Διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος
-.Αναφέρατε σε μια στιγμή ότι κάνατε για έναν χρόνο επιτελής ειδικών επιχειρήσεων στο ΓΕΣ.
Δ. Ναι.
-.Την ΄΄κόκκινη προβιά΄΄, όπως την λένε, ή την ΄΄επιθετική επιστροφή΄΄ όπως πιθανόν {τη λένε}κάποιοι, ίσως και εσείς του στρατού ξηράς να την αποκαλείτε έτσι, τη γνωρίζετε προφανώς. Επίσης ίσως να έχετε διαβάσει το βιβλίο του Κουρή, ΄΄Ελλάς – Τουρκία πεντηκονταετής πόλεμος΄΄.
Δ. Ποιανού Κουρή;
-.Του Κουρή, του δικού σας, του δικού μας, του Κουρή, του …
Δ. Του αρχηγού;
-.Ναι του ΓΕ.Ε.ΘΑ. …
Δ. Έχει γράψει βιβλίο;
-.Έχει γράψει βιβλίο ο Κουρής.
Δ. Δεν το έχω διαβάσει.
-.Πρέπει να το πάρετε. Και λέει για την ΄΄κόκκινη προβιά΄΄ μέσα.
Δ. Τι λέει;
-.Λέει, διάφορα. Εσείς να μου πείτε όμως τι ξέρετε για την κόκκινη προβιά;
Δ. Αφού ήμουνα διοικητής, δεν ξέρω ή να μην ξέρω;
–.Τι ήταν λοιπόν η κόκκινη προβιά; Έτσι ώστε να αποκατασταθεί ή να καταλάβω εγώ εάν αυτά που αναφέρουν σήμερα οι εφημερίδες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Δ. Κοίταξε να σου πω. Υπεγράφη κάποια συμφωνία μεταξύ της C.I.A. και της Ελληνικής κυβερνήσεως. Πρέπει να την έχει υπογράψει ο Κανελλόπουλος νομίζω, δεν είμαι σίγουρος.
-.Ο (…) την είχε υπογράψει.
Δ. Ο (…); Δεν θυμάμαι ποιος την είχε υπογράψει. Και βάση αυτής της συμφωνίας που κάνανε, οι καταδρομείς ανέλαβαν να φτιάξουνε πυρήνες, δηλαδή αρχηγό και ασυρματιστή, ώστε σε περίπτωση εισβολής των Σοβιετικών στην Ελλάδα, αυτοί οι πυρήνες να αναπτύξουνε αντιστασιακή δράση. Αυτή η υπηρεσία τότε είχε ονομαστεί ΄΄Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων΄΄ και ήτανε στις καταδρομές. Εγώ είχα ξανά υπηρετήσει σε αυτήν την υπηρεσία, αλλά είχα πάει και διοικητής, όπως σου είπα το 1966. Το ’66 πήγα διοικητής, ή τέλη του ’65, δεν θυμάμαι καλά, μετά το πραξικόπημα, μετά την αποστασία δηλαδή του ’65. Μετά την αποστασία του ’65 με τοποθέτησαν εκεί. Σε αυτήν την υπηρεσία είχε τοποθετηθεί και ο Παπαποστόλου σε ένα γραφείο χωρίς να ανήκει. Προφανώς για να με επιτηρεί, προφανώς. Αυτή η υπηρεσία, πέραν αυτής της αποστολής που είχε για την περίπτωση πολέμου, δεν ξέρω αν είχε καμία άλλη αποστολή. Ούτε και έλαβε μέρος στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Εάν είχε λάβει μέρος, εγώ θα ήμουν μέσα, αφού ήμουνα διοικητής.
-.Άλλες επιχειρήσεις έκανε;
Δ. Καμία επιχείρηση δεν έκανε.
-.Ασκήσεις;
Δ. Όχι, όχι. Δημιουργούσε κρύπτες σε περιοχές που θα δρούσανε οι πυρήνες, τους οποίους θα λειτουργούσε.
-.Στρατηγέ αναφέρατε ότι η βασική αποστολή ήταν η δημιουργία, να το πούμε, αντάρτικου σε περίπτωση εισβολής και κατοχής της χώρας;
Δ. Αντίσταση, γενικώς. Σε περίπτωση εχθρικής εισβολής να αναπτυχθεί αντίσταση και να μην περιμένουμε, όπως έγινε στον τελευταίο πόλεμο, που αυτοί αναπτύχθηκαν χωρίς σχέδιο, από ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Τώρα οι Αμερικανοί επρόκειτο να βοηθήσουν τους Έλληνες να μπορέσουν να αναπτύξουν ένα δίκτυο πανελλαδικά, ώστε να αναπτυχθεί αυτή η αντίσταση μεθοδευμένη και προετοιμασμένη.
-.Αυτό μόνο για εξωτερικούς εχθρούς ή και για το τότε…
Δ. Μόνο για εξωτερικούς.
-.… και για το τότε …
Δ. Μόνο για εξωτερικούς. Μόνο. Μόνο.
-.Ένα λεπτό να ολοκληρώσω το ερώτημα. Για το τότε αποκαλούμενο εσωτερικό κίνδυνο και εχθρό; …
Δ. Όχι, όχι. Δεν υπήρχε τέτοιο, ποτέ. Ποτέ και σε κανένα χαρτί δεν έγραφε τέτοιο πράγμα. Ποτέ.
-.Πριν επανέλθουμε στην εξέλιξη τη δική σας στη διάρκεια της δικτατορίας, πέστε μου. Μετά τον εμφύλιο και πριν τη δικτατορία, ο ρόλος του στρατού και των αξιωματικών του στρατού ξηράς, ή οι ίδιοι οι αξιωματικοί, πως βλέπατε την αποστολή σας;
Δ. Κοίταξε οι αξιωματ…, το σύνολο των αξιωματικών, οι πιο πολλοί αξιωματικοί ήτανε δεξιοί. Δεξιοί πολύ δεξιοί, όχι δεξιά, απλώς δεξιά… Ήτανε δεξιοί και εμείς ξέραμε τότε για τον Ι.Δ.Ε.Α. ότι από την Μέση Ανατολή είχε αρχίσει μια οργάνωση. η οποία το ’51 έκανε ένα πρώτο κίνημα στο οποίο ήτανε και ο Ιωαννίδης. Ο οποίος είχε συλλάβει τον Τσακαλώτο και τον Γρηγορόπουλο. Αποστρατεύτηκαν με μια προανάκριση που έγινε από τον Ζωζονάκη τον στρατηγό για το κίνημα του ’51[4]. Όταν έφυγε ο Παπάγος από την ηγεσία των ένοπλων δυνάμεων και κινήθηκαν αυτοί, συνέλαβε το Γρηγορόπουλο ο Ιωαννίδης, κατέβηκε από το… ο Παπάγος και κατέστειλε το κίνημα. Επανήλθε ο Πλαστήρας με τις εκλογές του ’51, επανήλθε …
-.Ναι γνωστά αυτά.
Δ. Εξελέγη δηλαδή. Και, έγινε προανάκριση τότε από τον Ζωζωνάκη, {αποφασίσθηκε} να διαλυθεί ο Ι.Δ.Ε.Α. και ο Παπαδόπουλος τότε που ήτανε γραμματέας της οργανώσεως αυτηνής, κράτησε τα αρχεία και έγινε αρχηγός.
-.Ένα λεπτό. Διαλύθηκε ο Ι.Δ.Ε.Α. ποια χρονιά;
Δ. Μετά από το αποτυχών κίνημα του ’51. Δεν ξέρω ακριβή ημερομηνία πότε έγινε αυτό, αλλά θυμάμαι ότι είχανε εξακοντιστεί όλοι αυτοί οι μεγάλοι που υπήρχαν τότε στη διοικούσα δέσμη του Ι.Δ.Ε.Α., Τσαραγκάκης, Καραπίπης …
-.Στρατηγέ είστε σίγουρος ότι διαλύθηκε ο Ι.Δ.Ε.Α. ή δεν γνωρίζετε εάν συνέχισε τη δραστηριότητα του, αλλά τη συνέχισε παράνομα;
Δ. Και παλιοί του Ι.Δ.Ε.Α…. διαλύθηκε, διαλύθηκε γιατί αυτοί φοβήθηκαν μήπως αποστρατευτούνε, μήπως κάνουν, μήπως δείξουν. Και ο Παπαδόπουλος ως γραμματέας κράτησε την οργάνωση όλη, πλην της ηγεσίας.
-.Που σημαίνει ότι από εκεί και μετά κατά κάποιον τρόπο ελέγχει ο Παπαδόπουλος και οι δικοί του τον Ι.Δ.Ε.Α. και τον μηχανισμό του;
Δ. Αυτός ελέγχει πλέον την οργάνωση όλη.
-.Το όνομα Καζακόπουλος σας λέει τίποτα; Πέτρος.
Δ. Όχι ο Πέτρος δεν είναι, είχε πεθάνει. Νομίζω είχε πεθάνει.
-.Όχι δεν είχε πεθάνει. Ο Πέτρος πέθανε μετά το ’60.
Δ. Μετά το ’60; Δεν ήταν νωρίτερα; Νωρίτερα νομίζω ότι πρέπει να ήτανε. Και ο Πέτρος και ο Δημόπουλος, όλοι ήτανε. Πρέπει να ήτανε στη διοικούσα δέσμη του Ι.Δ.Ε.Α..
-.Διοικητής τρίτου σώματος στρατού …
Δ. Τον ξέρω από όταν ήτανε Λοχίτης. Μπορεί να ήτανε, δεν ξέρω. Δεν ξέρω, για αυτούς δεν ξέρω.
-.Πάμε στη δικτατορία στρατηγέ. Απρίλιο – Ιούνιο του ’67 είστε στην Κύπρο.
Δ. Ιούλιο.
-.Το 1967 είστε στην Κύπρο. Τι κάνατε εκεί πέρα; Πότε φεύγετε από εκεί;
Δ. Δεν σου είπα έφυγα μόνος μου με άδεια και δεν ξαναπήγα ποτέ; Παρέδωσα εδώ σε έναν ταγματάρχη, δεν θυμάμαι το όνομα του. Έφυγα εγώ τον Αύγουστο.
-.Και μετά τι έγινε;
Δ. Πήγα, τα τέλη Μαΐου πήγα στην Κύπρο, έμεινα δυο μήνες Ιούνιο και Ιούλιο και περί τα τέλη Αυγούστου, δεν έγινε Ιούλιο του ’67. Το κίνημα είχε γίνει τον Απρίλη…
-.Ναι, εσείς λέω τι κάνατε τότε;
Δ. Τι έκανα, αφού ήμουνα διοικητής τάγματος τι έκανα; Ήμουνα διοικητής τάγματος, τι θα έκανα;
-.Μετά από εκεί;
Δ. Έφυγα από εκεί, έφυγα οικιοθελώς. Κατέβηκα στη μεραρχία, είπα του μεράρχου ότι, «Μένω αυτό το σαββατοκύριακο, δεν έχω όμως λεφτά άλλα για να πληρώνω …» Γιατί δεν έτρωγα στο τάγμα, είχα φύγει από τη μονάδα μου και μου έδωσε ένα μήνα άδεια και έφυγα και ήρθα στην Αθήνα. Έγινε η αποστρατεία μου τότε …
-.Καλά πήρατε το καπέλο σας και φύγατε από το στρατό;
Δ. Βεβαίως.
-.Δεν το κατάλαβα αυτό.
Δ. Ναι, ναι έτσι είναι. Ναι, ναι. Ακριβώς έτσι έκανα. Έφυγα από το στρατό. Έφυγα, παρέδωσα το τάγμα και έφυγα [5]. Δεν μου μίλαγε κανένας. Ούτε ο μέραρχος. Μου είπε «Γιατί φεύγεις, θα σε στείλω στρατοδικείο. » Τίποτα. Του είπα ότι «Εγώ φεύγω από το στρατό, θα με διώξουν. Θα με διώξουν από το στρατό, τι να κάτσω να κάνω εδώ πέρα; »
-.Μετά τι έγινε;
Δ. Ήρθα στην Αθήνα, εδώ έμαθα ότι θα με αποστρατεύσουνε, με πήρε ένας διευθυντής, πρώην συμμαθητής μου, από το πρώτο επιτελικό γραφείο, μου λέει να πάω στην Κύπρο να παραδώσω. Του λέω «Είσαι τρελός; Τι να παραδώσω; Θα πληρώσεις και τα οδοιπορικά, διότι εγώ έχω παραδώσει, τι να πάω και να ξανάρθω, ποιος θα πληρώσει τα λεφτά; » Και δεν πήγα.
–.1967 λοιπόν, πριν το κίνημα της 13ης του Δεκέμβρη είστε απόστρατος, συνταγματάρχης απόστρατος;
Δ. Αντί.
-.Πότε μπλέκεστε με τους Ελεύθερους Έλληνες, ή δεν μπλέκεστε;
Δ. Ποτέ. Ποτέ.
-.Με ποιους μπλεχτήκατε;
Δ. Θα σου πω πως έγινε με τους Ελεύθερους Έλληνες, θα στο πω τώρα. Με έπιασε ένας Δημόπουλος στρατηγός, ο Δημόπουλος ο Πάνος, αντιστράτηγος, τον οποίο είχα βρει και την ημέρα του… δυο τρεις μέρες τέσσερις μετά το κίνημα του Παπαδόπουλου. Και κουβεντιάζαμε και μάλιστα αυτός μου είπε ότι ήταν αντίθετος του κινήματος του Παπαδόπουλου και μια φορά τον βρήκα, το 1969. Μέχρι το ’69 εγώ έκανα μερικές αντιστασιακές κινήσεις δικές μου, για μένα, για καμιά οργάνωση.
-.Τι κάνατε;
Δ. Για καμιά οργάνωση. Έφτιαχνα κάποια οργάνωση.
-.Τι κάνατε; Συγκεκριμένα;
Δ. Δική μου, προσπαθούσα να συγκροτήσω ομάδες αξιωματικών[6].
-.Με ποιους;
Δ. Με αρκετούς αξιωματικούς, κυρίως καταδρομείς.
-.Ποιους δηλαδή;
Δ. Ήτανε πάρα πολλοί.
-.Στρατηγέ εγώ θα σας ρωτάω ποιους; Ονόματα.
Δ. Ονόματα, ήτανε πολλοί. Παπαγιανόπουλος, Ζαρκάδας, Καρούσος, πάρα πολλοί, δεν θυμάμαι τώρα. Όλους δεν μπορώ να τους θυμηθώ τώρα αυτή τη στιγμή.
-.Αυτοί ήταν απόστρατοι ή εν ενεργεία;
Δ. Απόστρατοι. Ήταν φευγάτοι από τη χούντα. Απόστρατοι, όχι εν ενεργεία. Με σκοπό να αναπτύξουμε ένα δικό μας κίνημα αντιστάσεως. Διότι είχα και μια εμπειρία από την υπόθεση της Δ.Ε.Ε..
-.Ποια Δ.Ε.Ε.;
Δ. Αυτή που λες εσύ κόκκινη προβιά, εγώ δεν το ήξερα ως κόκκινη προβιά.
-.Πως την ξέρατε εσείς;
Δ. Πως την ήξερα;
-.Δ.Ε.Ε. είπατε. Τα αρχικά τι σημαίνουν;
Δ. Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων.
-.Μάλιστα, από εκεί έχετε την εμπειρία και από το ’67 το φθινόπωρο μέχρι το ’69 αναπτύσσετε δραστηριότητα για να κάνετε; …
Δ. Να κάνω μια αντιστασιακή οργάνωση.
-.Αναφέρατε δυο, τρία ονόματα, Καρούσος, Ζαρκάδας, …
Δ. Παπαγιανόπουλος, ποιοι άλλοι ήτανε; Ήτανε πολλοί δεν θυμάμαι …
-.Όλοι του στρατού ξηράς;
Δ. Όλοι του Στρατού ξηράς. Όλοι, όλοι του στρατού ξηράς.
-.Κανένας του ναυτικού;
Δ. Όχι, όχι.
-.Γιατί δεν βάλατε του ναυτικού κανέναν;
Δ. Δεν είχα επαφή. Δεν ήξερα αξιωματικούς του ναυτικού.
-.Γιατί οι αξιωματικοί του στρατού ξηράς εκείνη την περίοδο και πριν την δικτατορία και οι χουντικοί και οι αντιχουντικοί δεν εντάσσετε στις αντίστοιχες οργανώσεις παράνομες και μη τους αξιωματικούς του ναυτικού; Γιατί;
Δ. Δεν είχαμε δεσμούς, δεν είχαμε, δεν είχαμε γνωριμία τέτοια που να μπορείς να τους μυήσεις και να κουβεντιάσεις μαζί τους. Δεν ήξερα, δεν ήξερα αξιωματικούς του ναυτικού.
-.Ποια είναι η εκτίμηση σας, οι συνωμότες της 21ης Απριλίου γιατί δεν είχαν του ναυτικού μέσα {στην οργάνωση τους} αξιωματικούς;
Δ. Δεν ξέρω, δεν νομίζω ότι είχανε, αλλά δεν ξέρω πόσους είχανε. και στην αεροπορία πρέπει να είχανε.
-.Είχαν έναν της αεροπορίας;
Δ. Δεν ξέρω.
-.Τον ξέρετε. Ποιον;
Δ. Δεν ξέρω.
-.Τον Σκαρμαλιοράκη δεν τον ξέρετε;
Δ. Αυτόν τον ξέρω βέβαια. Τον αυτόν τον ξέρω πολύ καλά. Αν είχανε από το ναυτικό δεν ξέρω ποιος ήτανε. Δεν, δεν, δεν ήτανε τόσο απαραίτητη η αυτή για να μπορέσουν να επιβληθούν αυτοί, διότι ούτε καν το σύνολο των αξιωματικών…
-.Πέστε τα στρατηγέ. Με το τσιγκέλι θα τα βγάλουμε;
Δ. Τι να τα βγάλουμε με το τσιγκέλι, δεν θέλω εγώ με το τσιγκέλι. Ήταν τόσο ανεπτυγμένη η οργάνωση αυτή στο στρατό ξηράς, ώστε δεν είχανε ανάγκη από κανέναν.
-.Γιατί όμως στα κινήματα του μεσοπολέμου, μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου έχουμε συμμετοχή αξιωματικών του ναυτικού σε όλα τα κινήματα, πραξικοπήματα, δικτατορίες, σε όλα είναι μέσα το ναυτικό. Γιατί το περιφρονούσατε μετά τον εμφύλιο το ναυτικό οι του στρατού ξηράς;
Δ. Εγώ δεν το περιφρονούσα, διότι εγώ δεν είχα οργανωθεί ποτέ, αλλά για την αντίσταση, για την αντίσταση σου είπα ότι δεν είχα τέτοιες γνωριμίες που να μπορέσω να πλησιάσω αξιωματικούς για να μπορέσουμε να κάνουμε κάποια δράση.
-.Πώς αναπτύξατε δραστηριότητα λοιπόν εσείς με την ομάδα …
Δ. Να σου πω με τους Ελεύθερους Έλληνες τι έγινε.
-.Όχι να τελειώσετε πρώτα με τους δικούς σας.
Δ. Με τους δικούς μου δεν πρόκειται να σου πω τίποτα, διότι δεν έχει, δεν κατέληξε πουθενά. Δεν καταλήξαμε πουθενά. Πρέπει να σου πω όμως για τους Ελεύθερους Έλληνες διότι με έχουνε ρωτήσει πολλοί άνθρωποι αν μετείχα στους Ελεύθερους Έλληνες. Ο Δημόπουλος λοιπόν μου είπε μια μέρα, δεν είχα, δεν έμενα σε αυτό το σπίτι, έμενα στη Λευκάδας και Κερκύρας. Μου είπε λοιπόν αν μένω στο σπίτι μόνος μου. Και του είπα «ναι μένω μόνος μου», «Το έχω μάθει.» μου λέει, «Που είναι το σπίτι σου;», του είπα που είναι, μου λέει «Μπορούμε να μαζευτούμε μια ομάδα αξιωματικών για να συζητήσουμε, γιατί δεν έχουμε ένα σπίτι να είναι ασφαλές; » Του λέω, «Πολύ ευχαρίστως, ότι ώρα θέλετε, κάθε μέρα μπορείτε να ερχόσαστε». Και ήρθανε ο Αργούλης, ο Δημόπουλος, ο Τζανετής, ο Περίδης, ο Μπάλκος, …
-.Πανουργιάς;
Δ. Όχι δεν ήτανε ο Πανουργιάς. Αυτοί ήτανε, δεν ήτανε άλλοι. Αυτοί, αυτοί ήτανε. Αυτοί ήρθανε στο σπίτι μου ένα βράδυ. Αφού κουβεντιάσανε τι κουβεντιάσανε …
-.Εσείς δεν ήσασταν παρών;
Δ. Ήμουνα βέβαια. Αφού κουβεντιάσανε τι κουβεντιάσανε, στο τέλος ανέλαβα να πάω το στρατηγό το Δημόπουλο και τον Περίδη στο σπίτι του, με το αυτοκίνητό μου. Μου λέει «Μην έρθεις.» «Θα έρθω.», του λέω. Τους πήρα λοιπόν, τους πήγα. Όταν έφτασα στο Δημόπουλο, του λέω «Στρατηγέ εγώ σε αυτήν την οργάνωση δεν μετέχω, διότι είναι ο κύριος Περίδης. Θα τα πω τώρα εδώ για να τα ξεμπλέξουμε τα πράγματα». Μου λέει «Γιατί, τι ιδιαίτερα ο Περίδης; » του λεω, «Ακούστε να δείτε. Ο Περίδης με το Βασιλιά προ του κινήματος 13 Δεκεμβρίου …» πότε ήταν, 13 Δεκεμβρίου, «… βρήκε το Βασιλιά Κωνσταντίνο σε ένα σπίτι και ο Κωνσταντίνος του είπε να λάβουνε μέρος και οι αξιωματικοί, όπως εγώ, ο Οπρόπουλος και λοιπά». Απότακτοι, αυτοί που είχανε διωχθεί από τη χούντα, τους χουντικούς. Και ο Περίδης αρνήθηκε, διότι του είπε ότι «Εάν λάβουνε μέρος, σημαίνει ότι εγώ πρέπει να τους επαναφέρω, εγώ δεν θέλω να τους επαναφέρω.» Ο Περίδης! Αυτός που μου το είπε ήταν αυτήκοος της συζήτησης, γινόταν σε ένα σπίτι του γιου του Παπά και μου το είπε εμένα εμπιστευτικά. Ο Δημόπουλος εξεπλάγην. Μου λέει, «Είναι δυνατόν; Αλλά όλα είναι δυνατά», μου λέει, «Γιατί αυτοί το είχαν στην τσέπη το πραξικόπημα της 13 Δεκεμβρίου. Πέστο …», μου λέει «… του Τζανετή. Ο Τζανετής έχει δούνε και λαβείν με τον Περίδη», του λέω «Εγώ δεν τον ξέρω και πολύ τον Τζανετή στρατηγέ. » Γιατί ο Δημόπουλος έχει κάνει και στον Ιερό Λόχο και στις καταδρομές διοικητής. Και μου έκλεισε ένα ραντεβού στη Βασιλίσσης Σοφίας που είναι, σε ένα που είναι και στη Κοραή, πως το λένε, στου Φλόκα. Στου Φλόκα στην Κηφισίας και πήγα, πήγα στον Τζανετή, του είπα για τον Περίδη. Ότι αυτό κι αυτό κι αυτό κι ότι δεν θέλω να μετέχω στην οργάνωση αυτή. Μου λέει, «Δεν ξέρω, έχω καιρό να τον δω τον…» ότι δεν έχουν κουβεντιάσει ποτέ με τον Περίδη. Αδύνατον, δεν μπορεί να μην είχε κουβεντιάσει!
-.Ποιος από τους δυο ήταν αρχαιότερος;
Δ. Ο Τζανετής είναι παλιός στρατηγός. Ο Τζανετής ήταν αυτός που ήτανε, που αντιπροσώπευε τον Βασιλιά εδώ στην Αθήνα στο δημοψήφισμα.
-.Ο Τζανετής εφέρετο τότε και ως αρχηγός των Ελεύθερων Ελλήνων. Επειδή ήταν ο αρχαιότερος;
Δ. Ήταν αρχηγός αφού ήταν αρχαιότερος απ’ όλους. Λοιπόν αυτόν τον Τζανετή βρήκα, σε αυτόν είπα, δε μου ‘δωσε εξήγηση καμία και ούτε ποτέ ο Περίδης μου είπε «Γιατί τα λες αυτά ρε παλιόπαιδο, για μένα; » Ποτέ δε με βρήκε.
-.Που σημαίνει ότι πράγματι έχετε πειστεί;
Δ. Που σημαίνει ότι εγώ έχω πειστεί ότι έγινε αυτή η συζήτηση και ήταν μπροστά του. Και γι’ αυτόν το λόγο δεν μπήκα ποτέ στον Ελεύθερους Έλληνες.
-.Καλά αυτοί ήταν τόσο πεισμένοι ότι θα επιτύχει η αντιστασιακή …
Δ. Που να ξέρω.
-.… δράση, ώστε …
Δ. Έτσι μου είπε ο Δημόπουλος. « Το είχανε στην τσέπη … » μου λέει, «… γι’ αυτό δεν σας θέλανε εσάς.»
-.… ώστε να σχεδιάσουν και ποιους θα επαναφέρουν μετά;
Δ. Ναι αλλά …
-.Ποια η γνώμη σας για τη δραστηριότητα των Ελεύθερων Ελλήνων στρατηγέ;
Δ. Κοιτάξτε εγώ δεν πήγα σε καμία συγκέντρωση, αυτή είναι η μοναδική φορά που είδα κάποιους από την οργάνωση των Ελευθέρων Ελλήνων. Και άλλη μια φορά είδα το Γρίβα, το Γρίβα σε …
-.Ποιον Γρίβα;
Δ. Τον Γρίβα τον Κύπριο.
-.Της Ε.Ο.Κ.Α.;
Δ. Της Ε.Ο.Κ.Α. ναι.
-.Ο Γρίβας με τους Ελεύθερους Έλληνες τι σχέση είχε;
Δ. Δεν ξέρω αν είχε σχέση. Με φώναξε εμένα μια φορά να κουβεντιάσουμε σ’ ένα σπίτι στο οποίο πήγα μεσημέρι στη λεωφόρο Αλεξάνδρας και θυμάμαι ότι κόλλησε το κουδούνι. Χτύπησα το κουδούνι που μου είχε δώσει και κόλλησε και χτύπαγε, αναστατώθηκε όλη η πολυκατοικία. Και μου έλεγε ότι εγώ βάζω τις βόμβες στην Αθήνα. Και του είπα ότι «Εγώ δεν βάζω καμία βόμβα. » Ήθελε να με μυήσει σε μια οργάνωση δική του. Δεν ξέρω τι οργάνωση έκανε …
-.Ο Γρίβας;
Δ. Ο Γρίβας.
-.Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας;
Δ. Ναι, ναι.
-.Είπε σε σας ….
Δ. Μου έκλεισε ραντεβού σ’ ένα σπίτι, όχι το δικό του, σ’ ένα σπίτι ενός γιατρού, δεν ξέρω τι σκατά ήτανε …
-.Ένα λεπτό να το ξεκαθαρίσουμε αυτό. Ο Γρίβας εκτός της ΕΟΚΑ είναι και ο αρχηγός της Χ. στην κατοχή.
Δ. Το ξέρω.
-.Λοιπόν ερχόμαστε στη ο Γρίβας …
Δ. Έχει φύγει από την Κύπρο, δεν έμεινε στην Κύπρο, δεν έχει κάνει την ΕΟΚΑ. Β΄ και…
-.Και σας καλεί εσάς να κάνετε …
Δ. Μου είπε ότι εδώ κάνει αντίσταση κατά της χούντας. Εγώ πήγα να τον δω, λέω μήπως έχει κανά αξιόλογο πράγμα να μου πει, δεν μου είπε τίποτα …
-.Τι σας είπε;
Δ. Δεν μου είπε τίποτα ουσιαστικό, δηλαδή να μου κάνει μια πρόταση για μύηση ή για τέτοιο πράγμα.
-.Ποια χρονιά ήτανε αυτό;
Δ. Τώρα που να θυμηθώ ακριβώς. Πρέπει να ήτανε το ’68.
-.Η Ε.Ο.Κ.Α. Β΄ δεν είχε γίνει ακόμα;
Δ. Όχι δεν πρέπει να έχει γίνει. Αφού ήταν εδώ ο Γρίβας.
-.Θα το βρούμε [7]. Ο Καρούσος είναι στους Ελεύθερους Έλληνες, ο Καρούσος ο δικός σας του στρατού ξηράς.
Δ. Ναι μπορεί να ήτανε στους …
-.Όχι μπορεί, ήτανε.
Δ. Ήτανε;
-.Ήτανε. Στους Ελεύθερους Έλληνες δεν ήτανε;
Δ. Δεν ξέρω.
-.Επομένως είναι ενάντιος της δικτατορίας ο Καρούσος;
Δ. Σαφώς.
-.Ο Καρούσος κατεβαίνει στην Κύπρο και αναλαμβάνει υπαρχηγός του Γρίβα …
Δ. Κατέβηκε με τον Γρίβα.
-.Με την έγκριση της δικτατορίας;
Δ. Βεβαίως.
-.Πως συμβιβάζονται αυτά;
Δ. Δεν ξέρω. Δεν το ξέρω, πώς να το ξέρω.
-.Θέλω να μου πείτε για τον χαρακτήρα του Καρούσου.
Δ. Δεν θα ήθελα να ασχοληθώ με τον άνθρωπο, διότι εγώ, έχω λόγους γιατί δεν θέλω.
-.Προσωπικό λόγο;
Δ. Προσωπικό ναι. Προσωπικό λόγο, διότι δεν έχει δείξει καλή διαγωγή απέναντι μου.
-.Εάν μου πείτε να μην το χρησιμοποιήσω αυτό, δεν θα το χρησιμοποιήσω……{σ. σ. διακοπή}…
-.Πάμε να ολοκληρώσουμε τη δική σας δραστηριότητα στη διάρκεια της δικτατορίας. Δ. Μέχρι το ’69 που με πιάσανε, αυτό ήταν. Η υπόλοιπη, η προσπάθεια μου να οργανώσω μια ομάδα, μια ομάδα αξιωματικών για να αναλάβουμε αντιστασιακή δράση.
-.Και γιατί σας έπιασε η δικτατορία;
Δ. Δεν ξέρω, ούτε μου το είπαν ποτέ. Έμενα με την μάνα μου σ’ ένα σπίτι ενός ξαδέρφου μου στην Ανάβυσσο. Λοιπόν ήρθε ένας υπαστυνόμος να με συλλάβει και ήθελε να κάνει έρευνα στο δωμάτιο που έμενα κι εκεί έμενε η μητέρα μου, της είπα λοιπόν « Έβγα …» της λέω, «… έξω γιατί θέλω να κουβεντιάσω κάτι με τον φίλο μου εδώ πέρα. » Δεν της είπα ότι με πιάνει και μου λέει αυτή μπροστά στον αστυνομικό, « Πάλι τα ίδια άρχισες; » Νόμιζε ότι ήτανε …
-.Τι σας είπε η μάνα σας; Στρατηγέ πέστε το καθαρά. Τι σας είπε;
Δ. « Τα ίδια κάνεις …» μου λέει, « … τώρα και θέλεις να κουβεντιάσεις συνωμοτικά …» και λοιπά.
-.Κι αυτό σας το λέει μπροστά στον αστυνομικό που ήρθε να σας συλλάβει;
Δ. Ο αστυνόμος γέλαγε βέβαια. Με ψάξανε εκεί, τι να βρούνε; Δεν είχα τίποτα, κανένα χαρτί εγώ. «Πάμε να φύγουμε » μου λέει, μπήκαμε στο αυτοκίνητο, φύγαμε. Και πήγαμε στο Χατζηζήση για να με ανακρίνει, ο Χατζηζήσης. Όταν με ανέκρινε με ρώταγε ποιοι είναι και τα λοιπά, «Εγώ δεν ξέρω τίποτα, εσείς πέστε μου τι έχω κάνει. » « Εσύ να μας πεις. » « Βρε δεν έχω να σας πω τίποτα …» του λέω, «… τι να σας πω; »
-.Τι διαφορά τάξεως είχατε με το Χατζηζήση;
Δ. Δεν ξέρω ποιανής τάξεως.
-.Πιο πάνω από εσάς;
Δ. Όχι πιο κάτω, πολύ πιο κάτω. Δεν τον χώνευα ποτέ. Δεν τον χώνευα.
-.Πως σας φέρθηκε εκεί στην Ε.Σ.Α.;
Δ. Δεν με βασάνισε, απλώς με ρώταγε επιμόνως « Τι δράση; » και του λέω « Δεν έχω καμιά δράση. Τι δράση να έχω; Είναι βέβαιο ότι δεν σας θέλω. Πέραν αυτού …» του λέω, « … δεν έχω τίποτα. Ότι έχετε εσείς πέστε μου να σας απαντήσω. » « Όχι εσύ να μας πεις.» Δεν έλεγα, « Δεν μιλάει » λέει στον αστυνόμο ο Χατζηζήσης, «Δεν μιλάει διότι ξέρει ότι είναι αξιωματικός και δεν μπορούμε να τον βασανίσουμε, πάρτε τον να τον βασανίσετε εσείς» Αυτό είπε ο Χατζηζήσης στον υπαστυνόμο που με είχε συλλάβει. Στο δρόμο που με πήγαινε ο υπαστυνόμος, ο οποίος με πήγε στην Νέα Ιωνία, μου λέει «Εμείς δεν βασανίζουμε κύριε συνταγματάρχα …» μου λέει, «… και μην ακούτε τι λέει ο Χατζηζήσης, ούτε πρόκειται να σας ακουμπήσουμε» Με πήγε λοιπόν και μ’ άφησε σ’ ένα εστιατόριο που είχε εκεί η ασφάλεια και μου πήρανε φαγητό μια ομελέτα και δεν ερχόταν κανείς να μου μιλήσει. Και προς στιγμήν σκέφτηκα να φύγω, λέω «Τι να κάνω, μήπως το κάνουν επίτηδες όμως και με αφήνουν έτσι αφρούρητο;» Πλήρωσα την ομελέτα και μετά με πήγανε στο Χαϊδάρι. Στο Χαϊδάρι στο κέντρο διαβιβάσεων εκεί με πήγανε και από εκεί με πήγανε στη Δροσιά. Κρατούμενο. Δεν με ξαναανάκριναν ποτέ. Ποτέ, η ανάκριση όλη που πέρασα ήταν αυτή. Από την Δροσιά ήρθε το χαρτί και φύγαμε για εξορία.
-.Το αιτιολογικό της εξορίας, το έχετε, τι γράφει;
Δ. Που να το θυμάμαι, ΄΄για τη δράση του εναντίον της επαναστάσεως΄΄, ξέρω ‘γω κάτι τέτοιο. Δεν θυμάμαι ακριβώς πως το αιτιολογεί. Πήγα στα Κύθηρα, στα Κύθηρα υπήρχε μια μονάδα και σ’ ένα πανηγύρι, αυτός ο διοικητής των (…) κάτι πήγε να πει σε έναν συνεξόριστο της νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας και εγώ επενέβη, ΄΄γιατί το κάνει αυτό και τον έσπρωξε΄΄ εκεί πέρα, έκανε αναφορά ο διοικητής της χωροφυλακής και με πήραν απ’ τα Κύθηρα, δεν έμεινα πολύ καμία 20αρια μέρες και με έστειλαν στο Πεντάλοφο, το πειθαρχείο των εξόριστων.
-.Που σας στείλανε;
Δ. Στο Πεντάλοφο. Στο χωριό Πεντάλοφος. Στο Πεντάλοφο ήρθε ο Καλαμάκης και ο Σκουλαρίκης. Και ένας φοιτητής (…) από την Κρήτη. Διελύθη τον Νοέμβριο το στρατόπεδο αυτό, το ’70 και πήγα στο (…), ο Σκουλαρίκης πήγε στην Πελαγία, οι άλλοι δεν θυμάμαι που πήγανε. Ο Καλαμάκης δεν θυμάμαι που πήγε, τον Καλαμάκη δεν τον θυμάμαι καθόλου, αλλά νομίζω ότι τον στείλανε στη Σαμοθράκη. Με την αμνηστία του Παπαδόπουλου το ’71 βγήκα. Βγήκαμε από την εξορία, έκτοτε δεν με ξανασυνέλαβαν.
(τέλος πρώτου μέρους της συνέντευξης, θα ακολουθήσει το δεύτερο και τελευταίο σε λίγες μέρες)
[1] Ο Κουφοντίνας είναι μέλος της οργάνωσης ΄΄17 Νοέμβρη΄΄ και τις ημέρες που παίρνεται η συνέντευξη είναι καθημερινά στα ΜΜΕ.
[2] Θα ήταν παράλογο να τοποθετήσουν τον Δροσογιάννη ως χαρακτηρισμένο στην μονάδα αυτή, όπου πήγαιναν τους κομμουνιστές στρατευσίμους. Ο Δροσογιάννης είχε πάρει μέρος στον εμφύλιο με το μέρος του κυβερνητικού στρατού και ποτέ του δεν τον άγγιξε η κομμουνιστική ιδεολογία, όπως προκύπτει και από τη συνέντευξη. Η μετάθεση, όπως ο ίδιος λέει, ήταν επιλεκτική και δυσμενής.
[3] Ο Δροσογιάννης την θεωρεί ως θέση νεκρή αλλά ο ίδιος παρακάτω επισημαίνει πως αυτή είναι η υπηρεσία που συντηρούσε το σχέδια και τα δίκτυα που έγιναν γνωστά ευρύτερα ως GLADIO, Κόκκινη Προβιά, Επιθετικής Επιστροφής κ.λ.π. Αλλά από πλευράς δραστηριότητας φαίνεται πως πράγματι θεωρούνταν ΄΄νεκρές΄΄ αφού ουσία θα αποκτούσαν με εφαρμογή των σχεδίων ήτοι σε πραγματικές επιχειρήσεις.
[4] Περί ΙΔΕΑ, κινήματος 1951 και πορίσματος Ζωζωνάκη βλ Α. Κακαρά, Οι Έλληνες στρατιωτικοί, Παπαζήση, 2006
[5] Ο Δροσογιάννης ΄΄φεύγει΄΄ από την υπηρεσία του, χωρίς να αντιδρά άμεσα τουλάχιστον το σύστημα. Το ίδιο κάνει και ο Μενενάκος στις 25 Νοεμβρίου 1973 με την ανατροπή του Παπαδόπουλου. Το ίδιο και ο Καρούσος στις 21 Απριλίου 1967. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του στρατού δεν αντιδρούν άμεσα. Αυτό θα ήταν αδιανόητο για τα δεδομένα και τις συνήθειες του πολεμικού ναυτικού. Δεν σηκώνεται να φύγει το στέλεχος του ναυτικού. Υποβάλλει αναφορά παραίτησης, παρουσιάζεται και διαμαρτύρεται, δεν φεύγει από την υπηρεσία του και πολύ περισσότερο δεν υπήρχε περίπτωση να τον αφήσουν ήσυχο να περιμένει σε ένα ξενοδοχείο όπως τον Δροσογιάννη στην Κύπρο. Το στέλεχος του στρατού διαρρηγνύει τη σχέση με το όπλο πιο εύκολα απ’ ότι του ναυτικού. Ο πλωτάρχης Καταγάς παρουσιάζεται και λέει πως είναι και αυτός στην οργάνωση του κινήματος του ναυτικού και περιμένει να τον συλλάβουν. Το ίδιο και όλοι όσοι δεν συνελήφθησαν με την πρώτη φουρνιά Τούτο δεν επισημαίνεται ως θετικό ή αρνητικό σε σύγκριση με το στρατό. Εξ άλλου και οι τρεις περιπτώσεις που αναφέρονται εδώ, είναι τέτοιες αντίδρασης στο καθεστώς που επικρατούσε στις ΕΔ. Αλλά για να τονίσει τις διαφορές νοοτροπίας των στελεχών των δύο όπλων. Για την αεροπορία δεν διατίθενται στοιχεία. Γενικά μπορεί να παρατηρήσει κανείς πως οι στρατιωτικοί που φεύγουν για να αποφύγουν τη σύλληψη είναι ελάχιστοι στην επταετία 1967-1974. Μία ερμηνεία μπορεί να είναι πως δεν θέλουν να αποκοπούν των ΕΔ, που τις θεωρούν δικές τους και ή περιμένουν κάποιου είδους προστασία από τους συναδέλφους τους, ή προκλητικά δεν τις ΄΄χαρίζουν΄΄ σε κανέναν. Άλλος λόγος μπορεί να είναι ο φόβος, μήπως η φυγή και απόκρυψή τους θεωρηθεί ως δειλία. Το σίγουρο είναι πως τα δεσμά του στελέχους με το όπλο του είναι πολύ ισχυρά και ποτέ δεν απομακρύνεται τελείως απ’ αυτό. Στις συνεντεύξεις παλαιών στρατιωτικών όπως του Δροσογιάννη, ακόμα και του Βενετσανόπουλου, αυτό διακρίνεται εύκολα. Μιλούν για την τάξη τους, τους συμμαθητές τους, το διοικητή τους κ.λ.π. έστω και εάν τους χώρισε ένας εμφύλιος πόλεμος και κάποιες δεκαετίες τελείως διαφορετικής ζωής και ιδεολογίας. Βλέπε συνέντευξη Βενετσανόπουλου αλλά και Κουρή. Που παρ’ ότι διετέλεσε υφυπουργός για πολλά χρόνια, η όλη δομή των απαντήσεών του κυριαρχείται από νοοτροπία στρατιωτική και δεν προδίδει πολιτικό.
[6] Η τάση να φτιάχνουν οργανώσεις αντίστασης παρατηρείται στους αξιωματικούς. Σημειώνονται και εδώ όσοι μέχρι στιγμής έχουν εντοπισθεί ή δηλώσει στις συνεντεύξεις και επιστολές τους παρόμοιες προσπάθειες (επιτυχημένες ή όχι, με ή χωρίς δραστηριότητα). Οπρόπουλος, Λύτρας (υπό τον Γρίβα), Μήνης, Βασιλικόπουλος, Παπαγεωργόπουλος, Πετρόπουλος, Ομάδα αξιωματικών ΜΥΚ, Ξενάκης και ο Δροσογιάννης. Αλλά και όλες οι μεγάλες σε έκταση ομαδοποιήσεις, εντάσσονται στην ίδια λογική της συγκρότησης παράνομων οργανώσεων από στελέχη των ΕΔ με πολλά σχέδια αλλά λίγη δράση. Με διάφορες σχεδιάσεις των αξιωματικών του στρατού στους ΄΄Ελεύθερους Έλληνες΄΄ και του ναυτικού που καταλήγουν στην τελική μεγάλη οργάνωση που εξαρθρώθηκε το Μάιο του 1973. Ξεχωρίζουν οι οργανώσεις του Μήνη και του Βασιλικόπουλου ως οι μόνες που προχώρησαν σε ανάπτυξη των σχεδίων τους με συγκεκριμένες ενέργειες. Και η πλέον εκρηκτική αυτή του Α/Τ ΒΕΛΟΣ.
[7] Είναι προφανώς η ίδια υπόθεση για την οποία αναφέρονται και οι Λύτρας, Βαρδάνης και Καρούσος. στις συνεντεύξεις τους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πολεμώντας με τον Ντερτιλή στη Κύπρο: Ο Γ. Καρούσος αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές
Γ.Καρούσος: Ένας στρατηγός γεννημένος για αντάρτικο! Μια εκπληκτική και επίκαιρη μαρτυρία
ΒΙΝΤΕΟ: Ένας συγγραφέας εξηγεί γιατί αυτοκτονούν οι στρατιώτες