Του Χρήστου Μηνάγια
Στις 29-08-2014 συγκροτήθηκε η 62η κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας και η 5η του κόμματος ΑΚΡ, με πρωθυπουργό τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και αντιπροέδρους της κυβέρνησης τους Μπουλέντ Αρίντς, Αλί Μπαμπατζάν, Γιαλτσίν Ακντογάν και Νουμάν Κουρτουλμούς.
Η επιλογή του Νταβούτογλου ως πρωθυπουργού και αρχηγού του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ δεν προήλθε από μια δημοκρατική εκλογική διαδικασία των οργάνων του κόμματος, αλλά ήταν μια πολιτική απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν, παρόλο που σε δημοσκόπηση της εταιρείας Andy-ar το χρονικό διάστημα 16-17 Αυγούστου 2014, το 53,7% των οπαδών του ΑΚΡ επιθυμούσε για αρχηγό του κόμματος και πρωθυπουργό τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, ενώ μόλις το 9,2% στήριζε τον Νταβούτογλου. Εξάλλου, η εν λόγω απόφαση οφείλεται στην πολιτική φιλοσοφία του Ερντογάν, ο οποίος επιθυμεί έναν «αφοσιωμένο» και υποταγμένο σε αυτόν πρωθυπουργό και όχι κάποιον άλλον σαν τον Γκιούλ με τον οποίο έχει τις ακόλουθες διαφορές:
• Ο Γκιούλ είναι δημοκράτης, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Ο Γκιούλ σέβεται τη δικαιοσύνη, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Ο Γκιούλ σέβεται το δικαίωμα της διαφορετικότητας, ενώ ο Ερντογάν ΟΧΙ.
• Το βλέμμα του Γκιούλ είναι στραμμένο προς τη Δύση, ενώ του Ερντογάν ΟΧΙ.
• Στην πολιτική καριέρα του Γκιούλ υπάρχει η εμπειρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ως σχολείο δημοκρατίας και δικαιοσύνης, ενώ στου Ερντογάν ΟΧΙ.
• Το ύφος και το λεκτικό του Γκιούλ είναι ήπιο, ενώ του Ερντογάν ΟΧΙ.
• Πριν το 2007 ο Γκιούλ συμπεριφέρθηκε πιο τολμηρά και πιο ευέλικτα από τον Ερντογάν σε ό,τι έχει να κάνει με διάφορα θέματα ζωτικής σημασίας όπως, οι διαπραγματεύσεις με την ευρωπαϊκή ένωση, το κυπριακό και το άνοιγμα προς τους Κούρδους.
• Στην τουρκική κοινωνία έχει εδραιωθεί αντίληψη ότι: «Όσο υπάρχει ο Ερντογάν, θα υπάρχει και το ΑΚΡ. Όσο υπάρχει ο Ερντογάν, το ΑΚΡ θα είναι στην εξουσία.»
Επομένως γίνεται αντιληπτό ότι στη σημερινή Τουρκία, όπου η εθνική, πολιτική και θρησκευτική τριχοτόμηση αποτελεί μια πραγματικότητα, ηγέτες σαν τον Γκιούλ δεν θα είχαν κάποιο μέλλον, ούτε αυτοί προσωπικά ούτε το κόμμα τους.
Συνακόλουθα δε, αν ληφθούν υπόψη και τα ακόλουθα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των Ερντογάν και Νταβούτογλου, διαπιστώνεται ότι ο πρώτος δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο συνοδοιπόρο για το όραμα της «Νέας Τουρκίας» που προβάλλει συνεχώς:
• Ο Ερντογάν είναι δυναμικός ηγέτης, ενώ ο Νταβούτογλου ιδεολόγος, εξομοιώνοντας τον ισλαμισμό με την επιβλητική και επεκτατική πολιτική της Δύσης.
• Ο Ερντογάν είναι «ακτιβιστής», ενώ ο Νταβούτογλου διαπραγματευτικός.
• Ο Ερντογάν λειτουργεί με τη διαίσθηση, ενώ ο Νταβούτογλου με την ανάλυση.
Φυσικά, ο Νταβούτογλου κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του θα επισκιάζεται από τον Ερντογάν, δεδομένου ότι ο δεύτερος θα λειτουργεί ταυτόχρονα ως πρόεδρος της Δημοκρατίας, ως πρωθυπουργός και ως αρχηγός του κόμματος ΑΚΡ. Δηλαδή ο Νταβούτογλου δεν θα λειτουργεί ως πρωθυπουργός, αλλά ως πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, δίδοντας την εντύπωση του «πρωθυπουργού μαριονέττα».
Ποία όμως είναι η πολιτική σημασία της συμμαχίας Ερντογάν-Νταβούτογλου; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό έχει να κάνει με την de facto εκκαθάριση του κόμματος ΑΚΡ. Άλλωστε, όταν ο Ερντογάν εδραίωσε την πολιτική του ισχύ στην τουρκική κοινωνία αποφάσισε την σταδιακή αλλαγή των εσωτερικών ισορροπιών του κόμματος του ως εξής: πρώτον, περιθωριοποιώντας την ομάδα Αμπντουλάχ Γκιούλ- Μπουλέντ Αρίντς. Και δεύτερον, ισχυροποιώντας τη δυναμική της νέας ομάδας των ερντογανικών στελεχών, η οποία εδραίωσε την παρουσία της στηρίζοντας με κάθε μέσο τον Ερντογάν μετά τη μεθοδευμένη επιχείρηση της 17-12-2013 που είχε ως στόχο να τον ανατρέψει και να αποτρέψει την εκλογή του ως πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σημειωτέον ότι θεματοφύλακας της εν λόγω ομάδος των ερντογανικών είναι ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου και ακολουθούν οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Γιαλτσίν Ακντογάν και Νουμάν Κουρτουλμούς, ο υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά και ο αρχηγός της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν.
Φυσικά, η σταδιακή περιθωριοποίηση της ομάδος Γκιούλ-Αρίντς θα έχει ως συνέπεια τη σταδιακή διεύρυνση της σύγκρουσης στο κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ, διακινδυνεύοντας ακόμη και τη διάσπαση του σε περίπτωση που τα ποσοστά των εκλογών της 15 Ιουνίου 2015 θα είναι μικρότερα του 45%. Υπόψη ότι σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το ποσοστό του ΑΚΡ κυμαίνεται στο 45,6%. Για το λόγο αυτό, μετά το Σεπτέμβριο του 2014 και μέχρι τις γενικές (βουλευτικές) εκλογές του επόμενου Ιουνίου, ο Νταβούτογλου θα πραγματοποιεί πολιτικές συγκεντρώσεις σε όλους τους νομούς της χώρας, προκειμένου να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό κλίμα προβάλλοντας το όραμα της Νέας Τουρκίας, ενώ οι ομιλίες του θα μεταδίδονται ζωντανά σχεδόν από όλους τους συστημικούς τηλεοπτικούς σταθμούς όπως, NTV, 24 ΤV, Beyaz TV, 360 TV, Ülke TV, Tvnet, TGRT Haber, Kanal A και TRT.
Ας σημειωθεί ακόμη ότι, η επιλογή του Νταβούτογλου ως πρωθυπουργού της χώρας πιθανόν να έχει σχέση και με την νέα περιφερειακή στρατηγική της Άγκυρας προκειμένου να σταματήσει η απομόνωση της και η Τουρκία να αποκτήσει ενεργό ρόλο στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες-εξελίξεις της ευρύτερης περιοχής. Εξάλλου δεν θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής δύο παράγοντες: πρώτον, οι στενές σχέσεις του Νταβούτογλου με το Ισραήλ και το εβραϊκό λόμπυ της Ουάσιγκτον-Νέας Υόρκης. Και δεύτερον, η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών βάσει της οποίας αξιολογήθηκε ως θετική η απόφαση του Ερντογάν αναφορικά με την επιλογή του νέου πρωθυπουργού.
Τέλος, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν σε βάθος την πολιτική ιστορία της Τουρκίας, οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες και οι πολιτικοί σχεδιασμοί της χώρας δεν διαμορφώνονται πάντα με βάση τα άτομα και την ηγετική προσωπικότητα τους. Συνεπώς, η μόνη λογική κίνηση του Ερντογάν, ο οποίος δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, θα είναι η επιδίωξη αφενός κατάρρευσης και πλήρους ελέγχου του τρίπτυχου δικαιοσύνη-πανεπιστήμια-ΜΜΕ που θα του δώσουν πίστωση χρόνου μέχρι τις επόμενες εκλογές, αφετέρου η ενεργοποίηση των εθνικιστών αντανακλαστικών της τουρκικής κοινωνίας σε ό,τι έχει να κάνει με τους κατ’ αυτόν εύκολους αντιπάλους Ελλάδα και Κύπρο και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων.
www.geostrategy.gr
minagias@gmail.com
Διαβάστε ακόμη:
Νταβούτογλου: Εστιάζει στην λύση του Κουρδικού και στην ένταξη στην ΕΕ το 2023
Η νεο-σουλτανική επίσκεψη Ερντογάν στα κατεχόμενα
Προσοχή! Ένας «ανατολίτης μπαγασάκος» στο τιμόνι της Τουρκίας – Ποιος είναι ο Νταβούτογλου