Γράφει ο Φ.ΜΠΑΤΖΙΟΣ
ΕΜΘ Επχιας (ΠΖ)
Ε.Σ.Πε.Δ.Μ
Αν και απασχολούμενοι με τα συνεχή οικονομικά θέματα τα οποία εξαιτίας των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, έχουν φέρει σε απόγνωση τους στρατιωτικούς, δεν πρέπει να λησμονούμε πως υπάρχουν σωρεία προβλημάτων τα οποία αν και δεν είναι τόσο εμφανή, κατατρέχουν πολλούς από τους εργαζόμενους στις Ε.Δ.
Ένα σημαντικό πρόβλημα που απασχολεί πολλούς συναδέλφους οι οποίοι είναι παντρεμένοι με δημόσιο υπάλληλο, είναι το θέμα της συνυπηρέτησης, το οποίο αποτελεί βασικό κομμάτι της ισορροπίας της οικογένειας του στρατιωτικού, μιας και η διατήρηση 2 κατοικιών σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, εκτός από τα αντικειμενικά προβλήματα που προκαλούνται εκ των πραγμάτων, δημιουργούνται επιπλέον και δισεπίλυτα οικονομικά προβλήματα.
Ο νομοθέτης, λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις παραμέτρους, καθώς και την συνταγματική επιταγή για την προστασία του γάμου και της οικογένειας όπως αυτή προβλέπεται από το άρθρο 21 παράγραφος 1 του Συντάγματος, προσέδωσε τα νομικά εργαλεία στις οικογένειες των στρατιωτικών (και των υπολοίπων ενστόλων) ώστε να μπορούν να υπηρετούν στο ίδιο μέρος με τον/την σύζυγο που εργάζεται στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα.
Η βασική νομοθεσία που διέπει την συνυπηρέτηση μεταξύ στρατιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων είναι η εξής:
• Ν. 287/1976, άρθρο 7, ΦΕΚ. 78 A (περί υποχρεωτικής συνυπηρέτησης σε παραμεθόριο περιοχή
• Ν. 2946/2001 άρθρο 21, ΦΕΚ 224 Α
Ο πρώτος μνημονευόμενος νόμος (Ν.287/1976) αναφέρει σχετικά με την υποχρεωτική συνυπηρέτηση στην παραμεθόριο (στις περιοχές και νομούς που έχουν χαρακτηρισθεί ως παραμεθόριοι σύμφωνα με την νομοθεσία) και η διαδικασία της συνυπηρέτησης δεν απαιτεί για την υλοποίηση της την σύγκλυση υπηρεσιακών συμβουλίων. Αφορά τις αποσπάσεις υπαλλήλων με σχέση δημοσίου δικαίου ή υπαλλήλων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που εργάζονται στον στενό δημόσιο τομέα, στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και στις δημόσιες επιχειρήσεις (εξαιρούνται του παρόντος νόμου, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του 2008 η οποία έγινε πρόσφατα αποδεκτή από τον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, οι υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που έχουν την οργανική τους θέση σε Νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου). Οι διατάξεις του παρόντος νόμου ισχύουν και στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει θέση της ειδικότητας του υπαλλήλου στην περιοχή που επιζητείτε η συνυπηρέτηση και προβλέπει την απόσπαση του και σε υπηρεσία με άλλα καθήκοντα.
Ως παραμεθόριες περιοχές για συνυπηρέτηση νοούνται οι πρώην νομοί:
• Ξάνθης,
• Ροδόπης,
• Εβρου,
• Λέσβου,
• Χίου,
• Σάμου ,
• Δωδεκανήσου,
• Κυκλάδων,(με προσθήκη του Ν. 2503/1997 ΦΕΚ 107/Α/1997)
• Όλα τα νησιωτικά επαρχεία της Χώρας (με προσθήκη του Ν. 2503/1997 ΦΕΚ 107/Α/1997),
• Πέλλας, (με προσθήκη του Ν. 3536/2007 ΦΕΚ 42/Α/2007)
• Σερρών, (με προσθήκη του Ν.3613/2007 ΦΕΚ 263/Α/2007)
• Δράμας, (με προσθήκη του Ν.3613/2007 ΦΕΚ 263/Α/2007)
• Φλώρινας,(με προσθήκη αρ. 30 παρ. 7 του Ν.3731/2008)
• Κιλκίς,(με προσθήκη αρ. 30 παρ. 7 του Ν.3731/2008)
• Καστοριάς,(με προσθήκη αρ. 30 παρ. 7 του Ν.3731/2008)
Ο δεύτερος μνημονευόμενος νόμος (Ν. 2946/2001) αποτελεί τον βασικό κορμό της νομοθεσίας στα θέματα της συνυπηρέτησης με στρατιωτικό, καθότι δεν θέτει κανέναν ουσιαστικό περιορισμό στις αποσπάσεις λόγω συνυπηρέτησης (πλην της αιτιολογημένης άρνησης υπηρεσιακού συμβουλίου) όπου και αν υπηρετεί ο/η ένστολος σύζυγος ανά την Ελλάδα, καθώς επίσης ξεκαθαρίζει το γεγονός σχετικά με το ότι η συνυπηρέτηση γίνεται ακόμα και αν δεν υπάρχει στην περιοχή ο ίδιος κρατικός φορέας ή η ίδια ειδικότητα που διαθέτει ο υπάλληλος.
Μεγάλη καινοτομία του παρόντος νόμου αποτελεί επίσης η φράση ‘’.. κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων…’’ η οποία έχει διατυπωθεί εντός του νόμου και δίνει την δυνατότητα στον στρατιωτικό να ξεπεράσει σωρεία κωλυμάτων που μπορούν να δημιουργηθούν από την ερμηνεία που θα έδιδε ο κάθε φορέας στην διαδικασία των αποσπάσεων.
Το μειονέκτημα του παρόντος νόμου έγκεινται στο ότι για την απόσπαση του υπαλλήλου απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των υπηρεσιακών συμβουλίων των φορέων προέλευσης και απόσπασης του υπαλλήλου, κάτι που δεν ισχύει στις διατάξεις περί συνυπηρέτησης σε παραμεθόριο, γεγονός που είναι αρκετά χρονοβόρο και συνήθως υπερβαίνει τον χρόνο που πρέπει να μετατεθεί ο στρατιωτικός στον νέο τόπο όπου θα υπηρετήσει. Αφορά τις αποσπάσεις υπαλλήλων με σχέση δημοσίου δικαίου ή υπαλλήλων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που εργάζονται στον στενό δημόσιο τομέα, στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και στις δημόσιες επιχειρήσεις (εξαιρούνται του παρόντος νόμου, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους του 2008 η οποία έγινε πρόσφατα αποδεκτή από τον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης, οι υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που έχουν την οργανική τους θέση σε Νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου).
Εξετάζοντας το θέμα των αποσπάσεων δημοσιών υπαλλήλων για λόγους συνυπηρέτησης με στρατιωτικό, δυστυχώς διαπιστώθηκαν και κάποια προβλήματα τα οποία ταλαιπώρησαν και ταλαιπωρούν τις οικογένειες των στρατιωτικών που επιζητούν την πολυπόθητη απόσπαση για συνυπηρέτηση και είναι το πρώτο πράγμα που τους έρχονται στο νου μόλις λάβουν μετάθεση.
Ένα από τα προβλήματα που ξεπεράστηκαν επιτυχώς ήταν και η επίτευξη συνυπηρέτησης δοκίμων δημοσίων υπαλλήλων με στρατιωτικό, σύμφωνα με το υπ’αριθμ.πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ.42/4969/20002/12-10-2010 εγγράφου της Διεύθυνσης Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού του Υπουργείου Εσωτερικών.
Το σοβαρότερο πρόβλημα πλέον στις αποσπάσεις υπαλλήλων για λόγους συνυπηρέτησης με ένστολο αντιμετωπίζεται στις νοσηλεύτριες οι οποίες προσελήφθησαν από το 2009 και μετά. Η ψήφιση του Νόμου 3812/2009 επέφερε την αναθεώρηση του καθεστώτος συνυπηρέτησης των εργαζομένων νοσηλευτών/νοσηλευτριών, στον δημόσιο τομέα συζύγων μελών των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, δημιουργώντας σοβαρές δυσχέρειες στο ένστολο προσωπικό. Αυτός ο νόμος κατήργησε τις προηγούμενες ευνοϊκές διατάξεις που επέτρεπαν την συνυπηρέτηση των νοσηλευτών στον τόπο υπηρέτησης του ένστολου για μια πενταετία τουλάχιστον, οι οποίες όμως ισχύουν για άλλες κατηγορίες υπαλλήλων.
Δυστυχώς σε συνέχεια των προβλημάτων των νοσηλευτών, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με την υπ’ αριθμ. 281/11/Ερ. 16/11/21-06-2011 γνωμοδότησή του, δέχτηκε ότι οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3754/2009, ως νεότερες, αλλά και ειδικότερες, αφού αφορούν μόνο στο νοσηλευτικό προσωπικό του ΕΣΥ, κατισχύουν αυτών των άρθρων 7 του Ν. 287/1976 και 21 του Ν. 2946/2001, καθόσον, ναι μεν οι ως άνω διατάξεις αποσκοπούν στην προστασία της οικογένειας, κατ’ επιταγή της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του Συντάγματος, γίνεται όμως δεκτό ότι το κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία κατατάσσεται σε ιδιαίτερα υψηλή θέση στην κλίμακα των συνταγματικών αξιών, μπορεί δε να δικαιολογήσει περιορισμούς στην άσκηση άλλων δικαιωμάτων, καθώς και αποκλίσεις από την αρχή της ισότητας. Η συνέχεια αυτών των ερμηνειών θα δοθεί στα δικαστήρια όπου προσέφυγαν πολλοί σύζυγοι στρατιωτικών.
Εκτός όλων αυτών θα ήθελα να επισημάνω ότι σύμφωνα με τον Ν. 4058/2012 ΦΕΚ 63 Α΄, άρθρο 18, απαιτείται πλέον για την έγκριση της απόσπασης για συνυπηρέτηση και η υπογραφή του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης στην διοικητική πράξη, γεγονός που αυξάνει κατακόρυφα τον χρόνο αναμονής για την έγκριση μιας απόσπασης.
Όπως γίνεται αντιληπτό από το όλο άρθρο, παρότι ο νομοθέτης προέβλεψε την διαδικασία της απόσπασης δημοσίου υπαλλήλου με στρατιωτικό, εντούτοις η συγκεκριμένη διαδικασία εμφανίζει πολλά προβλήματα στην εφαρμογή της, όπως: υπέρμετρες καθυστερήσεις, άρνηση των φορέων προέλευσης του υπαλλήλου, άρνηση στην ανάληψη καταβολής της μισθοδοσίας από τον φορέα απόσπασης, μη δυνατότητα απόσπασης νοσηλευτών για 5 χρόνια από τον διορισμό, έλλειψη συνεννόησης φορέων, γραφειοκρατία, και πολλά άλλα που δημιουργούν ιδιαίτερο άγχος και επιπλέον οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια του στρατιωτικού, ειδικά δε, αυτές τις δύσκολες εποχές.
Η πολιτεία, από την στιγμή που δέχεται τον ιδιαίτερο ρόλο του στρατιωτικού, οφείλει να αντιμετωπίσει ριζικά το πρόβλημα της συνυπηρέτησης των στρατιωτικών με συζύγους δημόσίους υπαλλήλους, καθότι είναι μείζονος σημασίας για τις οικογένειες των συναδέλφων αλλά δεν επιφέρει και κανένα οικονομικό κόστος στην Διοίκηση.