ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΩΣΤΙΔΗΣ
Όταν στις 14 Αυγούστου του 2001, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μαζί με τους στενούς του φίλους και συνεργάτες ανάμεσα τους και ο σημερινός πρόεδρος Αμντουλάχ Γκιούλ, ανακοίνωνε την ίδρυση του νέου φιλο-ισλαμικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ούτε να προβλέψει πως 10 χρόνια, μετά θα έφτανε στο σημείο της παντοδυναμίας.
Ο τούρκος πρωθυπουργός κέρδισε με ποσοστό 34.2% τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2002 αποκτώντας 362 έδρες στο Κοινοβούλιο , το 2007 αντί να μειωθεί το ποσοστό του κόμματος του, αυξήθηκε κατακόρυφα και έλαβε το 46.4% των ψήφων και κέρδισες 341 έδρες. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις στις σημερινές εκλογές, θα πάρει την τρίτη διαδοχική του εκλογική νίκη με ένα ποσοστό που θα ξεπεράσει το 45% και μπορεί να φτάσει ακόμη και το 50%.
Ο Ερντογάν, από τη στιγμή που έχει έρθει στην εξουσία δεν έχει χάσει καμία εκλογική μάχη. Εκτός των βουλευτικών εκλογών το AKP, έχει δυο νίκες σε τοπικές εκλογές αλλά και το 2010 στο δημοψήφισμα για τη μεταρρύθμιση του Συντάγματος όπου παρόλο που ήταν το μοναδικό κόμμα που στήριζε αυτή την αλλαγή, κατάφερε να πάρει τη στήριξη του 55% των τούρκων ψηφοφόρων.
AΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2001 ΣΤΗΝ ΡΑΓΔΑΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Η ημερομηνία της ίδρυσης του ΑΚP δεν ήταν τυχαία. Το 2001 η Τουρκία διένυε μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις από την ίδρυση της. Από το Νοέμβριο του 2000 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2001 κατέρρευσαν τα πάντα. Η κυβέρνηση του Μπουλέντ Ετζεβίτ, ήταν ανήμπορη να κυβερνήσει. Χρεοκόπησαν τράπεζες, εξαντλήθηκαν τα συναλλαγματικά αποθέματα, υποτιμήθηκε η τουρκική λίρα κατά 40%, τα διατραπεζικά επιτόκια αυξήθηκαν στο 4000%. Η ανεργία έφτασε στο 20%. Γι’ αυτό και το ΔΝΤ έφερε στη χώρα τον οικονομολόγο Κεμάλ Ντερβίς για να σταθεροποιήσει την οικονομία. Ο τούρκος οικονομολόγος με εντυπωσιακούς ρυθμούς έφερε τις μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση της αγοράς, των ιδιωτικοποιήσεων και της ανεξαρτοποίησης της κεντρικής τράπεζας.
Τα μέτρα είχαν ληφθεί, αλλά δεν υπήρχε σταθερή κυβέρνηση. Ο κυβερνητικός συνασπισμός του Ετζεβίτ με τους Εθνικιστές αλλά και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα δεν είχαν τη στήριξη του λαού. Καθώς είχαν οδηγήσει τη χώρα στην χειρότερη κρίση. Χρειάζονταν λαϊκή στήριξη.
Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΝΕΙ ΔΥΝΑΜΗ ΣΤΟ AKP
Στο σημείο αυτό ήρθε να δώσει ελπίδες το νεό κόμμα Ερντογάν. Που 14 μήνες από την ίδρυση του ήρθε στην εξουσία. Με μεγάλη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο το AKP έμεινε πιστό στις μεταρρυθμίσεις και μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να αλλάξει την όψη της τουρκικής οικονομίας. Ιδιωτικοποιήθηκαν οι τηλεπικοινωνίες, η αγορά ενέργειας, δόθηκαν κίνητρα στις ξένες επενδύσεις αλλά και μεγάλες επιδοτήσεις στις εξαγωγές. Το αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών , παρά τις εσωτερικές συγκρούσεις με τον στρατό, η Τουρκία να έχει φτάσει στο σημείο να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς χωρίς να επηρεάζεται από τη διεθνή οικονομική συγκυρία.
Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους.
Οι εξαγωγές της Τουρκίας το 2002 ήταν στο επίπεδο των 36 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 2010 το ποσό αυτό έφτασε στα 113.9 δισεκατομμύρια δολάρια! Αυτοκίνητα, φορτηγά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, είναι τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα της Τουρκίας που δείχνουν ότι οι γείτονες μα επενδύουν στις νέες τεχνολογίες.
Στον τουρισμό η τουρκική κυβέρνηση έδωσε μεγάλα κίνητρα για την ανάπτυξη των ξενοδοχειακών μονάδων αλλά και την προβολή της χώρας. Το 2002 την Τουρκία την επισκέφθηκαν 13.2 εκατομμύρια τουρίστες και είχε έσοδα 11.9 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 2010 ο αριθμός αυτός έφτασε στους 28.6 εκατομμύρια τουρίστες με τουριστικό συνάλλαγμα να φτάνει στα 20.8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας το 2010 έφτασε στο 8.9%. Το 2011 ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας αναμένεται να φτάσει τουλάχιστον στο 7%.
Αυτό είναι ο βασικό εκλογικό όπλο του Ερντογάν. Προτάσσει την οικονομία θυμίζοντας στους τούρκους το «μαύρο παρελθόν».
«ΤΑ ΦΑΡΑΩΝΙΚΑ» ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Ο τούρκος πρωθυπουργός προσπαθεί να δώσει ένα όραμα στους κατοίκους της γειτονικής χώρας . «Στόχος μας είναι το 2023, θα γίνουμε η δέκατη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου» δηλώνει συχνά ο τούρκος πρωθυπουργός καθώς τότε θα είναι η 100η επέτειος της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Ο Ερντογάν με μεγαλεπήβολα σχέδια , τα οποία από κάποιους χαρακτηρίζονται και «φαραωνικά» , προσπαθεί να δείξει ότι η Τουρκία είναι μεγάλη χώρα. Η κατασκευή «δεύτερου Βοσπόρου» δηλαδή μιας νέας διώρυγας που θα ενώνει τον Εύξεινο Πόντο με τη θάλασσα του Μαρμαρά, , η κατασκευή τριών πυρηνικών εργοστασίων , η κατασκευή νέου αεροδρομίου στην Κων/πολη το οποίο θα είναι μεγαλύτερο και από το Heathrow με δυνατότητα εξυπηρέτησης 60 εκατομμυρίων επιβατών και άλλες πολλές παρόμοιες εξαγγελίες έχουν «μαγέψει» πολλούς τούρκους.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Ο βασικός πονοκέφαλος του Ερντογάν μελλοντικά θα είναι το Κουρδικό. Είχε υποσχεθεί πως θα λύσει το «Κουρδικό» ζήτημα, όμως δεν έχει δώσει καμία λύση. Αντιθέτως του τελευταίους μήνες η Νοτιοανατολική Τουρκία «βράζει» κυρίως μετά την προσπάθεια της απαγόρευσης της εκλογής ανεξάρτητων Κούρδων βουλευτών , η οποία δεν πέτυχε και κανείς δεν γνωρίζει τι θα συμβεί μετά τις εκλογές. Το PKK και οι υποστηρικτές του περιμένουν στην άκρη για δράση.
Οικονομολόγοι διαπιστώνουν πως οι εξαγγελίες του Ερντογάν κοστίζουν τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια Ευρώ τα οποία η τουρκική οικονομία δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθει.
Επίσης το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας γιγαντώνεται επικίνδυνα. Το 2010 το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας αυξήθηκε κατά 84.5%!
Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 11.5% και έφτασαν στα 113.9 δισεκατομμύρια δολάρια όμως οι εισαγωγές παρουσίασαν μεγαλύτερη αύξηση κατά 31.5 % και έφτασαν στα 185.4 δισεκατομμύρια δολάρια. Ένα εμπορικό έλλειμμα ύψους 71.6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που και το 2011 εξακολουθεί να μεγαλώνει θα χρειαστεί την άμεση λήψη οικονομικών μέτρων για να «σβήσει η φωτιά» όπως αναφέρουν διακεκριμένοι τούρκοι οικονομολόγοι. Τέτοια μέτρα μπορούν να είναι η υποτίμηση της τουρκικής λίρας, η αύξηση της φορολογίας σε καύσιμα, τσιγάρα κτλ.
Στην εξωτερική πολιτική, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Τουρκίας είναι οι σχέσεις με το Ισραήλ. Τα τελευταία δυο χρόνια έχουν φτάσει σε οριακό σημείο με αποκορύφωμα την αποστολή τουρκικού πλοίου ανοιχτά της Γάζας με τη δικαιολογία αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας, που ολοκληρώθηκε με την εισβολή ισραηλινών κομάντος και το θάνατο εννέα επιβατών του πλοίου. Ο Ερντογάν αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογολου, εξακολουθούν να τραβάνε το σχοινί με το Τελ Αβίβ, και προσπαθούν να παίξουν το ρόλο της ηγετικής χώρας της Μέσης Ανατολής, ζητώντας τη στήριξη όλου του Αραβικού κόσμου.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΗΓΕ «ΠΕΡΙΠΑΤΟ»
Η μεγαλύτερη αμφιβολία για την επόμενη μέρα των εκλογών πάντως είναι η κατάσταση των δημοκρατικών θεσμών. Τα τελευταία χρόνια με την αποκάλυψη του σχεδίου συνωμοσίας «Βαριοπούλα» και της παρακρατικής οργάνωσης Εργκενεκόν , άρχισαν να συλλαμβάνονται πολλά άτομα. Πρώην αξιωματικοί του στρατού, δημόσιοι υπάλληλοι και κάποιοι δημοσιογράφοι.
Όμως τους τελευταίους μήνες με μια απλή κατηγορία, χωρίς ακόμη να υπάρχουν αποδείξεις συλλαμβάνονται δεκάδες δημοσιογράφοι ακόμη και για βιβλία που ετοιμάζονταν να εκδώσουν !
Όπως αναφέρει το περιοδικό Economist «στην Τουρκία σήμερα βρίσκονται στις φυλακές περισσότεροι δημοσιογράφοι , απ’ ότι στην Κίνα» κι’αυτό δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τις διαδικασίες των συλλήψεων.
Ένα καλό παράδειγμα είναι ο αρθρογράφος της εφημερίδας Cumhuriyet Μουσταφά Μπαλμπάϊ που παραμένει φυλακισμένος για 600 ημέρες, χωρίς να έχει ακόμη δικαστεί και κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να αθωωθεί και να έχει παραμείνει στη φυλακή χωρίς κανέναν λόγο. Υπάρχουν φόβοι πως αυτές οι συλλήψεις είναι μέρος της προσπάθειας αποσιώπησης του τουρκικού Τύπου.
Όσο για τις συλλήψεις δεκάδων αξιωματικών, στρατηγών , πρώην αρχηγών Δυνάμεων, μπορεί σε κάποιες από αυτές να υπάρχει δικαιολογία αλλά οι διαδοχικές συλλήψεις έχουν γεμίσει τις φυλακές με στρατηγούς. Πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν τον κατηγορούν για ρεβανσισμό και για τις συλλήψεις τονίζουν ότι είναι μια προσπάθεια αποδυνάμωσης του κύρους του Στρατού.
Μόνο την προηγούμενη εβδομάδα συνελήφθη ο αρχηγός της «Σχολής Πολέμου» και ο αρχηγός «της Σχολής της Πολεμικής Αεροπορίας»
Στη γειτονική χώρα κάποιοι αστειευόμενοι δηλώνουν χαρακητριστικά « έτσι όπως πάμε σε λίγο καιρό οι στρατιωτικές ασκήσεις θα γίνονται στις φυλακές, παρά στα στρατόπεδα»
O EΡNTOΓΑΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ;
Το μεγάλο ερώτημα είναι ένα , αν ο Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές με άνετη πλειοψηφία και καταφέρει να αλλάξει το Σύνταγμα όπως το ονειρεύεται για να γίνει «πρόεδρος» της χώρας με αυξημένες αρμοδιότητες, τι θα απογίνει η Δημοκρατία.
Στη γειτονική χώρα η αντιπολίτευση φοβάται μη γίνει ο Ερντογάν ο «Σουλτάνος» της Τουρκίας, χωρίς να έχει καμία αντίπαλη πολιτική η δικαστική εξουσία που θα τον ελέγχει.
Πάντως ο Ερντογάν επίμονα ζητά από τον τουρκικό λαό να τον ψηφίσει και να του δώσει τέτοια πολιτική δύναμη « για να αλλάξουμε το Σύνταγμα» όπως δηλώνει.