Αυλαία σηκώνει σήμερα το θεατρικό αφιέρωμα για τον Εμφύλιο, στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την έναρξη του Ελληνικού Εμφύλιου Πόλεμου, το θεματικό φεστιβάλ (30/3 έως 3/4) περιλαμβάνει δέκα παραστάσεις και μια περιπατητική περφόρμανς από το θέατρο Rex στους δρόμους της Αθήνας, αφιερωμένες σ’αυτή την πολεμική σύγκρουση με τις μεγαλύτερες απώλειες που έχει γνωρίσει, μέχρι σήμερα, η χώρα, και που αναγνωρίζεται διεθνώς, ως πρώτη πράξη του ψυχρού πολέμου στην μεταπολεμική ιστορία.
Η ιδέα για τη διοργάνωση ενός θεματικού φεστιβάλ προέκυψε όταν πριν δύο χρόνια ο Πρόδρομος Τσινικόρης και Ανέστης Αζάς, οι δύο διευθυντές της Πειραματικής Σκηνής, παρακολούθησαν στο θέατρο Μαξίμ Γκόρκι του Βερολίνου, ένα αφιέρωμα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο . «Σκεφτήκαμε ότι το γεγονός πως το 2016 συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από την έναρξη του Εμφυλίου Πολέμου, δίνει αφ’ εαυτού αφορμή για αναστοχασμό, αλλά και να ανοίξει μια συζήτηση για τη θεατρική αφήγηση του θέματος, από νέες θεατρικές ομάδες» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόδρομος Τσινικόρης.
Με τι κριτήρια δομούνται οι παραστάσεις; «Θέσαμε ερωτήματα όπως τι ήταν ο ελληνικός εμφύλιος και πώς έχει επηρεάσει τη χώρα μας μέχρι σήμερα; Τι μάθαμε, τι ξεπεράσαμε, ποιες εκφάνσεις του διαιωνίζονται στον χρόνο και ποια ίχνη του επανέρχονται στη σημερινή πολιτική ένταση; Ποια διαλεκτική καλούμαστε να αναπτύξουμε στο θέατρο για να κατανοήσουμε αυτά τα γεγονότα;» και απευθύναμε ανοιχτή πρόσκληση στην οποία ανταποκρίθηκαν εκατό καλλιτέχνες. Διαβάσαμε τις προτάσεις τους, τις αξιολογήσαμε και καταλήξαμε στις συγκεκριμένες, προσπαθώντας αυτές να έχουν μια ποικιλία στις φόρμες αφήγησης, να είναι διαφορετικές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, να υπάρχει, για παράδειγμα η διασκευή ενός μυθιστορήματος, αλλά και μια περιπατητική περφόρμανς» εξηγεί ο Πρόδρομος Τσινικόρης.
«Στη σχολική εκπαίδευση δεν υπάρχει αφήγηση του εμφύλιου. Εβδομήντα χρόνια μετά δεν συζητάμε στο σχολείο γι’αυτό» τονίζει ο ίδιος. Μία από τις παραστάσεις ξεκινά με αυτό το ερώτημα και στη συνέχεια προκύπτουν διάφορα θέματα, όπως το αν η κοινωνία είναι ώριμη να συζητήσει, πότε μια κοινωνία είναι ώριμη και ποιος αποφασίζει τελικά γι’αυτό. Η δική μου η θέση είναι ότι μια κοινωνία πάντα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ώριμη. Δεν έχει ανάγκη θεματοφύλακες, προστάτες που αποφασίζουν ότι αυτό μπορείς να το κάνεις μετά από εξήντα χρόνια κι αυτό άστο καλύτερα, μην το πειράξεις ποτέ. Τα τραύματά μου τα διαχειρίζομαι πιο εύκολα όταν μιλάω γι’αυτά, παρά όταν τα κρύβω».
«Δεν μπήκαμε στη διαδικασία να κρίνουμε ιδεολογικά τις προτάσεις» τονίζει ο Πρόδρομος Τσινικόρης. «Δεν λογοκρίναμε καμιά πρόταση, χωρίς παράλληλα να γνωρίζουμε ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα της κάθε παράστασης. Εξάλλου, γενικά οι θεατρικές παραστάσεις, κάποιες περισσότερο, κάποιες λιγότερο βλέπουν τα πράγματα από κάποια πολιτική σκοπιά. Το ενδιαφέρον σε όλο αυτό είναι να υπάρξει ένας δημόσιος διάλογος. Ακόμα και αν κάποιος διαφωνεί ιδεολογικά με την παράσταση» επισημαίνει ο ίδιος.
Τι θα δούμε λοιπόν στη διάρκεια αυτού του αφιερώματος στον Εμφύλιο;
Ξεκινούν την Τετάρτη (30/3) με τον «Κήπο με τα κυπαρίσσια» του Δ.Θρασύβουλου, πέντε μονόλογοι βασισμένοι σε πραγματικά γεγονότα από τον εμφύλιο στη Σάμο. Κι ακολουθούν οι παραστάσεις: «Εξ απαλών ονύχων» από την Ομάδα Opposite, με αναφορές στον πόλεμο που παίζαμε παιδιά αν και ο πόλεμος είναι που σταματάει το παιχνίδι. Η «Αναπαράσταση» από την Ομάδα Geopoetics, μια συλλογική περιπατητική εμπειρία στο κέντρο της πόλης, εκτελώντας μια γεωγραφική χαρτογράφηση των γεγονότων της 3ης Δεκεμβρίου του 1944.
«Η Πανούκλα» του Γρηγόρη Λιακόπουλου, όπου τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας συνομιλούν με το πολιορκημένο από Σοβιετικούς Βερολίνο, με την Αθήνα της κρίσης του 2015, την Αθήνα της εξέγερσης του 2008 και με τους πρόσφυγες στη Μεσόγειο.
Το «A» του Στάθη Αθανασίου, έργο βασισμένο στην Αντιγόνη, του Ηλία Βενέζη και στην Αντιγόνη, του Σοφοκλή. «Κατεβαίνει ο Καμουζάς στους Φούρνους» της Μαριλένας Παπαϊωάννου. Προβληματισμός για το «Ποιος έδινε δεκάρα για λογοτεχνία και ποίηση, όταν ο θάνατος κρεμόταν μαύρος πάνω απ’ τα κεφάλια τους;» «Για την Ελένη» βασισμένο στο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου, «Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές» του Μάνου Καρατζογιάννη με τη Μαρία Κίτσιου, ως Ελένη Παπαδάκη να επιστρέφει στο χώρο της και να αφηγείται το εμφύλιο κύτταρο του Θεάτρου, του τόπου της, του καιρού της.
«Τόποι Μνήμης – Ανοιχτή πρόβα» από την Εταιρεία Θεάτρου Παίκτες, με επίκεντρο τα παιδιά – πρόσφυγες του Ελληνικού Εμφυλίου-προσωπικές αφηγήσεις -μαρτυρίες αποχωρισμού, εξορίας, οικογενειακής επανασύνδεσης. Βασισμένο σε προσωπικές μαρτυρίες και ιστορικά ντοκουμέντα. Το «CIVIL2» της Στέλλας Χριστοδουλοπούλου, είναι η δεύτερη εκδοχή μιας work in progress παράστασης που εξετάζει την νεότερη Ελληνική Ιστορία και ειδικότερα την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου 1946-49. Οι «Ιστορίες Εμφυλίου Αγάπης» της Νατάσας Νταϊλιάνη, η οποία θεματοποιεί την ιστορία του παππού και της γιαγιάς της και τέλος ο «Εμφύλιος Πόλεμος, μια Ξένη Χώρα» των ‘Αρη Λάσκου, Κίτυς Παϊταζόγλου, Ελεάνας Στραβοδήμου, μαρτυρία για μια Φανταστική επέτειο του εμφυλίου πολέμου.
Σε μια κοινωνία σαν τη σημερινή, που στα ερωτήματα που βάζει κάποιος είναι υποχρεωμένος να πάρει θέση κι έχοντας ζήσει εικόνες πόλωσης όπως αυτές του περασμένου καλοκαιριού ή τώρα με τις αντιδράσεις γύρω από το προσφυγικό, όπου απένταντι στις, ευτυχώς, αριθμητικά περισσότερες, κινήσεις αλληλεγγύης εμφανίζονται ακραίες πράξεις ξενοφοβίας, το ενδεχόμενο ενός εμφυλίου πόσο έχει απομακρυνθεί;
Στην ερώτησή μας ο Προδρομος Τσινικόρης απαντά, θυμίζοντάς μας το τέλος της παράστασης «Τηλέμαχος: Should i stay or shoud i go;» που είχαν ανεβάσει με τον Ανέστη Αζά, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, πριν από τρία χρόνια: «Μια προειδοποίηση που είχε παρερμηνευτεί τότε από πολλούς. Στο τέλος λοιπόν της παράστασης εγώ, ως Τηλέμαχος, διάβαζα το κείμενο του Ομήρου για τη σφαγή των μνηστήρων. Εκεί γίνεται κάτι πολύ ακραίο, που παραβλέπεται στις σχολικές αναγνώσεις. Ο Τηλέμαχος μετατρέπεται από αθώο παιδί σε στυγνό δολοφόνο. Σκοτώνει μ’έναν πολύ άγριο τρόπο τις υπηρέτριες του σπιτιού, με το σκεπτικό ότι πήγαν με τους μνηστήρες και διεκδικητές του θρόνου. Η Οδύσσεια, δεν τελειώνει με χάπι έντ. Η δολοφονία των μνηστήρων προκαλεί αντιδράσεις στους συγγενείς τους, οι οποίοι ετοιμάζονται να επιτεθούν στον Οδυσσέα και τον γιο του. Στο ομηρικό έπος ο εμφύλιος αποφεύγεται, σταματά, με την επέμβαση των θεών. Σήμερα, δεν υπάρχουν πια θεοί…»
Η είσοδος για όλες τις παραστάσεις θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.