Του Έικε Φρέντσελ, για το Spiegel.
Οι υπεύθυνοι στρατηγικού σχεδιασμού (στρατηγιστές) των Ναζί, πριν ακόμα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επεξεργάζονταν διάφορα σχέδια με σκοπό να πλήξουν τη Νέα Υόρκη – είτε με υπερ-πυραύλους, με πιλότους καμικάζι, με βομβαρδιστικά μεγάλου βεληνεκούς ή με μυστικούς πράκτορες. Κάποια από αυτά τα σχέδια ήταν φιλόδοξα, κάποια ήταν ανόητα – όλα όμως απέτυχαν.
Ο πλοίαρχος Hans-Heinz Lindner σταδιακά έχανε την υπομονή του. Καθώς πλησίαζε το χάραμα της 13ης Ιουνίου του 1942 τα πρώτα αυτοκίνητα κινούνταν κατά μήκος της προκυμαίας του χωριού Amagansett στο Long Island. Αλλά το υποβρύχιο U- 202 είχε κολλήσει. Ο γκρίζος ατσαλένιος κολοσσός βρισκόταν καθηλωμένος σε έναν αμμώδη ύφαλο σε αβαθή ύδατα που απείχαν λιγότερο από 200 μέτρα από την ακτή, αβοήθητος σαν φάλαινα που είχε ξεβραστεί στην ακτή. Σε λίγες ώρες όποιος περνούσε από εκεί θα μπορούσε να δει το γερμανικό υποβρύχιο να ξεπροβάλει μέσα στον Ατλαντικό.
Ο Lindner ωστόσο κατάφερε να απελευθερωθεί. Με τους κινητήρες σε πλήρη ισχύ μπόρεσε να ελιχθεί μέσα στην παλίρροια και να βγάλει το υποβρύχιο στην ανοιχτή θάλασσα. Το υποβρύχιο γλίστρησε κάτω από τα κύματα χωρίς να το δει κανείς. Κάτω απ’ το κατάστρωμα οι ναύτες γιόρτασαν την απόδρασή τους -πραγματικά την τελευταία στιγμή.
Η παραλίγο απώλεια ενός από τα γερμανικά υποβρύχια που επιχειρούσαν έξω από την Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ αποτέλεσε το πρελούδιο για μία από τις πιο αλλόκοτες γερμανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: τη διείσδυση μιας ομάδας σαμποτέρ στο αμερικανικό έδαφος. Το Τρίτο Ράιχ σκόπευε να πλήξει την Αμερική στο έδαφός της και οι στρατηγιστές των Ναζί επεξεργάστηκαν μια σειρά από σχέδια δαπανηρών επιθέσεων με στόχο να καταστρέψουν την πολυπληθή μητρόπολη – με υπερ-πυραύλους, με πιλότους καμικάζι, με βομβαρδιστικά μεγάλου βεληνεκούς ή με μυστικούς πράκτορες.
Αλλά οι Γερμανοί κατάσκοποι που έφτασαν στα εχθρικά παράλια με το υποβρύχιο U-202 στα πλαίσια της ριψοκίνδυνης «Επιχείρησης Pastorius» έκαναν μικρή πρόοδο στη φιλόδοξη αποστολή τους. Παρά τις καλύτερες προσπάθειες του Γερμανικού στρατού στην επιλογή και εκπαίδευση οκτώ μελών της τρομοκρατικής ομάδας, η ναζιστική διείσδυση αποδείχθηκε μία εντυπωσιακή αποτυχία.
Παρά το γεγονός ότι τα μέλη της ομάδας είχαν ζήσει κάποιον καιρό στις ΗΠΑ πριν την επιχείρηση, κανένας τους δεν είχε προηγούμενη εργασιακή εμπειρία σε κάποια μυστική υπηρεσία. Τον Απρίλιο του 1942 στάλθηκαν στο Gut Quenzsee, μια κωμόπολη 75 χιλιόμετρα δυτικά απ’ το Βερολίνο για μια σύντομη και εντατική εκπαίδευση στο σαμποτάζ.
Για 18 μέρες εξειδικευμένοι στρατιωτικοί τους επαναλάμβαναν διαρκώς πώς να χρησιμοποιούν εκρηκτικά, πυροκροτητές με χρονοδιακόπτη, όπλα και χειροβομβίδες. Για να διατηρούνται σε φόρμα προπονούνταν στο Ζίου-Ζίτσου. Έπειτα, τον Ιούνιο, χωρισμένοι σε δύο ομάδες, οι νεόκοποι μυστικοί πράκτορες αποβιβάστηκαν στις ακτές της Florida και του Long Island, με τα υποβρύχια U-858 και U-202 αντίστοιχα.
Το 1942 η Γερμανία προσπάθησε να επιτύχει τη διείσδυση ομάδων κατασκόπων στην Αμερική ώστε να ανατινάξουν σιδηροδρομικές γέφυρες, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας και σήραγγες, να παραλύσουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις ζωτικές για την αμερικανική πολεμική προσπάθεια και να σπάσουν το ηθικό του άμαχου πληθυσμού. Οι προσπάθειες απέτυχαν. Την ίδια χρονιά έξι από τους οκτώ αιχμάλωτους κατασκόπους εκτελέστηκαν ενώ οι άλλοι δύο πέρασαν πολύ καιρό στη φυλακή προτού εκδοθούν στη Γερμανία.
Μια παταγώδης αποτυχία.
Οι ομάδες των κατασκόπων εστάλησαν στις ΗΠΑ με σκοπό να ανατινάξουν σιδηροδρομικές γέφυρες, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας και σήραγγες, να παραλύσουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις ζωτικές για την αμερικανική πολεμική προσπάθεια και να σπάσουν το ηθικό του άμαχου πληθυσμού.
Ένας ιστορικός χαρακτήρισε την επιχείρηση ως το «πιο παράτολμο σχέδιο σαμποτάζ στην ιστορία». Αλλά τελικά εξελίχθηκε σε μεγάλο πονοκέφαλο για την γερμανική ηγεσία. Η ταυτότητα των γερμανών πρακτόρων αποκαλύφθηκε μόλις δυο μέρες αφότου εισήλθαν στο αμερικανικό έδαφος και το FBI διεξήγαγε το μεγαλύτερο ανθρωποκυνηγητό της μέχρι τότε ιστορίας του.
Η κύρια ευθύνη για την κατασκοπική συμφορά βάραινε τον 39χρονο αρχηγό Georg John Dasch από το Long Island. Αφού κόντεψε να πνιγεί στην προσπάθεια του να βγει στη στεριά με μια φουσκωτή βάρκα, έγινε αντιληπτός από έναν ακτοφύλακα ονόματι John Cullen. Όταν ο Cullen πρωτοσυνάντησε τον μουσκεμένο Dasch, ο τελευταίος προσποιήθηκε πως ήταν ψαράς. Στη συνέχεια έπιασε τον Cullen απ’ τον γιακά, τον απείλησε και τελικά του έβαλε 260 δολάρια στο χέρι. Σε αντάλλαγμα ο Cullen υποτίθεται πως θα ξεχνούσε τελείως τους τέσσερις άντρες που είδε στην παραλία.
Φυσικά ο καχύποπτος ακτοφύλακας δεν έκανε κάτι τέτοιο αλλά ενημέρωσε αμέσως τους συναδέλφους του οι οποίοι τελικά ξέθαψαν τέσσερα κιβώτια με εκρηκτικά και γερμανικές στολές που είχαν θαφτεί βιαστικά στην υγρή άμμο. Επιπλέον ενημερώθηκε σχετικά το FBI το οποίο ξεκίνησε μια πυρετώδη καταδίωξη για να βρει τους τέσσερις άγνωστους άνδρες.
Οι τέσσερις τους πήραν το τρένο για τη Νέα Υόρκη όπου έκλεισαν δωμάτιο σε ένα ξενοδοχείο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Dasch ταξίδεψε ως την Ουάσιγκτον όπου και παραδόθηκε στις 19 Ιουνίου. Για να αποδείξει πως ήταν κατάσκοπος ο Dasch έδειξε στους πράκτορες του FBI χαρτομάντιλα στα οποία είχε γράψει τους πιθανούς στόχους με ανεξίτηλο μελάνι. Ο Dasch, τον οποίο αργότερα ο υπεύθυνος για την ανάκριση αξιωματικός χαρακτήρισε «νευρωτικό», αποκάλυψε κάθε λεπτομέρεια της «Επιχείρησης Pastorius» στους Αμερικανούς. Αφού αξιοποίησαν αυτές τις πληροφορίες οι πράκτορες του FBI συνέλαβαν τους τρεις κατασκόπους στο ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης καθώς και τους τέσσερις Γερμανούς σαμποτέρ που είχαν αποβιβαστεί στη Florida.
Στις 8 Αυγούστου του 1948 η σύντομη καριέρα των έξι γερμανών κατασκόπων έλαβε τέλος στην ηλεκτρική καρέκλα των φυλακών της Περιφέρειας της Columbia. Οι ποινές των άλλων δύο, του Dasch και του Ernst Peter Burger, μειώθηκαν από την πρόεδρο Franklin D. Roosevelt σε κάθειρξη 30 ετών και ισόβια αντίστοιχα.
Στη μακρινή Γερμανία, παρά την αποτυχία του σχεδίου, ο Χίτλερ εξακολουθούσε να έχει εμμονή με την ιδέα της Νέας Υόρκης στις φλόγες. Πίστευε πως ο ισχυρός, πέραν του Ατλαντικού, εχθρός θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει την πολεμική προσπάθεια εξαιτίας μερικών καλά σχεδιασμένων επιθέσεων στο έδαφός του.
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Albert Speer, του αγαπημένου αρχιτέκτονα του Χίτλερ, ο Χίτλερ απολάμβανε να βλέπει στη γερμανική Καγκελαρία ταινίες με σκηνές όπως “το Λονδίνο να φλέγεται”, “κομβόι να ανατινάζονται” και μια “θάλασσα φωτιάς να τυλίγει τη Βαρσοβία”. Είχε εθιστεί στην ιδέα να δει “τη Νέα Υόρκη να καταρρέει μέσα στις φλόγες”.
Δεδομένης της επιθυμίας του Χίτλερ να χτυπήσει τη Νέα Υόρκη δεν είναι τυχαίο που οι στρατηγιστές των Ναζί επεξεργάστηκαν διάφορα σχέδια για αυτό το σκοπό, μερικά από τα οποία χρονολογούνται πριν από τον πόλεμο. Για παράδειγμα το 1937, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στα εργοστάσια της εταιρίας κατασκευής αεροπλάνων Messerschmitt στην πόλη Augsburg της Νότιας Γερμανίας, του παρουσίασαν το πρωτότυπο ενός τετρακινητήριου βομβαρδιστικού μεγάλου βεληνεκούς, ονόματι Messerschmitt Me 264, το οποίο είχε σχεδιαστεί για να μπορεί να φτάσει στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ από την Ευρώπη.
Ο Χίτλερ έβρισκε συγκλονιστική την ιδέα ενός “βομβαρδιστικού για την Αμερική” το φορτίο εκρηκτικών του οποίου θα μπορούσε να κάνει στάχτη τις ΗΠΑ. Αυτό που δεν ήξερε όμως ήταν πως ο σχεδιαστής του Me 264, Willy Messerschmitt, του έδειχνε στην ουσία ένα πρώιμο μοντέλο το οποίο δεν ήταν σε θέση να πετάξει, απλά για να κερδίσει ένα επικερδές συμβόλαιο -και κανείς δεν ήταν σε θέση να πει με σιγουριά πότε θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία.
Όταν άρχισαν να χάνουν στην πολεμική αναμέτρηση οι Ναζί άρχισαν να βασίζουν τις ελπίδες τους στην ανάπτυξη των λεγόμενων «όπλων θαυμάτων». Το στρατιωτικό ερευνητικό κέντρο στο Peenemünde, ένα χωριό στο νησί Usedom στη Βαλτική Θάλασσα, αποτέλεσε το φυτώριο σχετικών ιδεών. Το ίδιο ερευνητικό κέντρο το οποίο είχε εκτοξεύσει, με όποια επιτυχία, τον πρώτο πύραυλο V-2 το 1942 υποτίθεται πως θα μπορούσε να εκτοξεύσει έναν «πύραυλο για την Αμερική» μέχρι το τέλος του πολέμου.
Ο πύραυλος A9/A10 είχε σχεδιαστεί να έχει ύψος 25 μέτρα, περίπου 10 μέτρα ψηλότερος από τον V-2. Με βάρος περίπου 100 τόνων,είχε σχεδιαστεί για να ανέλθει σε υψόμετρο 24 χιλιομέτρων προτού ξεκινήσει την υπερατλαντική πτήση του προς τις ΗΠΑ. Μια άλλη ερευνητική ομάδα επιθυμούσε να βάλει έναν πιλότο να οδηγήσει τον πύραυλο ο οποίος θα τον εγκατέλειπε λίγο πριν βρει το στόχο του -μια πραγματική αποστολή αυτοκτονίας.
Η ανάπτυξη της ναζιστικής στρατιωτικής τεχνολογίας ήταν δυνατή μόνο χάρη στην εφαρμογή βάναυσων μεθόδων καταναγκαστικής εργασίας. Χιλιάδες εργάτες βρήκαν το θάνατο σε υπόγειες εγκαταστάσεις παραγωγής και μυστικά εργοστάσια. Αλλά υπήρχαν επίσης πολλοί εθελοντές οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να χάσουν τη ζωή τους πεθαίνοντας θλιβερά «σαν ήρωες», ακόμα κι αν αυτό σήμαινε πως θα οδηγούσαν πυραύλους στο κέντρο της Νέας Υόρκης.
Το 1937, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στα εργοστάσια της εταιρίας κατασκευής αεροπλάνων Messerschmitt στην πόλη Augsburg της Νότιας Γερμανίας, παρουσιάστηκε το πρωτότυπο ενός τετρακινητήριου βομβαρδιστικού μεγάλου βεληνεκούς, ονόματι Messerschmitt Me 264, το οποίο είχε σχεδιαστεί για να μπορεί να φτάσει στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Βλέπουμε το αεροπλάνο εδώ μετά την δοκιμαστική του πτήση το 1942.
Λιγοστός εξοπλισμός και ερασιτέχνες πράκτορες.
Στο τέλος όλα τα σχέδια επίθεσης με εναέρια μέσα που επεξεργάστηκαν οι Ναζί είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: κανένα τους δεν τέθηκε σε εφαρμογή. Τον Δεκέμβρη του 1941 το αμερικανικό περιοδικό Life δημοσίευσε ένα σκίτσο της Νέας Υόρκης με τον τίτλο του να αναφέρεται στο πως τα Γερμανικά αεροπλάνα θα μπορούσαν να πλήξουν την πόλη. Το 1944 το ίδιο περιοδικό φιλοξένησε δήλωση του δημάρχου της Νέας Υόρκης Fiorello La Guardia σύμφωνα με την οποία η πόλη ήταν πιθανό να αποτελέσει στόχο γερμανικών πυραύλων. Τελικά όμως κανένα είδος εχθρικής βόμβας δεν εμφανίστηκε στον ορίζοντα της Νέας Υόρκης.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ήταν οι αεροπορικές επιθέσεις των συμμάχων στα γερμανικά εργοστάσια αυτές που καθυστέρησαν την ανάπτυξη των τεχνολογικών ικανοτήτων που θα επέτρεπαν τις υπερατλαντικές επιθέσεις. Η ανεπάρκεια πρώτων υλών, η έλλειψη χρόνου και η επιτακτική ανάγκη προώθησης νέων μηχανικών σχεδίων συνέβαλλαν στην αποτροπή της εκπλήρωσης του ονείρου του Χίτλερ να δει τη Νέα Υόρκη να φλέγεται.
Όσον αφορά τους ερασιτέχνες πράκτορες που συμμετείχαν στην «επιχείρηση Pastorius» είναι πιθανό πως θα αποκαλύπτονταν ακόμα και αν ο Dasch δεν αυτομολούσε. Πράγματι, η επιχείρηση ήταν καταδικασμένη εξ’ αρχής: ένας πράκτορας την είχε ήδη εγκαταλείψει αφότου προσβλήθηκε από γονόρροια στο Παρίσι. Σύμφωνα με αναφορές, ο Edward Kerling, ο αρχηγός της ομάδας των τεσσάρων που είχαν αποβιβαστεί στη Florida, καμάρωνε για την αποστολή του ενώ συζητούσε με ένα φίλο του στις ΗΠΑ. Και ο Herbert Haupt, ένα μέλος της ομάδας του Kerling, έφτασε στο σημείο να επισκεφτεί τον πατέρα του στο Σικάγο και να του ζητήσει να του αγοράσει ένα μαύρο σπορ αυτοκίνητο μάρκας Pontiac -με τον ισχυρισμό πως το χρειαζόταν για να ταξιδεύει για δουλειές που του είχαν ανατεθεί από τη γερμανική κυβέρνηση.
Το άρθρο μεταφράστηκε από τον Μιχάλη Ζωντό κι αναθεωρήθηκε από την Ανθή Κ., μέλη του μεταφραστικού project του Tvxs.
