Gripen E: Το σουηδικό μαχητικό πάνω από το Αιγαίο, σε ρόλο κυνηγού F-35; – ΒΙΝΤΕΟ – ΦΩΤΟ

Όταν λοιπόν ο πανίσχυρος γείτονας έχει στην διάθεση του 200+ εκσυγχρονισμένα μαχητικά F 16, σκοπεύει να παραλάβει έναν αριθμό μαχητικών πέμπτης γενιάς τύπου F-35 (το αν θα τα παραλάβει, και πότε, και πόσα, δεν το ξέρουμε, ίσως δεν το ξέρουν και οι ίδιοι οι γείτονες), σχεδιάζει την κατασκευή του δικού του μαχητικού, που θα παράγεται στο δικό στο δικό του έδαφος, του TFX, η χώρα μας δεν μπορεί να μείνει με σταυρωμένα χέρια. Δεν θα μπορούσε να είναι ποτέ δικαιολογία για τις επόμενες γενιές και για απώλεια εθνικού εδάφους, το γεγονός ότι «λεφτά δεν είχαμε αλλά δίναμε επιδόματα». Κινδυνεύουμε με αυτό τον τρόπο να χαρακτηριστούμε μιλιταριστές (και «υπάλληλοι» και πως «προωθούμε όπλα» και «μπλα μπλα μπλα») αλλά το προτιμούμε αυτό από το να συναινέσουμε στην άνευ προηγουμένου υποβάθμιση της μαχητικής ικανότητας των ενόπλων δυνάμεων.

Αργά ή γρήγορα η Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει να προχωρήσει στην προμήθεια ενός Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους. Στο παρόν άρθρο, κάνουμε το συλλογισμό της πιθανότητας ενός ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού ότι θα μπορούσαν να συμμετέχουν χώρες της Συμμαχίας ή που έχουν στενούς δεσμούς με την Συμμαχία. Στην περίπτωση βέβαια πάντα που η ΠΑ δεν αποφασίσει πως χρειάζεται ένα μαχητικό 5ης γενιάς, αλλιώς μαθηματικά πλέον πάμε στο F-35.

Σήμερα συνεχίζουμε την συζήτηση, για το ενδεχόμενο της αγοράς σουηδικών μαχητικών τύπου Gripen E (τελευταία και πλέον εξελιγμένη έκδοση). Το σουηδικό μαχητικό θα έλεγε κανείς πως είναι το ιδανικό αεροσκάφος για μία χώρα σαν την Ελλάδα. Μονοκινητήριο, με πολύ χαμηλό κόστος χρήσης και συντήρησης, με δυνατότητα επιχειρήσεων από εθνικές οδούς ή και απλά καλοφτιαγμένους αγροτικούς δρόμους, με μία τεράστια γκάμα αισθητήρων και όπλων, θα μπορούσε να ήταν ένα αεροσκάφος που σχεδιάστηκε στα μέτρα μιας πολεμικής αεροπορίας σαν την δική μας. Που θα μπορούσε να έχει πλέον αεροδιάδρομους επιχειρήσεων σχεδόν σε κάθε νησί, ή σε κάθε περιοχή της χώρας, κάνοντας έτσι τον εντοπισμό του και την καταστροφή στο έδαφος της Πολεμικής μας Αεροπορίας μια αδύνατη υπόθεση.

Στην τελευταία του γενιά, το Gripen E διαθέτει έναν εξαιρετικά εξελιγμένο κινητήρα (F-414), που του επιτρέπει υπερηχητικές ταχύτητες χωρίς χρήση μετακαυστήρα (supercruise), ένα πολύ ισχυρό ραντάρ τύπου AESA, μία εξελιγμένη σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου ενώ μπορεί να μεταφέρει ίσως τη μεγαλύτερη γκάμα οπλικών συστημάτων σε μαχητικό αεροσκάφος σήμερα. Έχει σχεδιαστεί να δρα σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον, να συνεργάζεται άψογα με επίγεια αλλά και εναέρια ραντάρ, να μπορεί να επιβιώνει σε περιβάλλον υψηλού κινδύνου, και να μπορεί να αντεπιτίθεται και να προκαλεί πλήγματα στον εχθρό από μεγάλη απόσταση.

Φυσικά το πρώτο πράγμα που θα ρωτήσει ο γνωστός-άγνωστος Έλληνας «τα ξέρω όλα», είναι αν θα «μπορεί το συγκεκριμένο αεροσκάφος να αντιμετωπίσει το F–35 (μάστορα)». Αυτή την φορά δεν θα απαντήσουμε αυτό το οποίο συνήθως απαντούμε σε κάθε αντίστοιχη ερώτηση που γίνεται για το θέμα. Θα πούμε όμως το εξής μπας και βοηθήσουμε. Σε ένα ιδανικό περιβάλλον αναμέτρησης, όπου υπάρχουν μόνο δύο μαχητικά και κανείς άλλος εκεί τριγύρω, μόνο το F–35 + 1 (αντίπαλός του), τότε το F-35 θα ήταν αδιαμφισβήτητος νικητής. Σε ένα περιβάλλον όμως υψηλού κινδύνου, με έναν τεράστιο αριθμό αεροπορικών ιχνών στα ραντάρ, με τα IFF και των δύο αντιπάλων να μην «την παλεύουν άλλο», με δεκάδες ή και εκατοντάδες πυραύλους αέρος αέρος να εκτοξεύονται εκατέρωθεν, με τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου να δημιουργούν τεράστια προβλήματα στα δίκτυα συλλογής πληροφοριών, με έναν απροσδιόριστο αριθμό αισθητήρων να συλλέγουν πληροφορίες, τότε νικητής θα είναι αυτός που θα έχει προετοιμαστεί σωστά για έναν τέτοιο αγώνα. Το αν θα έχει ή όχι F-35, αυτό θα το κρίνουν οι σχεδιαστές των επιχειρήσεων. Κάποια στιγμή θα πρέπει να πάψουμε να σκεφτόμαστε Spitfire vs Me109, F-86 vs MiG-15, F-4C vs MiG-21F. Από τον 1981 και μετά την διαφορά την κάνουν οι συνδυασμένες επιχειρήσεις. Όποιος θέλει το καταλαβαίνει…

Αν και οι περισσότεροι γνωρίζουν το Gripen σαν τον πλέον αναγνωρίσιμο προϊόν της σουηδικής εταιρείας, σε πολλούς διαφεύγει το Erieye ER (Globaleye), η εξέλιξη του ιπτάμενού ραντάρ της Πολεμικής μας Αεροπορίας, που υπόσχεται την αποκάλυψη στόχων με χαμηλό RCS σε μεγάλες αποστάσεις. Οι σουηδοί αφήνουν να εννοηθεί πως o συνδυασμός του μαχητικού αεροσκάφους με το ιπτάμενο ραντάρ, και πιθανότατα ένα δίκτυο αισθητήρων στο έδαφος, μπορεί να είναι ο συνδυασμός που θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την απειλή των μαχητικών πέμπτης γενιάς.

Σημειώνουμε πως προβλήματα με μαχητικά πέμπτης γενιάς στην γειτονιά τους δεν αντιμετωπίζει μόνο η Ελλάδα αλλά αρκετά κράτη. Για παράδειγμα και η Ινδία, καθώς η Κίνα εξοπλίζει την αεροπορία της όχι με έναν αλλά με δύο διαφορετικούς τύπους μαχητικών πέμπτης γενιάς (ή σχεδόν πέμπτης γενιάς). Και υπενθυμίζουμε πως το Gripen έχει βασίσει σχεδόν την επιβίωσή του στην ινδική αγορά.

Οι Σουηδοί λοιπόν υπολογίζουν πως μία πολεμική αεροπορία που θα βασιστεί στο μαχητικό τους, και θα συνεργάζεται με ένα ισχυρό εναέριο ραντάρ όπως το Globaleye, θα μπορεί σε συνδυασμό με τον αισθητήρα IRST, το πολύ ισχυρό radar AESA, την προηγμένη δυνατότητα Fusion των αισθητήρων μαχητικού, τον πύραυλο πολύ μεγάλης ακτίνας δράσης Meteor, θα μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς μαχητικά πέμπτης γενιάς, με πολύ χαμηλό κόστος, και ταυτόχρονα να μπορεί να υλοποιήσει κάθε άλλου είδους αποστολή του ανατεθεί.

Ανάμεσα στις τελευταίες θα είναι για αποστολές ναυτικής κρούσης, στρατηγική κρούση με πυραύλους cruise κι άλλα έξυπνα όπλα κοκ. Κι όλα αυτά από ένα αεροσκάφος με κόστος χρήσης συγκρίσιμο ενός προωθημένου εκπαιδευτικού, και με υψηλή επιβιωσιμότητα.

Καθώς πολλή συζήτηση έγινε τελευταίο καιρό για τον πύραυλο Meteor, θα πρέπει να πούμε πως τα μαχητικά πέμπτης γενιάς όπως το F-35 παρουσιάζουν πολύ χαμηλό ίχνος σε όλους τους πυραύλους ενεργής καθοδήγησης (όπως και σε κάθε άλλο στρατιωτικό ραντάρ). Συνεπώς θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να γίνουν καταρρίψεις μαχητικών πέμπτης γενιάς από πυραύλους ενεργής καθοδήγησης, τουλάχιστον με τον τρόπο που γίνεται για κάθε άλλο αεροσκάφος. Πρέπει όμως να σημειώσουμε πως κανένα αεροσκάφος, ούτε και το F-35 δεν είναι αόρατο στα ραντάρ από μικρή απόσταση. Αν ένας πύραυλος ενεργούς καθοδήγησης, έρθει στην «σωστή» απόσταση από μαχητικό πέμπτης γενιάς, τότε θα το εγκλωβίσει και θα το κατάρριψη σαν να ήταν οποιοδήποτε άλλο αεροσκάφος.

Δεν ξεχνάμε ή δεν αφήσουμε απέξω την απειλή που λανθασμένα αναφέρεται σαν S-400. Η απειλή δεν είναι οι πύραυλοι οι ιδιοι, αλλά η αναβαθμισμένη τουρκική αεράμυνα. Αλλά καθώς στην χώρα μας περνάνε μόνο τα «διαφημιζόμενα προϊόντα», ο μέσος Έλληνας γνωρίζει μόνο το F-35 και τους S-400, λες και ο υπόλοιπος εξοπλισμός της Τουρκίας είναι σφεντόνες και βέλη. Συνεπώς καλό είναι να μην ερωτηθούμε once again για τους ρωσικούς πυραύλους, αλλά για την αντιμετώπιση της τουρκικής αεράμυνας. Στο ενδιάμεσο να πούμε για το Gripen E, πως οι Σουηδοί αντιμετωπίζουν το θέμα όπως οι ΗΠΑ στα F-15 και τα F/A-18. Εγκαθιστούν δηλαδή ένα προηγμένο σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων το Arexis, με δυνατότητες που το κατατάσσουν στα κορυφαία παγκοσμίως. Να υπενθυμίσουμε ότι ιστορικά, κάθε φορά που δημιουργούνταν κάποιος νέος πύραυλος, κάποιοι θεωρούσαν πως θα ερχόταν και το τέλος του αεροσκάφους.

Μέχρι τώρα αναφέραμε πολύ συνοπτικά όλα τα θετικά χαρακτηριστικά του σουηδικού αεροσκάφους. Ίσως δε γράψαμε ότι οι σουηδοί κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν διατεθειμένοι να μας προσφέρουν πολύ υψηλό ποσοστό συμπαραγωγής του αεροσκάφους, ή άλλα πολύ σημαντικά ανταλλάγματα. Πρέπει όμως κάπου εδώ να γράψουμε και αυτά τα οποία θεωρούμε αντιστοίχως μειονεκτήματα του αεροσκάφους.

Καταρχάς πρέπει να σημειώσουμε ότι το αεροσκάφος δεν έχει γνωρίσει πολεμική δράση. Συνεπώς δεν υπάρχουν στοιχεία, για οποιαδήποτε έκδοση του, σε περίοδο πραγματικών και απαιτητικών επιχειρήσεων. Κατά δεύτερον δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν πως το αεροσκάφος δεν έχει να προσφέρει τίποτα περισσότερο από αυτά που θα μπορούσε να προσφέρει το F-16V (το Block 70/72). Άλλωστε το αμερικανικό αεροσκάφος είναι αυτό που ανταγωνίζεται το σουηδικό στην Ινδία, σε έναν διαγωνισμό με εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Και ένα μεγάλο πρόβλημα του σουηδικού μαχητικού είναι πως ο αμερικανός ανταγωνιστής του έχει πωλήσεις μερικών χιλιάδων αεροσκαφών παγκοσμίως, ενώ οι χώρες που έχουν επιλέξει το Gripen μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Συνεπώς η πιθανότητα αγοράς ενός αεροσκάφους σαν το Gripen E θα είχε τον ανταγωνισμό του F-16V, ενός αεροσκάφους που σε λίγα χρόνια θα υπηρετεί στην Πολεμική μας Αεροπορία. Έτσι η οικονομική προσφορά του Gripen E, όσο κι αν έριχναν την τιμή οι Σουηδοί, θα ήταν κατά πολύ υψηλότερη από αυτή της αγοράς επιπλέον F-16V!

Μιλώντας για την Ελλάδα, θα πρέπει να σημειώσουμε πως ακόμη και η διατήρηση 2 διαφορετικών τύπων μαχητικών είναι πλεονασμός και σπατάλη δημοσίων πόρων. Συνεπώς, στο άμεσο μέλλον, έχοντας σε υπηρεσία τα F-16V Block 72, F-16C Block 50+Adv, Mirage 2000-5Mk2, η εισαγωγή ενός τελείως καινούργιου τύπου όπως το Gripen θα ήταν κοστοβόρα, εκτός κι αν είχε να προσφέρει κάτι το τελείως διαφορετικό και εξεζητημένο στην αποτρεπτική ικανότητα των ΕΔ (όπως έφερε για παράδειγμα ο SCALP EG με το M2000-5) ή στην οικονομία (γραμμή παραγωγής στην Ελλάδα;). Το ίδιο φυσικά θα ίσχυε για το F-35, αλλά το τελευταίο έχει το πλεονέκτημα του πολύ χαμηλού RCS.