Ίμια 1996: Η εντολή Λυμπέρη, η απόσυρση των «βατραχιών» και το ΣΑΓΕ – BINTEO

Το ημερολόγιο της κρίσης των Ιμίων. Ξημερώματα Δευτέρας 29 Ιανουαρίου 1996. Οι 48 ώρες, πυκνές γεγονότων και εντάσεων, με την εντολή του τότε Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Ναυάρχου ε.α. Χρήστου Λυμπέρη, που «ακυρώθηκε» και ακόμη μια δραματική συνεδρίαση του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων. 

Ώρα 05.30 το πρωί. Οι βατραχάνθρωποι που είχαν αποβιβαστεί στην Ανατολική Ίμια, για να φυλάξουν την Ελληνική Σημαία, αφήνουν την νησίδα και επιστρέφουν στην Κανονιοφόρο «Πυρπολητής». Η ενέργεια φέρεται να έγινε κατόπιν πολιτικής εντολής που έβρισκε αντίθετο τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων, Ναύαρχο Λυμπέρη.

Οι δηλώσεις του τότε Α/ΓΕΕΘΑ, Ναυάρχου Χρήστου Λυμπέρη

 

Στις 09.00 το πρωί συνέρχεται το ΣΑΓΕ, και κατά τη συνεδρίαση του οι απόψεις των αρχηγών των Γενικών Επιτελείων, ταυτίζονται με την εισήγηση του Α/ΓΕΕΘΑ για την εκ νέου αποστολή βατραχανθρώπων.Σύμφωνα με την ειδική έκδοση «‘Ίμια 1996 Η ΑΛΗΘΕΙΑ» της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος»,  ο Ναύαρχος Λυμπέρης μεταφέρει την ίδια άποψη στον υπουργό Εθνικής Άμυνας. 

Στις 10.00 το πρωί το υποστοχείο των βατραχιών που παρέμεναν στην Κανονιοφόρο «Πυρπολητής» αποβιβάζεται ξανά στην Ανατολική Ίμια. Η ενέργεια πραγματοποιείται με το φως της ημέρας. Για περίπου πέντε ώρες η σημαία και η νησίδα είχαν μείνει αφύλακτες. Ήδη το πρωί είχε σημειωθεί και αεροπορικό επεισόδιο. Τουρκικό ελικόπτερο που ίπταται στην περιοχή, αναχαιτίζεται εντός του Ελληνικού Εναέριου Χώρου, από αεροσκάφος F-4E Phantom II.

Στις 10.25 το πρωί και λόγω της κλιμακούμενης έντασης, ο Α/ΓΕΕΘΑ, αποδεσμεύει τους κανόνες εμπλοκής για κάθε είδους αποβατική ενέργεια. Στο σήμα του ΓΕΕΘΑ προς τα Γενικά Επιτελεία ανέφερε: «Επιτρέπεται η χρήση βίας για αυτοάμυνα και, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των επιχειρούντων αποβίβαση,να αποτραπεί προσέγγιση τουρκικού ελικοπτέρου στη νησίδα Ίμια.Εγκρίνεται η χρήση προειδοποιητικών βολών». 

Η συγκεκριμένη ενέργεια θεωρήθηκε ότι αποτελούσε υπέρβαση των αρμοδιοτήτων του, καθώς η αποδέσμευση, ανήκει στις αποκλειστικές αρμοδιότητες του ΚΥΣΕΑ. Ωστόσο για τον Ναύαρχο Λυμπέρη, φέρεται να είχε εκδηλωθεί ο φόβος, που συνίστατο στην εκδήλωση μιας αποβατικής ενέργειας, την οποία θα παρακολουθούσαν άμετοχες οι ελληνικές δυνάμεις, χωρίς να έχουν εξασφαλισμένη την άδεια για να αμυνθούν

Στο μεταξύ από τα ηημερώματα το Δ’ Σώμα Στρατού στον Έβρο τίθεται σε επιφυλακή, ενώ ξεκινά και η Εθνική Διακλαδική Άσκηση επί χάρτου, ΤΑΑΣ «Αλέξαδρος», που διευθύνεται από τον Α/ΓΕΕΘΑ  και συμμετέχουν τα Γενικά Επιτελεία, οι μεγάλοι σχηματισμοί και των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, υπουργεία και δημόσιοι οργανισμοί. 

Το «αντίπαλο στρατόπεδο» & ο αμερικανικός παράγοντας

Εν τω μεταξύ το μεσημέρι της ίδιας μέρας καλείται στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα Δημήτρης Νεζερίτης, όπου του επιδίδεται νέα ρηματική διακοίνωση στην οποία αμφισβητείται ευθέως η ελληνικότητα των βραχονησίδων Ίμια και διατυπώνεται η τουρκική πρόταση απεμπλοκής, σύμφωνα με την πάγια τουρκική πολιτική: έναρξη διαπραγματεύσεων για την οροθέτηση των θαλασσίων συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. 

Το απόγευμα διατυπώνεται η πρώτη έκφραση ανησυχίας των Ηνωμένων Πολιτειών, ιδίως λόγω της συσσώρευσης δυσανάλογα ισχυρών ναυτικών δυνάμεων σε πολύ περιορισμένη γεωγραφικά περιοχή. Πέραν των δυο παράκτιων περιπολικών, «ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΙΙ» Ρ70, «ΑΝΤΩΝΙΟΥ» Ρ289, στην περιοχή αναπτύχθηκα ακόμη ένα παράκτιο περιπολικό το «ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΙΙΙ» Ρ96, οι πυραυλάκατοι «ΜΥΚΟΝΙΟΣ» Ρ22, «ΞΕΝΟΣ» Ρ27 και «ΣΤΑΡΑΚΗΣ» Ρ29, καθώς και οι κανονιοφόροι «ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ» Ρ57 και «ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ» Ρ61. Επιπρόσθετα στην Κω, ομάδα αμφίβιων καταδρομέων και δυο ελικόπτερα Huey παρέμεναν σε ετοιμότητα 15 λεπτών.  

Αντίστοιχα μονάδες του τουρκικού στόλου κινήθηκαν από τα Δαρδανέλλια και το ναύσταθμο του Ακσάζ προς τα Δωδεκάνησα. Στην περιοχή υπήρχαν τέσσερις ακτοφυλακίδες: Οι SG-67SG-62 τύπου SAR-33 που έχουν ως βάση τους τη Σμύρνη, η SG-56 που ναυλοχεί στην Αλικαρνασσό, και η SG-32 που ναυλοχεί στο Ακσάζ. 

Στις 14.00 το μεσημέρι το ΓΕΕΘΑ διέταξε τη συγκρότηση δυο ομάδων αμφίβιων καταδρομέων στην Κω, με «δυνατότητα ανάληψης αποστολής αποτροπής/αναχαίτισης ενέργειας αποβίβασης σε βραχονησίδες Ίμια και για άμυνα διατήρησής τους« 

Στις 15.23 αποπλέουν από το ναύασταθμο του Ακσάζ οι πυραυλάκατοι τύπου Dogan «Gourbet» P346 και «FIRTINA» P347, που είναι εξοπλισμένες με κατευθυνόμενα βλήματα επιφανείας-επιφανείας Harpoon. Ταυτόχρονα παρατηρείται σημαντική κινητοποίηση τουρκικών δυνάμεων, στη Θράκη και στη νοτιανατολική Τουρκία, με ταυτόχρονο τριπλασιασμό των παραβιάσεων του Ελληνκού Ενάεριου Χώρου, από τουρκικά αεροσκάφη. 

Το βράδυ συνεδριάζει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που επακολούθησαν από την πρωθυπουργό Τανσού Τσιλέρ ζητείτο η άμεση αποχώρηση των ελληνικών αγημάτων επί των βραχονησίδων και η υποστολή-απομάκρυνση της Ελληνικής Σημαίας.

Οι δηλώσεις της Τανσού Τσιλέρ

 

Σύμφωα με το υπ’ αριθμόν 115/24/40 έγγραφο της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, το οποίο περιείχε συνομιλίες αξιωματικών της Τουρκικής Αντικατασκοπείας, που υπεκλάπησαν το βράδυ της 29ης Ιανουαρίου, προειδοποιούσε το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού για τις προθέσεις των Τούρκων να καταλάβουν τη βραχονησίδα 24 ώρες πριν από την κατάληψη της

Ο τότε υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Νικόλαος Κουρής είχε ισχυριστεί ότι ποτέ δεν υπήρξε αυτό το έγγραφο, δηλώνοντας κατηγορηματικά: «ουδέποτε το ΓΕΝ,το ΓΕΕΘΑ,ή το υπουργείο έλαβε έγγραφη αναφορά, της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.