Μεταπτυχιακά στα ΑΣΕΙ – Μια διαφορετική προσέγγιση

Τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών στα ΑΣΕΙ ενδιαφέρουν πολύ κόσμο στις ΕΔ. Αναγνώστης μας που έχει παρακολουθήσει το θέμα θέτει τις απόψεις του για προβληματισμό.

Έχουν το ενδιαφέρον τους:

Πολλές φορές στο παρελθόν , αλλά και πρόσφατα έχουν δημοσιευθεί άρθρα σχετικά με τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στις ΕΔ, καθώς και για τις προγραμματικές συμφωνίες των Σχολών με τα ΑΕΙ. Τα περισσότερα άρθρα προσεγγίζουν το θέμα με την ίδια κατεύθυνση. Δηλ. συνεργασία των ΑΣΕΙ/ Σχολών με τα ΑΕΙ και οργάνωση διατμηματικών ΠΜΣ.

Οι προβλέψεις του Νόμου για την οργάνωση ΠΜΣ από τα ΑΣΕΙ φαίνονται παρακάτω .

ΝΟΜΟΣ 3883/2010 Άρθρο 88

Τροποποίηση διατάξεων του ν.3187/2003 (ΦΕΚ 233/Α΄) «Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ)»
1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 1 του ν.3187/2003 (ΦΕΚ 233/Α΄), όπως ισχύει, τροποποιείται ως εξής:
«1. Τα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ) είναι ισότιμα με τα ιδρύματα του πανεπιστη−
μιακού τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, όπως αυτή ορίζεται κάθε φορά από την κείμενη νομοθεσία, παρέχοντας ισότιμη εκπαίδευση και χορηγώντας ισότιμα πτυχία με αυτά.»

2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 3 του ν.3187/2003 (ΦΕΚ 233/Α΄), όπως ισχύει, τροποποιείται ως εξής:
«2. Τα Τμήματα κάθε ΑΣΕΙ μπορούν να λειτουργούν με κοινούς Τομείς οι οποίοι καλύπτουν αποκλειστικά την ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Ο Τομέας έχει ως έργο τη διδασκαλία, έρευνα και εκπαίδευση μέρους του γνωστικού αντικειμένου του Τμήματος.»
3. Το άρθρο 4 του ν.3187/2003 (ΦΕΚ 233/Α΄) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από κοινή πρόταση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας
και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ύστερα από εισήγηση του οικείου ΑΣΕΙ και γνώμη του Συμβουλίου Ανώτατης Ακαδημαϊκής και Στρατιωτικής Εκπαίδευσης (Σ.Α.Α.Σ.Ε.), μπορεί να οργανώνονται, να λειτουργούν, να συγχωνεύονται, να μετονομάζονται ή να καταργούνται Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) σε θέματα Στρατιωτικής, Ναυτικής και Αεροπορικής Επιστήμης και Τεχνολογίας και σε γνωστικά αντικείμενα σχετικά με τις εκπαιδευτικές, ερευνητικές και λειτουργικές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και της Εθνικής Άμυνας της χώρας.

2. Π.Μ.Σ. της προηγούμενης παραγράφου οργανώνoνται είτε αυτοδύναμα από τα ΑΣΕΙ είτε από τα Πανεπιστήμια σε συνεργασία με τα ΑΣΕΙ είτε από τα ΑΣΕΙ σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια. Για τα κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα, την αρμοδιότητα χορήγησης των μεταπτυχιακών τίτλων έχουν τα Πανεπιστήμια, εκτός εάν άλλως ορίζεται στο σχετικό προεδρικό διάταγμα.

3. Στα Π.Μ.Σ. των ΑΣΕΙ δύνανται να φοιτούν απόφοιτοι ΑΣΕΙ, καθώς και απόφοιτοι Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης της ημεδαπής και αλλοδαπής.

4. Προϋπόθεση για την αυτοδύναμη οργάνωση Π.Μ.Σ. από τα ΑΣΕΙ είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης αυτών.

Επίσης έχουν εκδοθεί οι κατευθυντήριες οδηγίες του κ. Α/ΓΕΕΘΑ με τις οποίες προτρέπονται οι Αξιωματικοί να φοιτούν σε ΠΜΣ με κύριο επιχείρημα την ανάπτυξη «αντίληψης εξωστρέφειας» από τα στελέχη δια μέσου της συμμετοχής – συναναστροφής στα δρώμενα των επιστημονικών κοινοτήτων, οπότε αναπτύσσονται από τα στελέχη δεξιότητες «ανοιχτών μυαλών».

Η εν λόγω προσέγγιση που επιχειρείται σίγουρα εδράζεται επί πραγματικής βάσης, όμως υπάρχει και η άλλη διάσταση του θέματος , η οποία κατά τη γνώμη μου παρουσιάζει ενδιαφέρον.

Αυτή είναι η δυνατότητα οργάνωσης ΠΜΣ αυτοδύναμα από τα ΑΣΕΙ, σε θέματα Στρατιωτικής , Ναυτικής και Αεροπορικής Επιστήμης και Τεχνολογίας. Οι λέξεις «Επιστήμης και Τεχνολογίας» είναι χαρακτηριστικές της απαίτησης για ειδίκευση σε γνωστικά αντικείμενα που βρίσκουν κατεξοχήν πεδίο εφαρμογής στις ΕΔ.

Υπάρχει πληθώρα γνωστικών αντικειμένων που δεν μπορούν καλυφθούν από τα ΑΕΙ ή μπορούν αλλά σε γενικό πλαίσιο, περισσότερο προπτυχιακού επιπέδου. Οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας μετά το 2000 προμηθεύτηκαν υλικό υψηλής τεχνολογίας, για την εκμετάλλευση του οποίου χρειάζεται γνώση και ειδίκευση υψηλού επιπέδου. Σε αυτό συμφωνούν όλοι αλλά απαιτούνται γρηγορότερα βήματα.

Επιπρόσθετα οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα να οργανώσουν ΠΜΣ εφαρμοσμένης επιστήμης και τεχνολογίας, διότι διαθέτουν τα ανάλογα πεδία πειραματισμού και εφαρμογής. Η Αεροναυπηγική είναι για παράδειγμα επιστήμη με την οποία το προσωπικό των ΕΔ, έρχεται σε καθημερινή επαφή και εξοικείωση. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για την Βλητική, τον Εφοδιασμό, την Φυσική Αγωγή, την Ασφάλεια Πλεύσης κ.τ.λ.

Ένα σοβαρό θέμα για τα στελέχη σχετικά με την οργάνωση των διατμηματικών ΠΜΣ είναι το κόστος απόκτησης του Διπλώματος Ειδίκευσης. Αυτό κυμαίνεται μεταξύ 3.000 – 5.000 ευρώ για τους σπουδαστές , το οποίο δεν είναι σίγουρο ότι θα καλύπτεται σε όλες τις περιπτώσεις από την υπηρεσία, ούτε υφίσταται τέτοια πρόβλεψη στην ισχύουσα νομοθεσία.

Η οργάνωση αυτοδύναμων ΠΜΣ από τις ΕΔ θα επιφέρει σημαντική μείωση / μηδενισμό του κόστους και θα δώσει τη δυνατότητα στα στελέχη να αποκτήσουν ειδίκευση στο αντικείμενο της «εργασίας» τους . Η άποψη ότι όσοι θέλουν Μεταπτυχιακό το κάνουν μόνο για τον εαυτό τους ή διότι σκέφτονται να φύγουν από τις ΕΔ, μπορεί να αδικεί αυτούς που δεν σκέφτονται έτσι και αποτελεί μία ολοκληρωτική προσέγγιση.

Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στην παράγραφο 3 του άρθρου « Στα Π.Μ.Σ. των ΑΣΕΙ δύνανται να φοιτούν απόφοιτοι ΑΣΕΙ, καθώς και απόφοιτοι Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης της ημεδαπής και αλλοδαπής». Νομίζω ότι ήρθε ο καιρός οι ΕΔ να παράγουν γνώση εκ των έσω και να διδάξουν γνώση και στους εκτός της στρατιωτικής κοινότητας (ανοιχτές θύρες) . Τα στρατιωτικά πανεπιστήμια σε όλες τις προηγμένες χώρες αποτελούν την «κορωνίδα» της εκπαίδευσης, καθόσον λόγω αποστολής αλλά και οργάνωσης – λειτουργίας, παρέχουν σαφή ακαδημαϊκό προσανατολισμό. Με δεδομένο το 80% της αποδοχής του θεσμού των ΕΔ στην Ελληνική κοινωνία, η διείσδυση που θα είχαν τα ΠΜΣ των ΑΣΕΙ τουλάχιστον στην ημεδαπή εκτιμάται ότι θα είναι μεγάλη. Οι ΕΔ διαθέτουν γνώση και οφείλουν αφενός να διδάξουν τα στελέχη τους, αφετέρου να δείξουν εξωστρέφεια γνώσης .

Η χώρα μας διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του ΑΕΠ για τις ΕΔ και θα πρέπει να επενδύσει στην εξειδικευμένη γνώση και την εκπαίδευση. Έχουν δε παρέλθει οι ηγεσίες (κυρίως οι φυσικοί ηγέτες) που θεωρούσαν τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών ως αποφυγή από την «σκληράδα» της καθημερινότητας και ότι «η αρβύλα και η φόρμα» κάνουν τον αξιωματικό.

Φυσικά, στα ΠΜΣ των ΑΣΕΙ θα μπορούσαν να φοιτούν και να εξειδικεύονται εκτός από τους αξιωματικούς, το πολιτικό προσωπικό των ΕΔ αλλά και οι Υπαξιωματικοί όλων των κατηγοριών που διαθέτουν το ανάλογο προπτυχιακό επίπεδο γνώσης και θα ανταποκριθούν στην διαδικασία επιλογής .

Για το θέμα των υποδομών δεν τίθεται θέμα, αν αναλογιστούμε ότι ξένα πανεπιστήμια ενοικιάζουν στα αστικά κέντρα αίθουσες λίγων τετραγωνικών μέτρων και προσφέρουν ΠΜΣ. Ο μαξιμαλισμός είναι μία θεωρία που πολλές φορές χρησιμοποιείται ως κεκαλυμμένο επιχείρημα έναντι του πραγματικού λόγου που είναι η αδιαφορία και η αδράνεια.

Ένα από τα ερωτήματα που εγείρονται είναι η δυνατότητα των ΑΣΕΙ για οργάνωση αυτοδύναμων ΠΜΣ κυρίως για το θέμα της καθηγεσίας, όπου πολλές φορές διατυπώνονται αντίθετες απόψεις . Κατ’ αρχήν να διευκρινιστεί ότι στα ΠΜΣ βάσει νόμου μπορούν να διδάσκουν καθηγητές ή ιδιώτες ή δημόσιοι υπάλληλοι, από οποιοδήποτε χώρο/χώρα, με ελάχιστο απαιτούμενο τον διδακτορικό τίτλο σπουδών. Βέβαια θα πρέπει να εξασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο σπουδών με συγκερασμό θεωρητικής και πρακτικής γνώσης. Οι καθηγητές των ΑΣΕΙ είναι υψηλού επιπέδου και ταυτόχρονα υπάρχει προσωπικό εντός ΕΔ «φωτισμένα μυαλά» που συνδυάζουν γνώση και εμπειρία.

Σε κάθε περίπτωση τα ΑΣΕΙ έχουν την δυνατότητα να βρουν το κατάλληλο «μείγμα» εκπαιδευτών και να οργανώσουν ζηλευτά ΠΜΣ, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν ισχυρό πυλώνα ακαδημαϊκής προσφοράς και ένα βραχίονα προβολής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.

Εν κατακλείδι νομίζω ότι είναι σωστή επιλογή η οργάνωση διατμηματικών ΠΜΣ από τα ΑΣΕΙ και προγραμματικών συμφωνιών των Σχολών (ΣΕΘΑ-ΑΔΙΣΠΟ), αλλά θα πρέπει να δοθεί και η ανάλογη βαρύτητα στα αυτοδύναμα ΠΜΣ από τα ΑΣΕΙ. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν, όπως και το κατάλληλο νομικό πλαίσιο. Αυτό που χρειάζεται είναι η βούληση της Στρατιωτικής Ηγεσίας και της Ακαδημαϊκής κοινότητας των ΑΣΕΙ να προχωρήσουν στην υλοποίηση τους. Η συνεισφορά του κ. Α/ΓΕΕΘΑ, ο οποίος έχει ασχοληθεί με το θέμα, και σίγουρα γνωρίζει όλες τις παραμέτρους θα είναι καθοριστικής σημασίας. Ανάλογη βαρύτητα θα έχει η βούληση του νέου κ. ΥΕΘΑ, ο οποίος έχει θητεύσει και στον χώρο των Σωμάτων Ασφαλείας και σίγουρα θα έχει άποψη επί του θέματος. Έχουμε ισχυρές ΕΔ και η οργάνωση ΠΜΣ αυτοδύναμα από τα ΑΣΕΙ θα είναι άλλη μία απόδειξη επί τούτου.