Η Ιστορική Υπηρεσία Ναυτικού του Πολεμικού Ναυτικού εξέδωσε πρόσφατα τη μονογραφία με τίτλο «Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης (1855-1935): μία ψυχογραφική προσέγγιση»- και θα παρουσιαστεί την Κυριακή στο Πολιτιστικό Κέντρο Παπάγου.
Συγγραφέας του έργου για τον διατελέσαντα δύο φορές Πρόεδρο της Δημοκρατίας,Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγό του Β’ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, είναι ο Αριστείδης Γ. Διαμαντής, Πλοίαρχος (ΥΙ) ιατρός, βραβευμένος από το Γερουλάνειο Ιδρυμα και την Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κυτταρολογίας, που μίλησε σχετικά στην »Ελευθεροτυπία».
Ιδού όλο το δημοσίευμα του Γιώργου Κιούση:
Υδραίος ναύαρχος του Βασιλικού Ναυτικού, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και αρχηγός του Β’ Στόλου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Συμμετείχε στην κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ως μέλος της τριανδρίας και διετέλεσε δύο φορές Πρόεδρος της Δημοκρατίας.Ηταν γιος του Θεοδώρου Κουντουριώτη, γιου του πρώην πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου. Τον Ιούνιο του 1911 και λόγω απειθαρχίας του πληρώματος του θωρηκτού «Αβέρωφ», αναλαμβάνει τη θέση του κυβερνήτη. Καταλαμβάνει τα νησιά: Λήμνο, Θάσο, Ιμβρο, Τένεδο, Ψαρά, Αγιος Ευστράτιος και Σαμοθράκη. Μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου είχε κατορθώσει να ελευθερώσει όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης και της Χίου. Με το θωρηκτό «Αβέρωφ» συμμετείχε σε δύο ναυμαχίες, στης Ελλης και στης Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913) που κερδήθηκε χάρη σε παράτολμο ελιγμό του. Πρόσφατα η Ιστορική Υπηρεσία Ναυτικού του Πολεμικού Ναυτικού εξέδωσε τη μονογραφία με τίτλο «Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης (1855-1935): μία ψυχογραφική προσέγγιση».
Μιλάμε με τον συγγραφέα του, Αριστείδη Γ. Διαμαντή, πλοίαρχο ιατρό, βραβευμένο από το Γερουλάνειο Ιδρυμα και την Ελληνική Εταιρεία Κλινικής Κυτταρολογίας.
«Οι λόγοι που με οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του πονήματος ήταν: το φορτισμένο κλίμα της σημερινής εποχής μας καθώς και η εμβληματική προσωπικότητα του ναυάρχου Κουντουριώτη, το ηθικό ανάστημα και οι διαχρονικές αρετές του αποτέλεσαν το έναυσμα για τη σύνταξη της μελέτης αυτής. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, που διανύουμε, με την οικονομική κρίση και την αμηχανία που αφήνει η υποβάθμιση των ιδανικών και αξιών, η μελέτη της ζωής και του έργου του ναυάρχου Κουντουριώτη προβάλλει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του ως βάση αναφοράς, ώστε αυτή να μπορέσει να λειτουργήσει ως σύμβολο εθνικής ομοψυχίας και προσπαθειών για την πνευματική ανάκαμψη του τόπου».
– Τι νέο κομίζει;
«Θεωρώ ότι το συγκεκριμένο πόνημα προσφέρει όχι μόνο ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων και για τα ταραγμένα χρόνια του Εθνικού Διχασμού και του Μεσοπολέμου που ακολούθησαν, καθώς και το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε εκείνη την εποχή ο Παύλος Κουντουριώτης, αλλά παρέχει στον αναγνώστη του το ψυχογράφημα μιας κορυφαίας προσωπικότητας της νεότερης ελληνικής Ιστορίας, για την οποία τα γνωστά στοιχεία της προσωπικής του ζωής είναι ιδιαίτερα λίγα και ελάχιστα προβεβλημένα».
– Ψυχολογική μελέτη;
«Η Ιστορία και η Ψυχολογία ανήκουν σε ένα κοινό επιστημολογικό πεδίο. Η Ιστορία ως αντικείμενο ψυχολογικής και/ή ψυχαναλυτικής θεώρησης βρίσκει εφαρμογή στην ψυχοβιογραφία. Η ψυχοβιογραφία χρησιμοποιεί συστηματικά την ψυχολογία προκειμένου να αναλύσει και να προσεγγίσει τη ζωή του υπό μελέτη ατόμου και να συμβάλει στην κατανόηση της προσωπικότητάς του και των πράξεών του. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η ψυχοβιογραφία είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν αφορά άτομα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε κάποια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, όπως ο Κουντουριώτης. Η δική μου μελέτη αποτελεί περισσότερο μια ψυχογραφική προσέγγιση παρά μια κλασική βιογραφία του ενδόξου Υδραίου Ναυάρχου. Είναι περισσότερο ένα «πορτρέτο», που προσπαθεί να αναδείξει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα της φυσιογνωμίας του Κουντουριώτη και να ερμηνεύσει την ιστορική παρουσία του με βάση ενδογενείς, ψυχικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες».
– Ποιες ήταν οι αρετές του;
«Αναμφίβολα, ο Κουντουριώτης υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία. Η βιολογική του αντοχή και η μακροβιότητά του, του επέτρεψαν να δεσπόσει κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα και να λειτουργήσει ως καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της Ιστορίας της χώρας μας. Υπήρξε φιλόδοξος αλλά όχι αριβιστής, ριψοκίνδυνος αλλά και συνετός, γενναιόψυχος, σεμνός, πιστός στους θεσμούς και πατριώτης, αφιλοκερδής, εμφορούμενος από έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, ιδεολόγος αλλά και ηγέτης, που θαυμάστηκε ακόμη και από τους αντιπάλους του με τρόπο ιδιαίτερα συγκινητικό».
Και συνεχίζει το δημοσίευμα με ορισμένα άλλα στοιχεία:
Τον ευνόησε η εποχή του
«…Ζωντανεύει εμπρός μας και ψυχάς ανθρώπων, με την γρήγορη και ασφαλή γραμμήν του ανεκδότου, της χαρακτηριστικής φράσεως, της υψηλής βωμολοχίας, των μεγάλων στιγμών.Ψυχογραφίαι ολόκληροι εις έναν αστεϊσμόν, μίαν ύβριν, ένα επιφώνημα. Ο Ναύαρχος Κουντουριώτης, ο ευλαβής, ο γενναίος, ο ατάραχος, ο γεμίζων την εικόνα της ναυμαχίας με το ανάστημά του, μας προσφέρεται ολοζώντανος, τώρα με μίαν φράσιν του, τώρα με μίαν χειρονομίαν του, τώρα μ’ ένα του μειδίαμα, όπως δεν θα μας προσεφέρετο εις ολόκληρον βιογραφίαν…».
Αυτά τα λόγια χρησιμοποίησε ο γιατρός του Ναυτικού μας, λογοτέχνης και ακαδημαϊκός και από τους πρωτοπόρους εισηγητές της Ψυχιατρικής στην Ελλάδα, Παύλος Νιρβάνας, προκειμένου να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα του ηρωικού ναυμάχου των Βαλκανικών Πολέμων. Οσο για τους παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, που τον τοποθετούν στους «Μεγάλους» της νεότερης Ιστορίας του τόπου μας, αυτοί, κατά τον κ. Διαμαντή, είναι: «το περιβάλλον και η καταγωγή του έπαιξαν, ίσως, το μεγαλύτερο πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και των ιδεών του. Ο Κουντουριώτης μεγάλωσε μέσα σε μια ατμόσφαιρα, όπου οι λέξεις «πατρίδα», «έθνος», «Ελλάδα» έρχονταν συνεχώς στο μυαλό του συνοδευμένες από αγώνες, μάχες και αυτοθυσία. Από μια άποψη υπήρξε προνομιούχος, γιατί του δόθηκε η ευκαιρία να γεννηθεί κάτω από ιστορικές συνθήκες και σε χρόνο που ευνοούσε τις μετέπειτα επιλογές του. Υπήρξε άτομο «ψυχικά προικισμένο», ευνοημένο από την εποχή στην οποία έζησε, που του έδωσε όλες τις ευκαιρίες, για να διαδραματίσει το ρόλο, που διαδραμάτισε στην ιστορία της πατρίδας μας».
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Κυριακή ώρα 11.30 π.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο Παπάγου, Ελευθερίου Βενιζέλου 1. Μιλούν οι: Σαράντος Καργάκος, ιστορικός, συγγραφέας, Ευστάθιος Ν Σταθόπουλος, ομότιμος καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης. Κείμενα θα διαβαστούν από τον ηθοποιό Ηρακλή Στρούγγη.
Σημείωση ΟnAlert:
Πρόκειται, όπως σημειώνει η »Ναυτική Επιθεώρηση», για μελέτη του Πλοιάρχου (ΥΙ) Αριστείδη Διαμαντή ΠΝ που εκδόθηκε με μέριμνα της Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού.Το πόνημα του Πλοιάρχου αποτελεί επιστημονική, κριτική και ιστορική μελέτη για τη προσωπικότητα του Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη. Ο συγγραφέας στηριζόμενος σε γραπτές μαρτυρίες και άλλα ιστορικά ντοκουμέντα σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Παύλου Κουντουριώτη, αναδεικνύοντας πολλές από τις αθέατες όψεις του μεγάλου Ναυάρχου. Ο συγγραφέας «έχοντας πυξίδα τα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα γύρω από την ιστορία της ναυτικής ιατρικής και τη ναυτική ιστορία του τόπου μας και με εφόδια τις γενικές του γνώσεις γύρω από τη ψυχολογία», όπως ομολογεί ο ίδιος στην εισαγωγή του, «διεισδύει» στη ζωή του Παύλου Κουντουριώτη, με σκοπό την ανάδειξη στοιχείων του χαρακτήρα του, λαμβάνοντας υπόψη την αλληλεπίδραση των εξωτερικών ιστορικών γεγονότων της εποχής που έζησε και του εσωτερικού ψυχικού του κόσμου.Το βιβλίο διατίθεται προς πώληση από την Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού (ΥΙΝ) και τον Προμηθευτικό Οργανισμό Ναυτικού (ΠΟΝ).