Ο Pepe και ο Paco, δυο συνάδελφοι της ισπανικής πολεμικής αεροπορίας, εκφράζουν τις ανησυχίες τους συζητώντας για τη στρατιωτική τους σταδιοδρομία. Η συζήτησή τους γίνεται στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης που ρημάζει και την Ισπανία και ιδιαίτερα τη νέα γενιά. Σ ’αυτόν το φιλικό διάλογο, ο Pepe, ο αισιόδοξος και ο Paco ο δύσπιστος, αναφέρονται στις ελπίδες και στους φόβους των πολιτών καθώς και στις πολιτικές εξελίξεις, υπό το πρίσμα του κλίματος της αλλαγής που φυσά τα τελευταία δυο χρόνια στην Ισπανία.
Εκείνος κι εκείνος • Μου φαίνεται πως εδώ στην Ισπανία ζούμε μια ενδιαφέρουσα χρονική περίοδο, είπε ο Pepe. • Νομίζεις; Πού το στηρίζεις; είπε ο Paco, συμμαθητής του, δύσπιστος από τη φύση του. • Είναι σαφές, Paco. Μετά από τρία χρόνια, σε αυτή τη χώρα, οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να δείχνουν κουρασμένοι, χτυπημένοι από την κρίση και την έλλειψη προοπτικής. Αυτή η αδίστακτη κρίση έχει κλέψει το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς. Μιας γενιάς καλύτερα μορφωμένων και μεγαλωμένων από ό, τι οι γονείς τους και η οποία είναι καταδικασμένη να δέχεται εργασιακές συμβάσεις σκουπίδια ή να αναγκάζονται να φεύγουν στο εξωτερικό όπου αναγνωρίζεται, στην καλύτερη περίπτωση, η πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση. • Α! Νόμιζα ότι θα αναφερόσουνα στις προτάσεις που εξετάζονται για την αλλαγή του νόμου περί στρατιωτικής ιεραρχίας και του στρατιωτικού ποινικού κώδικα. Η νεολαία στην Ισπανία βρίσκεται στην ανεργία αναξιοποίητη, χιλιάδες στρατιωτικοί παίρνουν το δρόμο της ανεργίας. Σαράντα πέντε χρονών, με οικογένεια και υποθήκες, στη μέση της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας πετιούνται στο δρόμο, χωρίς πραγματική ευκαιρία να βρουν μια θέση εργασίας.
Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση αποφασίζει να αντικαταστήσει καλά εκπαιδευμένους επαγγελματίες στρατιωτικούς, στο μέσον της σταδιοδρομίας τους, με νέους χωρίς εμπειρία, όταν, φυσιολογικό είναι, η αντικατάσταση να γίνεται μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας, περίπου εξήντα χρονών, δηλαδή, όταν θα έχουν επωφεληθεί από έναν ολόκληρο κύκλο επαγγελματικής ζωής. • Ναι, είναι κρίμα αυτή η κατασπατάληση δυνάμεων, είπε ο Pepe, αλλά το πρόβλημα αυτό συμπεριλαμβάνεται στο μεγάλο πρόβλημα των γενεών που ανέφερα. Όλοι έχουμε παρουσιάσει τις προτάσεις μας στο σωματείο μας, στον Ενιαίο Σύνδεσμο Ισπανών Στρατιωτικών (AUME) από την αρχή, πριν από δέκα χρόνια και περιλαμβάνουν τη γενική απαίτηση για ένα ασφαλές μέλλον ή τουλάχιστον μιας ψευδαίσθησης του μέλλοντος, όλης της ισπανικής κοινωνίας, ιδίως της νεολαίας. Η αλλαγή στην οποία αναφέρομαι, έχω την αίσθηση ότι δεν την συνειδητοποιούμε αρκετά. Αυτή θα σφυρηλατηθεί με την εμφάνιση νέων πολιτικών δυνάμεων που θέλουν να υπερβούν μια μορφή διακυβέρνησης που δείχνει να τελειώνει. Το Σύνταγμα του 1978 εμφανίζει αδυναμίες σε αρκετά σημεία και υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που αρνούνται να το μεταρρυθμίσουν. • Τα ξέρω όλα αυτά, Pepe. Αλλά, νομίζεις ότι αν κάποιο από αυτά τα νέα κόμματα έρθει να κυβερνήσει ή να επηρεάσει την κυβέρνηση θα αλλάξει τίποτα για εμάς στο στρατό; Συγγνώμη που είμαι δύσπιστος, αλλά έχουμε δει σε προηγούμενες περιπτώσεις υποσχέσεις που ξεχνιούνται εύκολα. • Οι άνθρωποι, Paco, δεν θέλουν να είναι πάρα πολύ αισιόδοξοι, αλλά ελπίζω ότι με άλματα σε αυτό το κύμα της αλλαγής, μπορούμε να επιτύχουμε μερικούς από τους στόχους για τους οποίους παλεύουμε. Στις 20 Δεκεμβρίου οι εκλογές μπορούν να αλλάξουν το ηγεμονικό σύστημα του δικομματισμού σε αυτή τη χώρα και τις αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. • Καλά, θες να πεις; Δεν είναι και τόσο εύκολο. Προτιμώ να σκέφτομαι ότι αυτοί που θα κληθούν να μας κυβερνήσουν, σύντομα θα ξεχάσουν όλα όσα έχουν υποσχεθεί στο στρατιωτικό προσωπικό. Όταν εκλεγούν, όλοι οι πολιτικοί σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο. Τους μεθά η εξουσία και εγκλωβίζονται γρήγορα στα δικά τους, χάνοντας κάθε επαφή με τους ψηφοφόρους. • Έλα, έλα, Paco! Σαφώς κάτι αλλάζει. Κοίταξε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Το κόμμα του Podemos υποστηρίζει από την ίδρυσή του τα αιτήματά μας, μας βοήθησε να πάμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εκθέσουμε τα αιτήματά μας, είναι ανοιχτό σε κάθε παρέμβασή μας σχετικά με την άμυνα. Το AUME παρουσίασε ένα έγγραφο που έχει στείλει σε όλα τα πολιτικά κόμματα θέτοντας ένα προς ένα τα προβλήματά μας που ζητούν λύση κι όλα τα εκκρεμή ζητήματα που αφορούν την πολιτική εκμετάλλευσης του προσωπικού του υπουργείου μας. Συμμετέχει δε κι ένας πτέραρχος τεσσάρων αστέρων γι’ αυτό το σκοπό στο Podemos! • Ναι, είναι αλήθεια! Τι πληροφορίες βόμβα! Ήταν το νούμερο δύο της σοσιαλίστριας υπουργού Chacon. Πρόκειται για τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας και δηλώνει πρόθυμος να συμβάλει έτσι ώστε τα πράγματα να αλλάξουν πραγματικά. Από παλιά, ο πτέραρχος Julio Rodriguez ήταν πολύ γενναίος, ξέρει από πού προέρχεται και πώς το επαγγελματικό του περιβάλλον έχει διαμορφώσει τη ζωή του. • Ναι, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχει πραγματικό θάρρος, επειδή ήξερε εκ των προτέρων ότι κάνοντας αυτό το βήμα, θα υπόκειτο στις πιο σκληρές επικρίσεις από τους πρώην συναδέλφους του και πολλών συντηρητικών. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ένας πτέραρχος θα μπορούσε να βάλει υποψηφιότητα για το Κογκρέσο με ένα αριστερό κόμμα (PODEMOS). Στην Ισπανία δεν είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε στρατηγούς στην αριστερά. Μάλλον το αντίθετο.
• Λοιπόν, στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο παράξενο για εμάς οι επιλογές του Julio Rodriguez, επειδή γνωρίζουμε την ιδεολογική του πορεία. Και κατά την τελευταία συνεδρίαση του στρατιωτικού και δημοκρατικού φόρουμ (FMD), αλλά και όταν ψηφίσθηκε ως νέος πρόεδρος του φόρουμ τον περασμένο Απρίλιο. Γνωρίζαμε τις πολιτικές του ανησυχίες και τον διαλλακτικό του χαρακτήρα. Χάρις σ’ αυτόν, επιτεύχθηκε η αναβάθμιση και το έργο του Διοικητικού Συμβουλίου του FMD στο οποίο συμμετέχουν επαγγελματίες κύρους από τον ακαδημαϊκό χώρο, το δικαστικό σώμα, τη διπλωματία, τη δημοσιογραφία, τις ένοπλες δυνάμεις, κ.λπ. • Ναι, είναι αλήθεια, θα πρέπει να το αναγνωρίσουμε αυτό. Βρίσκω, μάλιστα, εξωφρενικό και ανεξήγητο την ακύρωση μιας ακαδημαϊκής δραστηριότητας που είχε προγραμματιστεί μερικές εβδομάδες πριν υπό την αιγίδα του Φόρουμ. Ο διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών και Συνταγματικών Μελετών Benigno Pendás, εκτίμησε ότι έπρεπε να τιμωρήσει τον Julio Rodriguez και μαζί του όλα τα μέλη του φόρουμ. • Για μένα αυτό που έκανε ο Pendás ήταν πρόθεση του ίδιου του πρωθυπουργού ν’ ακυρώσει τη διοργάνωση. Το να συζητήσουν δηλαδή τις σχέσεις του Συντάγματος με τις Ένοπλες Δυνάμεις, γιατί αυτό ήταν το θέμα, δεν είναι δυνατόν να κρίνεται αυτή η πράξη ως «επικίνδυνη». Μου φάνηκε πραγματικά πως ήταν μια άστοχη απόφαση που όποιος κι αν την πήρε, βλάπτει την εικόνα αυτού του Κέντρου. Ευτυχώς μεταφέρθηκε τελικά η εκδήλωση να γίνει στο Ateneo de Madrid, διατηρώντας την ημερομηνία και την ώρα. • Σε κάθε περίπτωση, Pepe, τι εννοείς όταν μιλάς για μια περίοδο αλλαγών; • Δεν είναι μόνο η εμφάνιση νέων πολιτικών δυνάμεων, αλλά η αλλαγή που συμβαίνει ταυτόχρονα στην αντίληψη των στρατιωτικών για τις νέες αυτές δυνάμεις. Η προσχώρηση του Julio Rodriguez, αν και κυριαρχεί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δεν είναι η μόνη. • Α! Εννοείς την προσχώρηση στο PSOE της πρώην αξιωματικού του στρατού Zaida La Cantera; • Σίγουρα, είναι κι αυτό Paco, αλλά όχι και η τελευταία. Η σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη η Zaida κι άλλες αποκαλύψεις που έκανε με αποδεικτικά στοιχεία, για σεξουαλικές παρενοχλήσεις στο χώρο εργασίας στο στρατό, ανέδειξαν την αμέλεια και τη σιωπηλή συνενοχή της υπηρεσίας. Το καλό μέρος όλων αυτών είναι η αυξανόμενη τάση, σε όλους σχεδόν τους πολιτικούς χώρους, να αναφέρονται στους στρατιωτικούς ως απλούς πολίτες οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις υποθέσεις της χώρας, όπως κάθε άλλος επαγγελματικός κλάδος, είτε συμβουλευτικά, είτε απ’ ευθείας ως πολιτικοί, απαρνούμενοι βέβαια, προσωρινά, τη στρατιωτική στολή στην τελευταία περίπτωση. • Σε βλέπω πολύ αισιόδοξο, Pepe. Σίγουρα, όταν αυτοί ή άλλες πολιτικές δυνάμεις αναλαμβάνουν την κυβέρνηση, γρήγορα ξεχνάνε ότι υπάρχουμε. Κι εμείς δεν αγωνιζόμαστε αρκετά, λόγω της εκπαίδευσής μας και του επαγγέλματός μας. Είμαστε μια πειθαρχημένη ομάδα και δεν υψώνουμε τη φωνή μας. • Paco, δεν αντιλέγω, έτσι είναι τα πράγματα. Θέλω μόνο να σου υπενθυμίσω στις 14 Νοέμβρη αντιπροσωπεία στρατιωτικών του AUME τέθηκε στην κεφαλή διαδήλωσης της πολιτοφυλακής για να υποστηρίξει τα αιτήματα μπροστά στην πύλη της Γενικής Διεύθυνσης. • Ναι. Συμφωνώ μαζί σου, Pepe. Παρεμπιπτόντως, ζήλεψα που είδα τους δρόμους γεμάτους από χιλιάδες και χιλιάδες πολιτοφύλακες που έφθασαν από όλες τις επαρχίες της χώρας για να αποδείξουν ότι είναι μια ζωντανή και αλληλέγγυα κοινωνική ομάδα. Πότε εμείς στον AUME θα μοιάσουμε με αυτό, με σχεδόν το ήμισυ των ενόπλων δυνάμεων να μας υποστηρίζουν; Αν οι πολιτοφύλακες είναι περίπου εβδομήντα χιλιάδες, οι μισοί από αυτούς είναι μέλη του σωματείου τους, AUGC. Σε αναλογία, περισσότεροι από εξήντα χιλιάδες στρατιωτικοί θα πρέπει να εγγραφούν στην επαγγελματική μας ένωση. •
Φυσικά, Paco. Αυτό είναι το όνειρό μας. Θυμάμαι με κάποια πικρία τη συγκέντρωση που κάναμε στην Plaza Dos de Mayo, το περασμένο έτος, μαζευτήκαμε λίγο περισσότερο από εκατό άτομα. Για μένα ήταν καταστροφικό. Υπήρξε έλλειψη ευαισθησίας, απάθεια, φόβος, ίσως έλλειψη θάρρους; Εν πάση περιπτώσει, είναι πολλοί οι συνάδελφοι που συμμερίζονται τις αγωνίες μας, μέλη ή όχι, αλλά που δεν υψώνουν το ανάστημά τους στις κρίσιμες στιγμές όπως αυτή.
Περπατούσαν οι δυο τους κοντά στο στάδιο Bernabeu, αναζητώντας κατάστημα για ένα γρήγορο γεύμα πριν από την επιστροφή στην αντιπροσωπεία που παρέμεινε στην έδρα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας όταν, κοιτάζοντας πίσω, είδε εκπροσώπους που επέστρεφαν από τη συνάντηση του συμβουλίου προσωπικού που συνήλθε την ίδια ημέρα.
• Γεια σου, Paco, ξέρεις αν έχει τελειώσει η συνάντηση των στρατιωτικών συμβουλίων COPERFAS; Όχι, μπορώ όμως μόνο να φανταστώ τι θα αντιμετωπίσει ο Γραμματέας του Γενικού Επιτελείου Στρατού, όταν ο AUME ανακοινώσει ότι δεν θα παρακολουθήσουν άλλα συμβούλια. Διότι, δεν είναι δυνατόν να εξαναγκαστούμε να δεχτούμε τη σκόπιμη αδράνεια του σώματος! Η πρόταση που παρουσιάσαμε, απορρίφθηκε. Σπάνια μας έχουν αγνοήσει. Φυσικά, οι νέες καταστατικές οδηγίες ορίζουν ότι για την έγκριση θα υπάρξει διαβούλευση με τις στρατιωτικές οργανώσεις. Με διαβούλευση, όχι με το έτσι θέλω!
• Ναι Pepe, ναι. Βλέπουμε ότι αυτή η κυβέρνηση συμμορφώνεται με τη νομοθεσία που αφορά τα δικαιώματα που τους άφησε η προηγούμενη κυβέρνηση. Έχουν δημιουργήσει το Συμβούλιο για να καλύψουν τη νομοθεσία, αλλά είναι κενού περιεχομένου. Για το υπουργείο είναι πιο άνετα πραγματικά να μην ασχολούνται με θέματα προσωπικού και να αφήσουν τα Γενικά Επιτελεία να συνεχίσουν τη διαχείριση αυτών των πολιτικών.
• Σαφής Paco, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι η εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων ενός λαού όπως και για τα μέλη του κλάδου των στρατιωτικών έχουν αφεθεί σε χέρια ανεύθυνων. Που θα πρέπει όμως να ασχοληθούν με ιδιόμορφα θέματα, όπως ο σχεδιασμός επιχειρήσεων και επιμελητείας. Τα θεμελιώδη δικαιώματα πρέπει να προστατεύονται από το Σύνταγμα και τους νόμους που ψηφίζονται γι’ αυτό το σκοπό, για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων και των στρατιωτικών, ως πολιτών.
• Με την ευκαιρία, Pepe, τώρα που το λες, «πολίτες στρατιωτικοί», αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου που ο AUME παρουσίασε στις 26 Νοεμβρίου 2015 στο Τμήμα Πολιτικής του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης.
• Αλήθεια; Σε τι αφορά; • Απ’ ότι μου είπαν, είναι η ιστορία εξέλιξης των στρατιωτικών συλλόγων, τα δικαιώματά μας σε σχέση με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, το θέμα της στρατιωτικής δικαιοσύνης, η δημιουργία του AUME, οι εμπειρίες, περιπέτειες κι άλλα ανέκδοτα κείμενά του. Θα πρέπει να είναι ενδιαφέρον να το διαβάσουμε.
Aπό την ιστοσελίδα http://euromil.org/wind-of-change/
Απόδοση στα ελληνικά: Ευθ. Γκιτέρσος, ΑΝΕΑΕΔ