Είπε το ΟΧΙ ο Μεταξάς ή ο λαός.; Το ερώτημα θα το ΄χετε ακούσει πολλές φορές και αποδεικνύει ότι έχουμε το μεγάλο ταλέντο ως λαός ακόμη και στις νίκες μας να βάζουμε το «δαίμονα» της διχόνοιας ανάμεσά μας.
Ο Μεταξάς ήταν δικτάτορας και αυτό κανείς δεν το αμφισβητεί . Όσοι τον παρουσιάζουν ως …λαοπρόβλητο ηγέτη προφανώς το κάνουν λόγω δικών τους ιδεολογικών πιστεύω. Αλλά όπως και να τον παρουσιάζουν δικτάτορας ήταν. Και κόσμος υπέφερε εξαιτίας του καθεστώτος του.
Ωστόσο το ΟΧΙ το ξεστόμισε εκφράζοντας προφανώς τη λαϊκή θέληση. Αλλά το είπε και αυτό κανείς επίσης δεν μπορεί ούτε να μην το δεχτεί ,ούτε να μην του το «πιστώσει».
Δημοσιεύουμε δύο κείμενα για τον Ι.Μεταξά. Ένα που μας έστειλε ο αντιστράτηγος ε.α Ιωάννης Δημητρόπουλος κι ένα δεύτερο που παρουσιάζει τα επιχειρήματα όσων δεν αποδέχονται τον θετικό ρόλο του Μεταξά στα γεγονότα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΙΣ ΔΥΟ ΑΠΟΨΕΙΣ
Γράφει ο Ιωάννης Δημητρόπουλος
Αντιστράτηγος ε.α-Μαθηματικός
Ο Ιωάννης Μεταξάς είναι κατά πολλούς μια αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα.
Δεν πέτυχε ποτέ να γίνει λαϊκός ηγέτης. Ανήκει ,όμως, στην κατηγορία των ισχυρών που σε περίοδο ειρήνης δεν ευδοκιμούν αλλά σε περίοδο κινδύνων ο λαός τους αναζητεί. Δεν αμφισβητήθηκαν από κανένα η πνευματική του συγκρότηση και οι πολιτικές του ικανότητες. Ως Αξιωματικός ήταν πολύ μορφωμένος και είχε αρίστη επαγγελματική κατάρτιση ήταν μακράν πρώτος από τους ομοιόβαθμούς του .Ο Ελ. Βενιζέλος στις 2/9/35 είπε ότι « ο Μεταξάς είναι οξύνους, θετικός και έχει πραγματική αξία» .
Είναι ίσως ο μοναδικός Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός που δικαιώθηκε τόσο για τις προβλέψεις του όσο και για τις επιλογές του. Σε υπόμνημά του το 1914 προέβλεψε πρώτον ότι στρατιωτική απόβαση της Ελλάδος στην Μ.Ασία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία, αυτός ήταν και ο λόγος που δεν απεδέχθη την αρχιστρατηγία της ομώνυμης εκστρατείας και δεύτερον ότι η κατάληψη των Δαρδανελλίων μπορεί να επιτευχθεί μόνο αιφνιδιαστικά και χωρίς κήρυξη πολέμου προς την Τουρκία .Δυστυχώς επαληθεύθηκε. Στις 28/10/ 40 με την κήρυξη του πολέμου προέβλεψε ότι, εάν οι Μονάδες των συνόρων κρατήσουν 15 ημέρες μέχρι να ολοκληρωθεί η επιστράτευση και οι μετακινήσεις των στρατευμάτων, τότε θα νικήσουμε και οι Ιταλοί θα τραπούν εις άτακτο φυγή . Ευτυχώς επαληθεύθηκε.
Ο Μεταξάς λόγω της γερμανικής στρατιωτικής του μόρφωσης συμπαθούσε τη Γερμανία με την οποία είχε αναπτύξει και οικονομική συνεργασία ,όμως την κρίσιμη στιγμή δεν ακολούθησε την καρδιά του αλλά τη λογική ,δηλαδή ,επέλεξε τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Ελλάδας γιαυτό απέρριψε αμέσως και χωρίς δισταγμό το αύθαδες και ιταμό αίτημα των Ιταλών. Δικαιώθηκε για την επιλογή του.
Οι ενέργειες του 4ώρου, από την 3ην έως την 7ην πρωϊνήν της 28ης Οκτωβρίου 1940 αποδεικνύουν ότι ο Μεταξάς ήτο μέγας και στιβαρός ηγέτης και όχι λαπάς. Οι ενέργειες αυτές εν συνόψει και χρονικά έχουν ως εξής: πρώτον ενημέρωσε τον Παπάγο ότι από την 6ην πρωϊνην θα είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιταλία από τον οποίο απαίτησε άμεση ειδοποίηση όλων των Μονάδων ,δεύτερον κάλεσε στην οικία του και ενημέρωσε τον Άγγλον πρέσβη για την απόρριψη της Ιταλικής αξίωσης ,τρίτον μετέβη στα ανάκτορα και ενημέρωσε τον βασιλέα, τέταρτον κάλεσε τον Τούρκο πρέσβη στο ΥΠΕΞ και τον ενημέρωσε σχετικά ,πέμπτον την 5ην πρωϊνήν συγκάλεσε στο ΥΠΕΞ Υπουργικό Συμβούλιο αφού ανακοίνωσε σ’αυτό την κήρυξη του πολέμου από την Ιταλία εναντίον της Ελλάδος έδωσε στον καθένα τις δέουσες οδηγίες ώστε να προβεί στις ενδεδειγμένες ενέργειες, ακολούθως το Υπουργικό Συμβούλιο υπόγραψε τα διατάγματα περί γενικής επιστρατεύσεως ,περί πολιτικής επιστρατεύσεως και κήρυξης στρατιωτικού νόμου, τα οποία αμέσως εκδόθηκαν δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τοιχοκολλήθηκαν στα κεντρικότερα σημεία των Αθηνών, έκτον απηύθυνε διάγγελμα προς τον Ελληνικό Λαό το οποίο κατέληγε με το «Νυν υπέρ πάντων ο αγών» και έβδομον κάλεσε τους διοικητές της Τράπεζας της Ελλάδας και της Εθνικής καθώς και τους Προϊσταμένους των Υπηρεσιών του Κράτους και τους έδωσε τις δέουσες οδηγίες για την εύρυθμη λειτουργία των Υπηρεσιών τους. Μετά από αυτό τον μαραθώνιο και ενώ η ώρα ήτο ακριβώς 7 το πρωί βγήκε στο περιστύλιο του Υπουργείου όπου έτυχε θερμοτάτης υποδοχής από τον κόσμο που ζητωκραύγαζε , Ζήτω το Έθνος, Κάτω οι Φρατέλοι , Ζήτω η Ελλάδα , Μπράβο Αρχηγέ.
Ο Μεταξάς συνέδεσε το όνομά του με μια από τις λαμπρότερες σελίδες της Ιστορίας μας, με την 28 Οκτωβρίου 1940,όπου με το ΟΧΙ προς τον Γκράτσι εξέφρασε ομόθυμα το αίσθημα και τη θέληση των Ελλήνων στους οποίους έδωσε τη δυνατότητα να αποδείξουν για μια ακόμη φορά τις αρετές τους.
Το πόσο ΜΕΓΑΛΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ήτο ο Μεταξάς φάνηκε αμέσως μετά το θάνατό του 29/01/1941 όπου οι Έλληνες καταλήφθηκαν από το άγχος της ανασφάλειας και αισθάνθηκαν την έλλειψη του αρχηγού διότι οι εναπομείναντες πολιτικοί ηγέτες της Ελλάδας μπορεί να ήσαν ακέραιοι κανένας τους όμως δεν είχε το πολιτικό ανάστημά του.
Αυτός ήταν σε αδρές γραμμές ο Ιωάννης Μεταξάς ,ο Πρωθυ-πουργός του ΟΧΙ, ο Επικεφαλής της Άμυνας και της Διπλωματίας του 40, ο Αρχηγός, ο Στρατηγός υπό την ηγεσία του οποίου το Ελληνικό Έθνος έγραψε σελίδες δόξας και μεγαλείου στο Αλβανικό Μέτωπο και έστειλε το πρώτο μήνυμα νίκης στη σπαραγμένη Ευρώπη ,όπου οι Λαοί και οι Κυβερνήσεις της κάμπτονταν στην απειλή του Άξονα .Γιαυτό , λοιπόν, αξίζει: Τιμή και δόξα στους ήρωες του 40, τιμή και δόξα στη γενιά των γενναίων.
ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ
Ο ΜΕΤΑΞΑΣ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΕ ΣΤΗ ΝΙΚΗ
Υπάρχει βέβαια και η άλλη άποψη για τον Ιωάννη Μεταξά, η οποία είναι σαφώς αρνητική για τη θέση που πρέπει να του αποδώσει η ιστορία.
Τι λέει αυτή η άποψη,η οποία εκφράζεται κυρίως από την αριστερά:
•Ο ηγέτης του «Εθνικού Κράτους» και του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού», δεν κυβερνούσε μόνος του. Πραγματικό κέντρο εξουσίας του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ήταν το Παλάτι και το «βαθύ κράτος», που υπάκουε πρωτίστως στο βασιλιά. Και ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στη Βρετανία – τη «θετή και πνευματική του πατρίδα», σύμφωνα με τον άγγλο πρεσβευτή Ρέτζιναλντ Λίπερ.
Παρά το θαυμασμό του ίδιου του Μεταξά, πολλών διανοουμένων και των περισσότερων εφημερίδων της εποχής για τη ναζιστική Γερμανία, δεν έμπαινε ζήτημα σε ποια πλευρά θα στρατευόταν η Ελλάδα σε περίπτωση εμπλοκής της στον Β΄ Παγκόσμιο.
•Ο Μεταξάς προσπάθησε να κρατήσει την Ελλάδα έξω από τον πόλεμο. Όπως εξήγησε στους δημοσιογράφους αμέσως μετά την ιταλική επίθεση (30.10.1940), ήταν υποχρεωμένος να απορρίψει το ιταλικό τελεσίγραφο για στρατιωτική κατάληψη κάποιων (μη προσδιορισμένων) στρατηγικών σημείων της χώρας απ’ τον ιταλικό στρατό, καθώς στην αντίθετη περίπτωση θα επενέβαινε στρατιωτικά η Αγγλία, με αποτέλεσμα τη διχοτόμηση της Ελλάδας και τη μετατροπή του συνόλου της ελληνικής επικράτειας σε πεδίο μάχης.
•Ούτε ο ίδιος ο Μεταξάς ούτε ο στρατάρχης Παπάγος πίστευαν σε μια επιτυχή απόκρουση της ιταλικής επίθεσης. Ο Παπάγος δήλωνε σε υφισταμένους του (συγκεκριμένα στον επιτελάρχη του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας συνταγματάρχη Γεωργούλη) ότι «θα ρίξωμεν μερικές τουφεκιές διά την τιμήν των όπλων», ο δε Μεταξάς σημείωνε στις 29 Οκτωβρίου στο ημερολόγιό του ότι «τον ανησυχεί η υπεραισιόδοξος κοινή γνώμη» που είχε πάρει τον πόλεμο στα σοβαρά.
•Η ίδια άποψη αμφισβητεί και την πολεμική προετοιμασία της χώρας.
“Μοναδική σχεδόν αμυντική μέριμνα του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ήταν η οχύρωση των συνόρων με τη Βουλγαρία με στατικά οχυρά, προορισμένα ν’ αποκρούσουν ενδεχόμενη βουλγαρική επίθεση. Ήταν η περίφημη «Γραμμή Μεταξά», ελληνικό ισοδύναμο της (εξίσου δαπανηρής και, όπως αποδείχθηκε, πλήρως αναποτελεσματικής) γαλλικής «Γραμμής Μαζινό». Τα οχυρά αυτά βοήθησαν στην εξαιρετικά βραχύβια απόκρουση της γερμανικής επίθεσης τον Απρίλιο 1941 επί τριήμερο, στάθηκαν ωστόσο ανίκανα ν’ αποτρέψουν την είσοδο των γερμανικών τανκς από την (αφύλακτη) κοιλάδα του Αξιού, μέσω Γιουγκοσλαβίας τις αμέσως επόμενες μέρες. Σε όλα τα υπόλοιπα πεδία, ο ελληνικός στρατός βρέθηκε στοιχειωδώς μόνο προετοιμασμένος, παρ’ όλες τις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες της δικτατορίας. Τα αποθέματά του σε πυρομαχικά, καύσιμα και τρόφιμα δεν υπερέβαιναν (σύμφωνα με την επίσημη ιστορία του ΓΕΣ) τους 1-2 μήνες κατά περίπτωση, κάλυπτε μόλις το 8% των αναγκών του σε αυτοκίνητα (600 αντί για 7.000), ενώ η αεροπορία (για την οποία είχαν γίνει άπειροι έρανοι και κατασχεθεί οι τραπεζικές καταθέσεις χιλιάδων μικροαποταμιευτών) διέθετε μόνο κάποια δευτεροκλασάτα και ψιλοαπαρχαιωμένα αεροσκάφη PZL πολωνικής κατασκευής.
•Και τότε πως κατάφερε ο ελληνικός στρατός τη σαρωτική νίκη;
Σύμφωνα με όσους είναι αντίθετοι με την άποψη ότι ο Μεταξάς είχε προετοιμάσει τη χώρα για πόλεμο η νίκη οφείλεται στην τεράστια διαφορά ηθικού των δύο αντιμαχόμενων.Και σε σειρά άλλων παραγόντων όπως το είδος του διεξαγόμενου πολέμου, τη μορφολογία του εδάφους που αυτός διεξήχθη ,αλλά βασικά η νίκη κρίθηκε στο ηθικό.