση βοήθεια € 200 δισεκατομμυρίων σε ευρωπαϊκές τράπεζες, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα την επόμενη φάση της ευρωπαϊκής κρίσης. Ενώ σε όλη την ΕΕ επέκριναν αμέσως την άποψη της, η Lagarde ήτανσε θέση να γνωρίζει. Μέχρι τις 5 Ιουλίου, η δουλειά της ήταν να επιβλέπει το γαλλικό τραπεζικό τομέα ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας. Τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ που πρότεινε θα αντιμετώπιζαν τον πανικό των αγορών.
Πρέπει επίσης να γίνει δεκτό ότι οι αγορές δεν κάνουν μόνο αξιολόγησης των τραπεζών. Οι κυβερνήσεις θα τεθούν υπό ακόμη σκληρότερο έλεγχο επίσης. Πολλά κράτη της ευρωζώνης δείχνουν να ασθενούν , αλλά η Ιταλία ξεχωρίζει λόγω του υψηλού χρέους της και της έλλειψης πολιτικής βούλησης για την αντιμετώπισή του.Το ανεξόφλητο χρέος της κυβέρνησης της Ιταλίας είναι περίπου € 1,9 τρις. Η μέθοδος που οι Ευρωπαίοι έχουν χρησιμοποιήσει μέχρι τώρα για να καθορίζουν τον όγκο διάσωσης μιας χώρας δείχνει ότι για την Ιταλία θα χρειαστούν περίπου € 700 δισεκατομμύρια αν πιστέψουμε τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της ιταλικής κυβέρνησης (κοντά στο 900 000 000 000 χρησιμοποιώντας εκτιμήσεις τρίτων).
Συνολικά, STRATFOR εκτιμά ότι ένα ταμείο διάσωσης που μπορεί να διαχειριστεί τις επιπτώσεις από την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα πρέπει να διαχειρίζεται περίπου € 2 τρις!
Αύξηση 2 τρισεκατομμύρια ευρώ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ένας μηχανισμός διάσωσης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), έτσι ώστε οι Ευρωπαίοι δεν ξεκινάνε από το μηδέν. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να δώσουν άμεσα τα € 2 τρις. Ακόμα και στην χειρότερη περίπτωση, η Ιταλία δεν θα “πέσει” μέσα σε 24 ώρες. Την ημέρα που η Ελλάδα θα αποχωρήσει η Ευρώπη θα χρειαστεί κατά πάσα πιθανότητα γύρω στα 700 δισ. ευρώ (400 δισεκατομμύρια για την καταπολέμηση της πιθανής μετάδοσης της κρίσης και άλλα 300 δισ. για τις τράπεζες). Το ΔΝΤ θα μπορούσε να προσφέρει τουλάχιστον κάποια απ΄ αυτά, αν και ίσως όχι περισσότερο από 150 δισ. ευρώ.
Το υπόλοιπο θα προέλθει από την ιδιωτική αγορά ομολόγων. . Για να προετοιμαστούν για την αποβολή της Ελλάδας, δύο αλλαγές πρέπει να γίνουν στο EFSF.
Πρώτον, υπάρχουν ορισμένα νομικά ζητήματα προς επίλυση. Στην αρχική του λειτουργία το 2010, ο EFSF μπορούσε να λειτουργήσει μόνο μετά από την έγκριση ευρωπαϊκών θεσμικών όργανώντα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα χρονοβόρες συζητήσεις σχετικά με τα πλεονεκτήματα των υποψηφίων για διάσωση, δημόσιες διαφωνιές μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης και περισσότερο άγχος στην αγορά από ό, τι ήταν αναγκαίο.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι το μέγεθός του.Τα 440 δις που έχει στη διάθεσή του απέχουν πολύ από τα 2 τρις που απαιτούνται για να είναι διαχειρίσιμη η ελληνική αποβολή από την Ευρωζώνη.
Συνεπώς πρέπει να πενταπλασιαστούν τα κεφάλαιά του.Οτιδήποτε λιγότερο θα οδηγούσε στην μεγαλύτερη τραπεζική κρίση της Ευρώπης και πιθανότατα στη διάλυση του ευρώ.
Πολλά κράτη μέλη θα ήθελαν να αποφύγουν το κόστος ενίσχυσης του ευρωπαϊκού μηχανισμού.Η αύξηση σε 2 τρις αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ κάτι που μπορεί να οδηγήσει το χρέος της Γερμανίας και της Γαλλίας στο 110 % του ΑΕΠ!
Τι θα γίνει αν η Ελλάδα φύγει …μόνη της;
Αν η Ελλάδα συνηδειτοποιήσει ότι η αποβολή της από την ευρωζώνη είναι αναπόφευκτη και επέλεγε την “οικιοθελή αποχώρηση”,τη χρεωκοπία ή και τα δύο,τότε πιθανό θα οδηγούμαστε σε καταρρεύσεις τραπεζών κι όχι μόνο.
Υπάρχουν δύο κορυφαίοι υποψήφιοι για να ακολουθήσουν την κατάρρευση:
•Η Ιταλία με δημόσιο χρέος 120% ,έχει το υψηλότερο κατά κεφαλή χρέος στη ζώνη του ευρώ,εκτός από την Ελλάδα.
•Το Βέλγιο δεν έχει κυβέρνηση εδώ και 17 μήνες,άρα είναι πολύ δύσκολο να διαπραγματευτεί και να εφαρμόσε μέτρα διάσωσης και λιτότητας.
Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστηα που είναι ήδη το πιο προβληματικό στον αναπτυγμένο κόσμο θα μπορούσε να καταστραφεί από έναν “χείμαρρο καταρρεύσεων” που μπορεί να προκληθεί από μία απρόσεκτη δήλωση κάποιας κυβέρνησης που θα φοβίσει τους επενδυτές.
Ακόμη πάντως κι αν οι Ευρωπαίοι αποφύγουν τις παγίδες τώρα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της Ευρωζώνης.Διαφορετικά όλα τα μέτρα που θα αναγκαστούν να λάβουν τώρα δεν θα είναι παρά μπαλώματα που θα αντιμετωπίσουν την κρίση για ένα με δύο χρόνια το πολύ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
«ΚΟΥΡΕΜΑ»-ΠΤΩΧΕΥΣΗ-ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
