ΤΟΥ ΠΑΡΙ ΚΑΡΒΟΥΝΟΠΟΥΛΟΥ
Για Παρίσι ταξιδεύει την ερχόμενη Δευτέρα ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και χθες είχε σύσκεψη με τον υπουργό Επικρατείας και Επενδύσεων Χάρη Παμπούκη και τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελο Βενιζέλο. Οι τρεις τους,εν όψει του πρωθυπουργικού ταξιδιού στη Γαλλία και της συνάντησης που θα έχει ο κ.Παπανδρέου με το Νικολά Σαρκοζί,λέγεται ότι (ξανα)συζήτησαν το πρόγραμμα ναυπήγησης τεσσάρων έως έξι φρεγατών από τους Γάλλους,για το οποίο πιέζει ο Νικολά Σαρκοζί.
Είναι δυνατόν θα αναρωτηθείτε την ίδια στιγμή που νέα σκληρά μέτρα κατά των νοικοκυριών είναι όπως όλα δείχνουν έτοιμα να ανακοινωθούν,την ίδια ώρα που όλοι πλέον συζητούν ανοιχτά της «αναδιάρθρωση του χρέους» μας ,συζητάμε για την προώθηση ενός εξοπλιστικού προγράμματος μαμούθ που όπως λένε οι εκτιμήσεις θα μας κοστίσει από 4 έως 6 δις ευρώ!!!
Αν πρέπει οπωσδήποτε να συζητηθεί η προμήθεια οπλικών συστημάτων που πραγματικά είναι απαραίτητα για την επιχειρησιακή λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων,ασφαλώς και πρέπει να γίνει σοβαρή συζήτηση και αν χρειαστεί να ληφθούν αποφάσεις. Όμως την ώρα που τα Γενικά Επιτελεία «εκλιπαρούν» για την αγορά ανταλλακτικών ώστε να δουλέψουν τα οπλικά συστήματα που ήδη έχουμε αγοράσει σε πολύ υψηλές τιμές σε κάποιες περιπτώσεις,είναι λογικό να γίνονται έστω θεωρητικές συζητήσεις για εξοπλιστικά προγράμματα τόσων δις και μάλιστα αμφιβόλου αναγκαιότητας και χρησιμότητας; Δεν παριστάνουμε τους ναυάρχους και τους ειδικούς. Μεταφέρουμε τους προβληματισμούς ανθρώπων που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις ανάγκες του ΠΝ και έχουν εκφράσει δημοσίως τον προβληματισμό τους για την αναγκαιότητα της ναυπήγης των συγκεκριμένων φρεγατών. Πρώτος απ΄ όλους ο ναύαρχος Νίκος Παππάς. Εμβληματική φυσιογνωμία του ΠΝ,ο ναύαρχος με επιστολές του έχει εκφράσει τον έντονο προβληματισμό του.Γράφει ο επίτιμος Α/ΓΕΝ:
Με αφορμή πρόσφατες ανακοινώσεις περί προσκτήσεως για το Πολεμικό μας Ναυτικό (Π.Ν.) 6 νέων φρεγατών τύπου Fremm, εκτοπίσματος καθεμιάς 6.000 τόνων, που ήδη ναυπηγούνται από και για το γαλλικό και ιταλικό ναυτικό, έναντι αρχικής δαπάνης 2,4 δισ. ευρώ, η οποία μέχρι την παράδοση των πλοίων θα αυξηθεί σημαντικά, θα είναι ίσως χρήσιμη η ακόλουθη παρουσίαση ορισμένων συναφών εμπειριών, που απέκτησα κατά τη σχεδόν σαραντάχρονη υπηρεσία μου σε καίριες θέσεις στο Π.Ν.
Είναι γνωστό ότι η ολική τιμή για την πρόσκτηση ενός μάχιμου πλοίου είναι περίπου ανάλογη προς το εκτόπισμά του. Ετσι τα πλοία που επιλέγονται, δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερα από ό,τι επιβάλλουν οι συνθήκες των θαλασσών όπου κυρίως θα επιχειρούν και τα οπλικά συστήματα που θα φέρουν. Είναι επίσης προφανές ότι το κόστος για τη λειτουργία και συντήρηση του μεγάλου πλοίου είναι ανάλογα πολύ υψηλότερο. Είναι ακόμη καταφανές ότι ένα μεγάλο πολεμικό πλοίο αποτελεί στόχο μεγάλης αξίας (high value target) και η κατά προτεραιότητα στοχοποίησή του και η πιθανή απώλειά του θα αποτελέσει βαρύτατο πλήγμα για το Π.Ν., του οποίου το θέατρο επιχειρήσεων είναι κυρίως η περιορισμένη, αλλά άκρως επικίνδυνη περιοχή του Αιγαίου.
Στο Π.Ν. παρά το ότι η κυρίαρχη περιοχή άμυνας είναι το Αιγαίο, επικρατεί από παλαιά, κακώς κατά την κρίση και εμπειρία μου, η προτίμηση σε μεγάλα πλοία, που έχουν και μεγάλες απαιτήσεις και επιβαρύνσεις κάθε είδους. Ενδεικτική είναι η μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο απόκτηση του εκτοπίσματος 10.000 τόνων καταδρομικού «Ελλη», που πήραμε στο πλαίσιο ιταλικών επανορθώσεων, το οποίο χρηματοδοτήθηκε μόνο για μεταφορές αρχηγών κρατών, που επισκέπτονται επίσημα την Ελλάδα.
Στα τέλη του 1970, η ηγεσία του Π.Ν. επιθυμούσε την πρόσκτηση φρεγατών εκτοπίσματος 3.600 τόνων που κατασκευάζοντο στην Ολλανδία για το ολλανδικό ναυτικό, το οποίο είχε οικονομικά συμφέροντα μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό και ήθελε να τα διασφαλίσει. Τότε, ως διοικητής αντιτορπιλικών που ήμουν, κλήθηκα από τον ΥΠΕΘΑ, αείμνηστο Ευάγγελο Αβέρωφ, μαζί με τους ανώτερους αξιωματικούς διοικητές των άλλων στολίσκων του Π.Ν., για να παρουσιάσουμε τις απόψεις μας, παρουσία του Α/ΓΕΝ και επιτελών του. Ως αρχαιότερος διοικητής μίλησα εκ μέρους και των άλλων διοικητών και ανέπτυξα πολλά βάσιμα επιχειρήματα για τα πλεονεκτήματα των μικρότερου εκτοπίσματος φρεγατών, κατάλληλων για το Αιγαίο, αλλά δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε.
Το 1983, όταν ήμουν Α/ΓΕΝ ανατέθηκε στη Ναυπηγηκή Σχολή του ΕΜΠ η συγκριτική μελέτη συμπεριφοράς στο Αιγαίο τής τότε νεότευκτης ολλανδικής κατασκευής φρεγάτας «Λήμνος», εκτοπίσματος 3.600 τόνων και ενός παλαιού αντιτορπιλικού συνοδείας τύπου «Αετός», αμερικανικής κατασκευής του 1944, που είχε το περίπου μισό εκτόπισμα. Συμπέρασμα της μελέτης ήταν η διπλάσιου εκτοπίσματος φρεγάτα «Λήμνος», ήταν επιχειρησιακά μόλις 7,5% πιο αξιοποιήσιμη υπό τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, που συνήθως επικρατούν στο Αιγαίο, από το περίπου μισού εκτοπίσματος αντιτορπιλικό «Αετός».
Συμπερασματικά και για πολλούς ακόμη σοβαρούς λόγους, που δεν συνιστάται να αναλύσω και να επεκταθώ εδώ, το Π.Ν. πρέπει να προτιμάει φρεγάτες κατάλληλες κυρίως για το Αιγαίο, εκτοπίσματος περίπου 1.800 τόνων, που να διαθέτουν πλήρη, σύγχρονη αντιαεροπορική και αντιβληματική αυτοάμυνα”.
Ο επίτιμος Α/ΓΕΝ δεν είναι μόνος του. Και δεύτερος ναύαρχος θέτει τα ίδια ερωτήματα. Ο Γ.Ντουνιαδάκης επισημαίνει ότι τέτοιου είδους πλοία μπορεί να εξυπηρετούν νατοϊκές ανάγκες,όχι όμως το ελληνικό ΠΝ:
«Ο Ναύαρχος παραθέτει την εμπειρία του από την περίοδο, που σχεδιαζόταν η πρόσκτηση των ολλανδικών φρεγατών (τύπου S) που, ας σημειωθεί, ήδη αποτελούν τον κορμό του ελληνικού στόλου. Με βάση μελέτη του ΕΜΠ εκείνης της εποχής, γράφει ο Ναύαρχος Παπάς, οι φρεγάτες αυτές των 3500 τόνων ήταν μόλις κατά 7,5% περισσότερο αξιοποιήσιμες στο Αιγαίο από σκάφη του μισού περίπου εκτοπίσματος 1800 τόνων. Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό, ότι και άλλες φορές προ 20ετίας «φίλοι και σύμμαχοι» προσπάθησαν να μας «χορηγήσουν» άλλα μεγαθήρια, που με την σοβαρή αντίδραση φωτισμένων αξιωματικών του ΠΝ αποκλείστηκαν. Στην επιστολή ακόμη τονίζεται το προφανές, ότι μαζί με το εκτόπισμα των σκαφών πάει και το κόστος απόκτησης και διατήρησης τους. Επίσης ο Ναύαρχος παραθέτει και την πολύ σημαντική γνώμη του, σχετικά με την επιχειρησιακή αξιοποίηση πλοίων τέτοιου μεγέθους, σημειώνοντας για τις ολλανδικές φρεγάτες, ότι η χώρα που τις κατασκεύασε είχε κτίσεις μακρινές στους ωκεανούς, τις οποίες ήθελε να διασφαλίσει και ότι σε μια ενδεχόμενη σύρραξη στο Αιγαίο η χώρα θα διακινδυνεύσει πολλά παρατάσσοντας «στόχους υψηλής αξίας» (6000 τόνων), που πλην όμως δεν θα έχουν πλήρως αξιοποιηθεί!
Τα λέει πολύ καλά ο κος Αρχηγός! Εμείς τι άλλο να πούμε; Να πούμε ότι τα σκάφη αυτά θα τα έχομε αποκτήσει, στελεχώσει, συντηρήσει, μόνο και μόνο για να καλύψουν τις ανάγκες του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και τα συμφέροντα των κυρίαρχων χωρών στις λυκοσυμμαχίες αυτές;»
Το άλλοθι της «πολιτικής-διπλωματικής» αναγκαιότητας για αγορές εξοπλισμών μπορεί σε άλλες εποχές –και πρόσφατες- να «πέρναγε» ως επιχείρημα. Όχι όμως σήμερα. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει δεκτό το επιχείρημα ότι πρέπει να «αγοράσουμε φρεγάτες για να είμαστε …ευπαρουσίαστοι στις νατοϊκές αποστολές». Όχι δεν κάνουμε μαύρο χιούρορ. Έχει ακουστεί στα σοβαρά αυτό το «επιχείρημα»!