Σύμφωνα με όσα γράφει στην έκθεσή της η “ομάδα εργασίας” υπό την Μαντλίν Ολμπράϊτ
“Tο κίνημα Γκιουλέν, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του Φετουλάχ Γκιουλέν, είναι μια πηγή διαμάχης στην Τουρκία.
Για να κοσμικούς, οι “Γκιουλενιστές” αποτελούν απειλή για τα κοσμικά θεμέλια της Τουρκικής Δημοκρατίας. Για τους υποστηρικτές του Γκιουλέν είναι απλά μια ήπια οργάνωση που ασχολείται με μια ανοικτή και ανεκτική ερμηνεία του Ισλάμ, μέσω της εκπαίδευσης και άλλων έργων”.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά στο παρελθόν Γκιουλέν για τον οποίο αναφέρουν ότι “απέκτησε βαθιά γνώση των κοσμικών επιστημών, της λογοτεχνίας, της ιστορίας και της φιλοσοφίας.
Είναι επηρεασμένος από δυτικούς φιλόσοφους όπως ο Αλμπέρ Καμί και τον Jean-Paul Sartre.
Η φιλοσοφία και το κίνημά του, συνδυάζουν την πνευματικότητα με μια επιβλητική γνώση των κοσμικών επιστημών.Τα μηνύματα του Γκιουλέν είναι εμποτισμένα με αντικομμουνιστικά και εθνικιστικά αισθήματα. Θεωρεί το τουρκικό κράτος θεματοφύλακα του Ισλάμ, με αποστολή να το προστατεύσει από τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς κομμουνιστικούς εχθρούς”.
Στη συνέχεια γίνονται αναφορές στις διώξεις που υπέστη από τους κοσμικούς και τελικά αναγκάστηκε για να αποφύγει την φυλάκιση να καταφύγει στις ΗΠΑ. Όλα αυτά αφού η οργάνωσή του πρώτα είχε αποκτήσει ΜΜΕ αλλά και είχε μπει για τα καλά στο σύστημα της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Οι αμερικανοί σημειώνουν ότι οι “υποστηρικτές του Γκιουλέν του συμπίπτουν με τους υποστηρικτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Σύμφωνα με τους επικριτές, το κίνημα Γκιουλέν προσπάθησε να οικειοποιηθεί την πολιτική ατζέντα του ΑΚΡ μέσα από τις στενές σχέσεις με την ηγεσία του κόμματος. Οι φήμες αφθονούν σχετικά με τους φερόμενους δεσμούς του κινήματος Γκιουνέλ με διάφορους υπουργούς της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων βέβαια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Πρόεδρου Αμπντουλάχ Γκιούλ.
Ένας πρώην Τούρκος υπουργός Εσωτερικών ισχυρίστηκε ότι οι οπαδοί του Γκιουλέν αποτελούν το 70% της τουρκικής αστυνομίας. Οι αντίπαλοί του επεισημαίνουν ότι ο Γκιουλέν έχει τον έλεγχο του κόμματος Ερντογάν και του κοινοβουλίου και θεωρούν ότι η κοσμική τάξη είναι σε κίνδυνο στην Τουρκία. Η υποστήριξη που παρέχουν στον Ερντογάν τα ΜΜΕ που ελέγχει δίνουν βαρύτητα σ΄ αυτές τις εκτιμήσεις.
Το AKP από την άλλη έχει επίσης διευκολύνει την εισαγωγή της σκέψης του Γκιουνέλ στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Το κίνημα Γκιουλέν και το ΑΚΡ έχουν ευθυγραμμιστεί σε δύο σημαντικά ουσιαστικά θέματα πολιτικής. Η πρώτη έχει να κάνει με την αποδοχή της παγκοσμιοποίησης και την υποστήριξη ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωσης και η δεύτερη η ενσωμάτωση θρησκευτικών
μειονοτήτων στην τουρκική κοινωνία, η οποία συνδέεται με την έμφαση που δίνει ο Γκιουλέν
στον διαθρησκευτικό διάλογο.
“Παρά την προφανή αμοιβαία στήριξη, ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις έντασης μεταξύ του εξέχοντα θεολόγου και του πρωθυπουργού Ερντογάν”,επισημαίνουν οι Αμερικανοί αναφέροντας διαφορετικές προσεγγίσεις τους σε μια σειρά θεμάτων όπως για παράδειγμα ο χειρισμός της υπόθεσης του Mavi Marmara.
Η προφανής επιρροή του Γκιουλέν στην τουρκική πολιτική, σε συνδυασμό με τη μυστικότητα που τον περιβάλλει Φετουλάχ Γκιουλέν,προκαλεί υποψίες για τους στόχους του.
Η κεντρική πηγή της διαμάχης γύρω από τον Φετουλάχ Γκιουλέν είναι ότι, όποια και αν είναι η κοσμοθεωρία του, προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τα όργανα του κράτους για να την κατηχήσει. Ένα “κήρυγμά” από τα τα ραδιοτητλεοπτικά μέσα που ελέγχει ανέφερε:
“Θα πρέπει να προχωρήσουμε μέχρι τις αρτηρίες του συστήματος, χωρίς κανένας να αντιληφθεί την ύπαρξή σας μέχρι να φτάσετε σε όλα τα κέντρα εξουσίας. . . Εσείς πρέπει να περιμένετε έως ότου έχετε όλη την κρατική εξουσία…”
“Η καχυποψία γύρω από το κίνημα Γκιουλέν”, υποστηρίζουν οι αμερικανοί “προκύπτει σχεδόν αποκλειστικά από τους δεσμούς του με το κυβερνών ΑΚΡ, με μια μυστικότητα που φθάνει να έχει σχεδόν συνωμοτικό χαρακτήρα”.