Ηχηρό μήνυμα Παυλόπουλου προς την Τουρκία δηλώνοντας κατά την ομιλία του στη Σύμη ότι είναι: “Αυτονόητο το δικαίωμα της Ελλάδας να θωρακίζει αμυντικά τα Δωδεκάνησα”.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε χαρακτηριστικά: “προς εκείνους οι οποίοι είτε επινοούν δήθεν «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, είτε διεκδικούν εδάφη που δεν τους ανήκουν είτε, τέλος, αμφισβητούν την πλήρη κυριαρχία της Ελλάδας επί των Δωδεκανήσων. Ειδικώς προς αυτούς, υπενθυμίζουμε το αυτονόητο δικαίωμα της Ελλάδας, κατά τις διατάξεις του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ περί προληπτικής νόμιμης άμυνας, να τα θωρακίζει αμυντικά εναντίον κάθε επιβουλής, με όλα τα διαθέσιμα μέσα, όταν και εφόσον το κρίνει σκόπιμο.”
Επίτιμος Δημότης Σύμης ανακηρύχθηκε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, σε ειδική πανηγυρική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου 73 χρόνια πριν, στις 8 Μαΐου του 1945 υπεγράφη η παράδοση των νησιών της Δωδεκανήσου από τους Γερμανούς στις Συμμαχικές δυνάμεις.
Διαβάστε την ομιλία του ΠτΔ:
Κύριε Δήμαρχε,
Σας ευχαριστώ θερμώς για την τιμή που μου περιποιείτε, ανακηρύσσοντάς με Επίτιμο Δημότη σας. Καθώς, όπως επανειλημμένως έχω τονίσει σ’ ανάλογες περιστάσεις, η τιμή αυτή δεν αφορά το πρόσωπό μου αλλά τον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, θέλω να σας διαβεβαιώσω πως έχω επίσης πλήρη επίγνωση του ότι η ανακήρυξή μου ως Επίτιμου Δημότη Σύμης μου επιβάλλει, μεταξύ άλλων, και το αντίστοιχο χρέος τόσο της υπεράσπισης της Ιστορίας του Νησιού σας, όσο και της άντλησης από την Ιστορία αυτή των αντίστοιχων διδαγμάτων, πρωτίστως για τα Εθνικά μας Θέματα.
Ι. Επιτρέψατέ μου στο σημείο αυτό ν’ αναφερθώ, έστω δι’ ολίγων, στην σπουδαία ιστορική διαδρομή της Σύμης και των κατοίκων της, την οποία έχουν σηματοδοτήσει περίλαμπροι, ηρωϊκοί, Αγώνες των Προγόνων σας για την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία.
Α. Η Σύμη είναι γνωστή ήδη από την ελληνική μυθολογία, ενώ η μακρά και ένδοξη ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων.
1. Συγκεκριμένα, στο Νησί, σύμφωνα με την παράδοση, γεννήθηκαν οι τρεις Χάριτες. Το σημερινό όνομά της το οφείλει, κατά τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, στην Νύμφη Σύμη, η οποία, με βάση τον μύθο, ζευγάρωσε με τον Ποσειδώνα, θεό της θάλασσας. Καρπός του έρωτά τους υπήρξε ο Χθόνιος, που έγινε βασιλιάς των πρώτων κατοίκων του Νησιού. Σύμφωνα, πάλι, με μια άλλη εκδοχή, η Σύμη ήταν κόρη του Ιαλυσού και της Δώτιδας, ενώ έγινε επώνυμη ηρωΐδα του νησιού.
2. Την Σύμη, στην αρχαιότητα, την συναντάμε και με άλλες ονομασίες, όπως Καρική, Έλκουσα, Αίγλη και Μεταποντίς, οι οποίες όμως ήταν προγενέστερες. Πρώτοι κάτοικοι του Νησιού θεωρούνται οι Κάρες και οι Λέλεγες, από τη γειτονική μικρασιατική ακτή, οι Φοίνικες, ενώ μετά ήρθαν εδώ, ως άποικοι από την ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως Δωριείς.
3. Ο Όμηρος, στην Ιλιάδα, αναφέρει ότι ο βασιλιάς της, ο Νηρεύς, οδήγησε στην Τροία τρία πλοία. Η Σύμη ανήκε, ανέκαθεν, στην επικράτεια των Ροδίων. Μόνο για ένα, σχετικώς μικρό, διάστημα, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., πέρασε στην κυριαρχία των Αθηναίων. Κατά τους ιστορικούς χρόνους εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία και αποτέλεσε αθηναϊκή βάση στην περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου.
Β. Η ιστορία της στα μετέπειτα χρόνια είναι παράλληλη προς αυτήν των υπολοίπων νησιών της Δωδεκανήσου. Έτσι, ανήκε αρχικώς στην Ρωμαϊκή κυριαρχία και αργότερα αποτέλεσε τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έως το 1309, οπότε και κατακτήθηκε από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου. Οι οποίοι, εκτιμώντας την προνομιακή θέση του Νησιού, το ώθησαν σε μια μακρά περίοδο ευημερίας, που συνδέεται με την ανάπτυξη του εμπορίου, της ναυσιπλοΐας, της σπογγαλιείας και της ναυπηγικής τέχνης.
Γ. Το 1522 η Σύμη περιήλθε στα χέρια των Τούρκων.
1. Οι κάτοικοι της Σύμης, με τον στόλο τους, πήραν ενεργώς μέρος στην Επανάσταση του 1821.
2. Ακολούθως, οι ηρωϊκοί Πρόγονοί σας, με το διαχρονικώς ακατάβλητο εθνικό τους φρόνημα, ζήτησαν με υπόμνημά τους προς τον Κυβερνήτη Καποδίστρια, στις 27 Ιουλίου 1829, την απελευθέρωσή τους και την συμπερίληψη του Νησιού τους εντός των ορίων του νεότευκτου τότε Ελληνικού Κράτους. Αίτημα που επανέλαβαν, δια του Συμιακού ιερομονάχου Βενέδικτου, από την Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονα του Αγίου Όρους, ο οποίος και συνέταξε προσωπική παρακλητική επιστολή προς τον πρώτο Κυβερνήτη της Χώρας μας. Όμως, παρά την μεγάλη προσπάθεια, η Σύμη βρέθηκε ξανά υπό την τουρκική κυριαρχία, το 1832.
Δ. Η κατοχή κράτησε έως το 1912, χρονιά κατά την οποία το Νησί σας πέρασε στα χέρια των Ιταλών. Η ιταλική κατοχή υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή για τους κατοίκους της Σύμης, οι οποίοι γνώρισαν χρόνια μεγάλης φτώχειας. Η ιταλική κυριαρχία έληξε το 1943, χωρίς όμως να τελειώσουν και τα δεινά του Νησιού, που πολλές φορές άλλαξε χέρια μεταξύ Άγγλων και Γερμανών. Οριστικά η Σύμη περιήλθε στα χέρια των Άγγλων στις 25 Σεπτεμβρίου 1944.
ΙΙ. Η κρίσιμη, όμως ημερομηνία, της οποίας την 73η επέτειο εορτάζουμε σήμερα, με ιερή συγκίνηση και την δέουσα λαμπρότητα, είναι η 8η Μαΐου 1945.
Α. Την ημέρα εκείνη, ο Γερμανός Στρατηγός Όττο Βάγκενερ, που υπήρξε ο στρατιωτικός διοικητής των δυνάμεων του Άξονα στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο, υπέγραψε στην Σύμη το Πρωτόκολλο Παράδοσης της Δωδεκανήσου στους νικητές του Πολέμου, Συμμάχους μας. Παρόντες ήταν ο Άγγλος Ταξίαρχος Μόφατ, o Διοικητής του Ιερού λόχου Χριστόδουλος Τσιγάντες, ένας Ινδός και ένας Γάλλος αξιωματικός. Οι Γερμανοί ήθελαν να γίνει η παράδοση των νησιών στους Έλληνες, όμως αυτό δεν το αποδέχθηκαν αρχικώς οι Άγγλοι. Τελικώς, την 31η Μαρτίου 1947, υπεγράφη το Πρωτόκολλο Παράδοσης στην Ελλάδα, και η Βρετανική Στρατιωτική Διοίκηση παρέδωσε καθήκοντα στην Ελληνική Διοίκηση. Η οριστική ενσωμάτωση και παράδοση των Δωδεκανήσων στην μητέρα Ελλάδα έλαβε χώρα στις 7 Μαρτίου 1948. Με αυτήν, τέθηκε οριστικό τέρμα σε σκλαβιά 600 και πλέον χρόνων όσον αφορά την Δωδεκάνησο.
Β. Αξίζει, όμως, να υπογραμμισθεί ότι η Σύμη επελέγη για να γίνει η παράδοση των γερμανικών στρατευμάτων, για πολλούς και διαφόρους λόγους, μεταξύ των οποίων η γεωγραφική της θέση και, κυρίως, ο σημαντικός ρόλος που διαδραμάτισαν στον Απελευθερωτικό Αγώνα οι κάτοικοί της.
1. Εσείς, οι Σύμιοι, ανώνυμοι και επώνυμοι, συνεισφέρατε ουσιαστική βοήθεια -που συχνά οδήγησε και στην απώλεια της ίδιας της ζωής των μαχητών σας- στους Συμμάχους, κατά την διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ηρωϊκή Σύμη έχασε, τότε, εκτός απ’ όλα τ’ άλλα, το σύνολο σχεδόν του εμπορικού και αλιευτικού της μηχανοκίνητου στολίσκου, ενώ η συμβολή των κατοίκων της σε καταδρομικές επιχειρήσεις (κομάντος), καθώς και η συμμετοχή τους σε δίκτυα κατασκοπείας των Συμμάχων, υπήρξε καθοριστική, όπως μαρτυρεί η ζωντανή ιστορική μνήμη αλλά προκύπτει ανενδοιάστως και από την ενδελεχή έρευνα των σχετικών αρχείων.
2. Πράγματι, στην Σύμη λειτούργησαν σημαντικά κατασκοπευτικά κλιμάκια, με κορυφαίο αυτό στην Μονή του Πανορμίτη, υπό τον ηγούμενο Χρύσανθο Μαρουλάκη, τον Μυκονιάτη στρατιωτικό Φλώρο Ζουγανέλη και τον Μιχάλη Λάμπρου, τους οποίους εκτέλεσαν οι Ιταλοί κατά την μεταφορά τους από το Μοναστήρι στον Γιαλό. Επίσης, αποτελεί ιερό χρέος να μνημονεύσουμε τα ονόματα ορισμένων από τους πολλούς Συμιακούς που αποτελούσαν το κατασκοπευτικό κλιμάκιο, όπως ήταν ο Φώτης Κατσουράκης, ο Νικόλας Τσατταλιός (με το παρατσούκλι Γιαταγάνας) και ο γιος του Λευτέρης, ο Λευτέρης Τσατταλιός και ο γιος του Λεωνίδας, ο Γιώργος Μυλωνάκης, ο Λουκάς Ξανθός, ο Σταύρος Σμυρνάκης, ο Κώστας Κατσιμπρής, ο Αντώνης Αγγελίδης και ο Ανδρέας Μοσχόβης. Οι δύο τελευταίοι ήταν δάσκαλοι και εκτελέσθηκαν από τους Γερμανούς, τον Μάρτιο του 1944. Στα διάφορα κλιμάκια μετείχαν και πολλοί βοσκοί, ψαράδες, αλλά και γυναίκες, όπως η Κατίνα και η Ειρήνη Κατσουράκη, καθώς και η Ζαφείρα και η Άννα Ξανθού.
ΙΙΙ. Ξαναγυρίζοντας στην σημασία της σημερινής επετείου, ας μου επιτραπεί να τονίσω ότι η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στον Εθνικό μας Κορμό αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες στιγμές της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους. Και με την ευκαιρία αυτή, τιμώντας εμπράκτως την σημερινή μεγάλη επέτειο, θα ήθελα να σας εκθέσω τα όσα συνάγονται, με βάση το σύνολο του Διεθνούς Δικαίου, από τις διατάξεις περί παραχώρησης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα και τα οποία, όπως επανειλημμένως έχω επισημάνει, αποτελούν πλέον πάγιες Εθνικές μας αλλά και Ευρωπαϊκές Θέσεις, με πρόσθετο στήριγμα το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
Α. Συγκεκριμένα, το καθεστώς της τελικής παραχώρησης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (Απρίλιος του 1947) μεταξύ των Συμμάχων, νικητών του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και της Ιταλίας. Ιδιαίτερη σημασία, εντός αυτού του θεσμικού πλαισίου, έχουν οι διατάξεις του άρθρου 14 της ως άνω Συνθήκης, σύμφωνα με τις οποίες: «1. Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου τας κατωτέρω απαριθμουμένας, ήτοι: Αστυπάλαιαν, Ρόδον, Χάλκην, Κάρπαθον, Κάσον, Τήλον, Νίσυρον, Κάλυμνον, Λέρον, Πάτμον, Λιψόν, Σύμην, Κω και Καστελλόριζον ως και τας παρακειμένας νησίδας. 2. Αι ανωτέρω νήσοι θα αποστρατιω-τικοποιηθώσι και θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημέναι». Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η διατύπωση της παραγράφου 1 του άρθρου 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων είναι τόσο σαφής, ώστε να μην αφήνει οιοδήποτε περιθώριο ως προς την ουσία και την έκταση της κυριαρχίας της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί των Δωδεκανήσων. Ειδικότερα:
1. Η κυριαρχία αυτή είναι «πλήρης», πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ουδέναν περιορισμό επιδέχεται κατά την άσκησή της. Το δε περιεχόμενο της «πλήρους» κυριαρχίας προσδιορίζεται, ως προς τα Δωδεκάνησα, με βάση τους κανόνες του ισχύοντος Ελληνικού Συντάγματος περί κυριαρχίας, καθώς και με βάση τις περί συνόρων των κρατών-μελών -επέκεινα δε της Ευρωπαϊκής Ένωσης-διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 2 και 3 και 21 παρ. 2 περ. α) και γ) της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), των άρθρων 67 παρ. 2 και 77 παρ. 2 περ. δ) και παρ. 4 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και της παρ. ΙΙΙ του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για την Μετανάστευση και το Άσυλο του 2008, όπως όλες οι διατάξεις αυτές έχουν ερμηνευθεί και εφαρμοσθεί από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οιαδήποτε λοιπόν αμφισβήτηση της ερμηνείας των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων συνιστά, αυτοθρόως, παραβίαση του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.
2. Η κυριαρχία της Ελλάδας, με την ως άνω έννοια, εκτείνεται όχι μόνον εφ’ όλων των νήσων που αναφέρονται ρητώς στην παράγραφο 1 του άρθρου 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων αλλά, κατά την κατηγορηματική διατύπωση της κατά τ’ ανωτέρω παραγράφου, και επί των «παρακειμένων νησίδων» στο σύνολό τους. Επειδή δε οι διατάξεις αυτές ουδεμία διάκριση κάνουν εν προκειμένω, η διατύπωσή τους καταλαμβάνει τις κάθε είδους «παρακείμενες νησίδες», ανεξαρτήτως μεγέθους τους ή άλλου χαρακτηριστικού τους (π.χ. κατοικημένες ή μη). Υπό το πρίσμα αυτό είναι προφανές, πως και στην περιοχή της Δωδεκανήσου – όπως και όπου αλλού εφαρμόζονται οι διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 – δεν είναι νοητές, από πλευράς Διεθνούς Δικαίου, «γκρίζες ζώνες».
Β. Όπως είναι προφανές, τα εν λόγω συμπεράσματα δεν αφορούν μόνο την υπεράσπιση των συνόρων, της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Χώρας μας αλλά και την συνακόλουθη υπεράσπιση των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά λογική ακολουθία, κάθε αμφισβήτηση των συνόρων, της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Ελλάδος συνιστούν αμφισβήτηση των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γ. Επιπροσθέτως, τα ίδια συμπεράσματα απευθύνονται, θωρακισμένα με το αμάχητο τεκμήριο της συμφωνίας τους με το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο στο σύνολό τους, προς κάθε κατεύθυνση. Πρωτίστως δε προς εκείνους οι οποίοι είτε επινοούν δήθεν «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, είτε διεκδικούν εδάφη που δεν τους ανήκουν είτε, τέλος, αμφισβητούν την πλήρη κυριαρχία της Ελλάδας επί των Δωδεκανήσων. Ειδικώς προς αυτούς, υπενθυμίζουμε το αυτονόητο δικαίωμα της Ελλάδας, κατά τις διατάξεις του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ περί προληπτικής νόμιμης άμυνας, να τα θωρακίζει αμυντικά εναντίον κάθε επιβουλής, με όλα τα διαθέσιμα μέσα, όταν και εφόσον το κρίνει σκόπιμο. Επιπλέον, η Τουρκία δεν έχει κατά το Διεθνές Δίκαιο λόγο επ’ αυτού, διότι δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στην Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων.
Δ. Τις προαναφερόμενες ρυθμίσεις ως προς τα σύνορα και το έδαφος της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έρχεται να ενισχύσει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το «Δίκτυο NATURA 2000», που αφορά τον επακριβή καθορισμό των εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης περιοχών με προστατευόμενα οικοσυστήματα, όπως αυτά απεικονίζονται στους οικείους χάρτες «NATURA 2000».
1. Η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για το «Δίκτυο NATURA 2000» στηρίζεται σε συγκεκριμένες Οδηγίες, οι οποίες στοχεύουν στην προστασία της βιοποικιλότητας εντός του εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την ακρίβεια, η ως άνω Ευρωπαϊκή Νομοθεσία στηρίχθηκε στις εξής οδηγίες:
α) Στην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ, η οποία θεσμοθετήθηκε με σκοπό την προστασία, την διατήρηση και την ρύθμιση της αναπαραγωγής όλων των ειδών πτηνών που ζουν, εκ φύσεως, σε άγρια κατάσταση στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών-μελών.
β) Και στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, «Για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», η οποία θεσμοθετήθηκε με σκοπό να συμβάλλει στην προστασία της βιολογικής ποικιλότητας, μέσω της διατήρησης των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών-μελών, εντός του οποίου εφαρμόζεται η Συνθήκη.
2. Οι προαναφερόμενες Οδηγίες έχουν ήδη ενσωματωθεί πλήρως στην Ελληνική Έννομη Τάξη.
3. Συμπερασματικώς, τα κατά τ’ανωτέρω στοιχεία ως προς τις περιοχές που περιλαμβάνονται στο «Δίκτυο NATURA 2000» ενισχύουν το ότι οι περιοχές αυτές – συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους νησίδων και βραχονησίδων, δίχως να έχει οιαδήποτε νομική σημασία το ποια είναι η έκτασή τους και το αν κατοικούνται ή όχι – ανήκουν στην Ελληνική και, επέκεινα, στην Ευρωπαϊκή Επικράτεια. Κατά τούτο, λοιπόν, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο προστίθενται στο Διεθνές Δίκαιο – κυρίως δε, όπως προαναφέρθηκε, στις Συνθήκες της Λωζάνης του 1923 και των Παρισίων του 1947 – για να καταστεί σαφές αφενός ότι τα σύνορα και το έδαφος της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ουδόλως μπορούν ν’ αμφισβητηθούν, καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Και, αφετέρου, ότι, επιπλέον και συνακόλουθα, δεν υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο.
Κύριε Δήμαρχε,
Με τις σκέψεις αυτές, και αφού σας ευχαριστήσω εκ νέου για την μεγάλη τιμή που μου επιδαψιλεύετε ανακηρύσσοντάς με Επίτιμο Δημότη σας, επιτρέψατέ μου να καταλήξω παρέχοντάς σας την ακόλουθη διαβεβαίωση: Καθ’ όλη την διάρκεια της θητείας μου, και όχι μόνο, θα πράξω ό,τι μου αναλογεί προκειμένου να υπερασπισθώ αφενός την μακραίωνη Ιστορία και την αναντίρρητη ελληνικότητα της Σύμης και όλων των Δωδεκανήσων. Και, αφετέρου και σύμφωνα με όσα εξέθεσα, τα σύνορα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Χώρας μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν γένει.