Λήξη συναγερμού για την χειροβομβίδα που εντοπίστηκε την Τετάρτη στο προαύλιο ξενοδοχείου στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Και αυτή την αποστολή έφεραν σε πέρας με επιτυχία οι «γητευτές» των εκρηκτικών που ειδοποιήθηκαν από την αστυνομία. Έτσι κλιμάκιο Πυροτεχνουργών του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ), έσπευσε άμεσα στο σημείο όπου πραγματοποίησε επιχείρηση αναγνώρισης, απομάκρυνσης και εξουδετέρωσης της αμυντικής χειροβομβίδας F1 ανατολικού τύπου.
Η ιστορία του ΤΕΝΞ
Το Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) έχει πάνω απο 35 χρόνια συνεχούς λειτουργίας με τη σημερινή του μορφή, εδρεύοντας στο Στρατόπεδο «Λοχαγού (MX) Καποτά Βασιλείου», στο Δήμο Αχαρνών Αττικής, στους πρόποδες της Πάρνηθας.
Η χώρα μας αποτέλεσε πεδίο πολεμικών αντιπαραθέσεων με ιδιαίτερη ένταση κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα. Η κληρονομιά αυτών ήταν ένα τεράστιο πλήθος πυρομαχικών και εκρηκτικών μηχανισμών θαμμένων στην Ελληνική γη, που εγκυμονούσαν μεγάλους κινδύνους για τη ζωή αθώων πολιτών και κυρίως παιδιών, αλλά και δημιουργούσαν ισχυρή ανάσχεση στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιφέρειας. Απέναντι σ’ αυτό το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα ήταν επιτακτική η ανάγκη συγκρότησης μιας κατάλληλης Μονάδας Μηχανικού προκειμένου να αναλάβει το έργο εκκαθάρισης αυτών των περιοχών.
Το 1954 συγκροτήθηκε με νόμο η Υπηρεσία Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΥΠ.Ε.Ν.Ξ.), αποτελούμενη από Αξκους, οπλίτες και πολιτικούς υπαλλήλους, με σκοπό την εκκαθάριση των τοποθετημένων ναρκοπεδίων (Ν/Π) και υπόπτων χώρων. Η Υπηρεσία αυτή αργότερα μετονομάστηκε σε Διοίκηση Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΔΕΝΞ) και τέλος το Νοέμβριο του 1971 με το Ν.Δ. 1033 συγκροτήθηκε το Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) με τη σημερινή του μορφή.
Το ΤΕΝΞ, είναι η μοναδική Μονάδα του ΕΣ που εκτελεί το έργο της εκκαθάρισης ναρκοπεδίων, υπάγεται διοικητικά στο ΓΕΣ/ΔΜΧ και επιχειρησιακά στο ΓΕΣ/3° ΕΓ. Η αποστολή της, κοινή στον πόλεμο και στην ειρήνη, οδηγεί στη συγκρότησή της που ανέρχεται σε 749 άνδρες στον πόλεμο και σε 250 περίπου στην ειρήνη, ώστε να μπορεί να υποστηρίζει τους εμπρός μάχιμους Σχηματισμούς.
Η δουλειά του ναρκαλιευτή είναι μοναχική. Το αντικείμενο του καθημερινά δεν είναι η διεκπεραίωση… Τον περιμένουν κατασκευάσματα έτοιμα να σκορπίσουν τη θλίψη και το θάνατο. Γι’ αυτό πρέπει να ξέρει, να είναι εκεί με το σώμα, τη σκέψη, αλλά και τις γνώσεις του.
Η εκπαίδευση της Μονάδας αποσκοπεί να δώσει στο ναρκαλιευτή όλες τις διαστάσεις της αποστολής του: ψυχική δύναμη, σωματική ικανότητα, γνώση μέσων και υλικών και κυρίως τρόπους χειρισμού των ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών που θα συναντήσει στο έδαφος, σε συνδυασμό με τους κανόνες ασφαλείας που πρέπει να τηρεί.
Η διαβίωση του προσωπικού πραγματοποιείται σε διώροφο κτήριο που το έτος 2006 ανακαινίστηκε πλήρως. Στον πρώτο όροφο λειτουργεί σύγχρονο εστιατόριο και αίθουσα αναψυχής, ενώ στο δεύτερο υπάρχουν τέσσερις θάλαμοι που φέρουν τιμητικά ονόματα νεκρών ναρκαλιευτών. Το Διοικητήριο στεγάζεται σε κοινό κτήριο με το αυτό του 725 ΤΜΧ και διαθέτει τους απαραίτητους χώρους για το επιτελείο της Μονάδας.
Η ιστορία και το έργο της Μονάδας γίνεται εύκολα αντιληπτό στον επισκέπτη με μια μικρή ξενάγηση στο Μουσείο, όπου επιλεγμένα εκθέματα οδηγούν τη σκέψη στη δραστηριότητά της για διάστημα πλέον των πενήντα χρόνων.
Η αίθουσα εκπαίδευσης, που φέρει το όνομα του ΕΜΘ Επχια (ΜΧ) Ξενάκη Ευάγγελου, του τελευταίου νεκρού ναρκαλιευτή του ΤΕΝΞ, οδηγεί τους εκπαιδευόμενους πιο γρήγορα στην κατανόηση του αντικειμένου του ναρκοπολέμου και καταστροφών. Όμως, σημαντικότερο εκπαιδευτικό έργο επιτελούν οι ανοιχτές εγκαταστάσεις στους υπαίθριους χώρους, όπου εκεί γαλουχούνται αλλά και επανεκπαιδεύονται όλοι οι ναρκαλιευτές, ώστε να εξοικειώνονται με τις συνθήκες του εδάφους.
Η ανάγκη εργασίας κατά τις νυχτερινές ώρες δίνει ιδιαίτερη σημασία στο στίβο τυφλής εντόπισης, όπου ο χειρισμός ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών με την αφή, δίνουν τη διάσταση του πραγματικού κινδύνου σε νεότερους αλλά και παλιούς ναρκαλιευτές.
Σε περίοπτη θέση, στο χώρο αναφοράς της Μονάδας, βρίσκεται το μνημείο πεσόντων ναρκαλιευτών. Το μικρό καντήλι που μένει άσβηστο χρόνια τώρα, θυμίζει στο προσωπικό του ΤΕΝΞ ότι, η ενασχόληση καθημερινά με τον κίνδυνο προσέφερε θυσία στο κοινωνικό σύνολο μέχρι σήμερα 31 νεκρούς ναρκαλιευτές (19 στρατιωτικοί και 12 υπάλληλοι) και 17 σοβαρά τραυματίες (16 στρατιωτικοί και 1 υπάλληλος).
Πέραν των παραπάνω ένα ιδιαίτερο σημείο που αξίζει να επισκεφθεί κάποιος είναι οι εγκαταστάσεις των στρατιωτικών σκύλων ανίχνευσης ναρκών ΕΥ, όπου οκτώ σκυλιά διαθέτουν σύγχρονες εγκαταστάσεις διαβίωσης αλλά και ειδικό στίβο εκπαίδευσης. Εκεί ισχυροποιείται ο δεσμός ζώων και συνοδών ναρκαλιευτών, ώστε ως μια ομάδα να παρέχουν γρήγορη και αξιόπιστη έρευνα Ν/Π και Υ/Χ.
Μια Μονάδα, μια αποστολή με σπουδαίο κοινωνικό έργο…
Η διαδρομή στο έργο του ΤΕΝΞ συναντά παντού και πάντοτε την ελληνική κοινωνία. Κάθε κατηγορία πληθυσμού και οι Διοικητικές αρχές της περιφέρειας της χώρας μας παραλαμβάνουν μετά τον ναρκαλιευτή εκτάσεις για χρήση και εκμετάλλευση. Η πολυσχιδής δραστηριότητα της Μονάδας αναφέρεται σε πολλά επίπεδα, εντός και εκτός συνόρων. Η προσπάθεια γραπτής αποτύπωσης του έργου μοιάζει φτωχή μπροστά μπρος στο κοινωνικό όφελος. Είναι δύσκολο να περιγραφεί το μέγεθος της προσφοράς που ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο άλλων Μονάδων ή Υπηρεσιών των ΕΔ.
Από τη δημιουργία της η Μονάδα είχε πάντοτε την αποκλειστική ευθύνη για την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων και των ύποπτων χώρων σ’ όλη την ελληνική επικράτεια. Πέραν αυτού όμως και μέχρι το 1986, με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, αντιμετώπιζε τις απειλές από βομβιστικές επιθέσεις (κυβερνητικοί στόχοι κτλ.). Η αρμοδιότητα αυτή πλέον παραχωρήθηκε στην ΕΛ.ΑΣ, όμως παρέμεινε η ευθύνη για χώρους στρατιωτικού ενδιαφέροντος. Απειλές σε τέτοιους χώρους, όπου συμμετέχει η πολιτειακή, πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, καθώς και ξένες πολιτικές ή στρατιωτικές αντιπροσωπίες αντιμετωπίζονται από το ΤΕΝΞ. Ειδικότερα η Ομάδα Σκύλων διακριτικά ερευνά ανοικτούς και κλειστούς χώρους παρέχοντας υψηλές υπηρεσίες ασφαλείας.
Στο διάβα των τελευταίων δεκαετιών αποναρκοθετήθηκαν όλα τα Ν/Π της Ε/Β μεθορίου ενώ συστηματικά πραγματοποιούνται επανέρευνες σε ύποπτους χώρους της περιοχής, ώστε αυτά να αποδοθούν οριστικά στην τοπική κοινωνία και οικονομία.
Η συνεχής δράση της Μονάδος φτάνει στο κατώφλι του 21ου αιώνα με σημαντικές αποστολές να διευρύνουν το ήδη πλούσιο έργο της. Η προετοιμασία και τέλεση των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων του 2004 υποστηρίχθηκε από τμήμα 75 ανδρών του ΤΕΝΞ το οποίο διενήργησε την έρευνα και το LOCK DOWN όλων των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων για την παραλαβή τους από αθλητές και παράγοντες των ξένων αποστολών, χωρίς τον κίνδυνο συμβατικών ή ασύμμετρων απειλών. Όμως και στη διάρκεια των Αγώνων και σε 24ωρη βάση το τμήμα αυτό διενήργησε πλήθος ερευνών, ώστε να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα ή κώλυμα στη μεγάλη αυτή εθνική δραστηριότητα, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην προβολή της χώρας μας.
Σήμερα η χώρα μας πιστή στα ανθρώπινα ιδεώδη και στον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της ελληνικής παράδοσης συμμετέχει στην υλοποίηση της Συνθήκης της Οττάβα, η οποία προβλέπει την αφαίρεση και καταστροφή όλων των Κ/Π ναρκών. Το έργο δύσκολο δεδομένου ότι τα σύνορα στον Έβρο ποταμό περιέχουν πολλά ενεργά ναρκοπέδια, ενώ οι συμβατικές καταληκτικές ημερομηνίες της Συνθήκης αφήνουν περιθώριο μόνο 10 ετών στην χώρα μας για την ολοκλήρωση των υποχρεώσεων της. Εν τούτοις από το Μάρτιο 2004, ημερομηνία έναρξης της Συνθήκης και σε διάστημα 32 μηνών το ΤΕΝΞ κατάφερε να αποναρκοθετήσει το 53% των ναρκοπεδίων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ολοκλήρωσης αυτής της αποστολής πολύ νωρίτερα από τη συμβατική υποχρέωση (2014).
Δύο σημαντικά γεγονότα
Τον Αύγουστο του 2005, ειδική ομάδα του ΤΕΝΞ ανακάλυψε το «ΜΑΥΡΟ ΚΟΥΤΙ» του αεροπλάνου της εταιρίας «ΗΛΙΟΣ» στη θέση ΣΕΣΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ. Οι πολυήμερες έρευνες των Ειδικών Δυνάμεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της ΕΛ.ΑΣ δεν είχαν αποτέλεσμα, ενώ αντίθετα τις δύο πρώτες ώρες εμπλοκής της Μονάδας μας αυτό ανευρέθηκε και παραδόθηκε στην Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων, συμβάλλοντας αποφασιστικά στο έργο της.
Το Δεκέμβριο του 2006 πραγματοποιήθηκε άμεσα εκκαθάριση σε Δημοτικό Σχολείο της Περαίας Θεσ/νικης όπου μικρά παιδιά ανακάλυψαν παίζοντας στο προαύλιο τους μια βόμβα του Β’ Παγκ. Πολέμου.
Τον Φεβρουάριο του 2017 μάλιστα στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία ακόμη μια δύσκολη αποστολή.Ομαλά και με απόλυτα άριστο και επαγγελματικό τρόπο εξελίχθηκε η διαδικασία για την εξουδετέρωση και την απομάκρυνση της βόμβας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Κορδελιό που βρέθηκε θαμμένη στη γη στον προαύλιο χώρο ενός πρατηρίου καυσίμων. Τα αρμόδια κλιμάκια του στρατού, με μία άψογη πειθαρχία και τρομερή ψυχραιμία κατάφεραν να φέρουν εις πέρας μία τόσο δύσκολη αποστολή και να κρατήσουν σε ασφάλεια χιλιάδες πολίτες που είχαν απομακρυνθεί υπό ομαλές συνθήκες από την επικίνδυνη ζώνη.
Όμως η δράση της Μονάδας δεν περιορίζεται μόνο στην Ελληνική Επικράτεια. Τμήματα του ΤΕΝΞ, με κατάλληλο εξοπλισμό, έχουν συμμετάσχει σε όλες τις αποστολές του ΕΣ για Επιχειρήσεις Υποστήριξης Ειρήνης σε χώρες όπως η Αλβανία, το Κόσσοβο, η Σερβία, η Βοσνία και το Αφγανιστάν. Αποστολή πάντα η αυτοπροστασία των Ελληνικών τμημάτων αλλά και η προστασία των τοπικών πληθυσμών σ’ ένα περιβάλλον ιδιαίτερα επικίνδυνο, λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων που διαδραματίστηκαν στο πρόσφατο παρελθόν.