ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΩΣΤΙΔΗΣ
Στα όρια του «θερμού επεισοδίου» έχουν φτάσει οι σχέσεις Τουρκίας –Ισραήλ και η ένταση που προκαλεί ο Ερντογάν με το Τελ Αβίβ, δεν είναι καθόλου τυχαία . Είναι μια ξεκάθαρη πολιτική επιλογή του τούρκου πρωθυπουργού σε συνεργασία με τον υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, σε αντίθεση με την ισορροπημένη πολιτική που εφάρμοζε το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας ανάμεσα στον Αραβικό κόσμο και το Ισραήλ. Ο Ερντογάν έχει μετατραπεί στον «Νάσερ» της δεκαετίας του 60’.
Δυο είναι οι βασικοί στόχοι της πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης. Να προσπαθήσει να δείξει πως είναι η ισχυρή δύναμη της Μεσογείου, καθώς η επίθεση των ισραηλινών κομάντος έδειξε πως το Ισραήλ δεν αστειεύεται. Δεύτερος πιθανός στόχος είναι προκληθεί ένα «θερμό επεισόδιο» που θα σταματήσει τις υποθαλάσσιες έρευνες του Ισραήλ και της Κύπρου στο «μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας».
Η «ΑΠΟΣΤΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΦΕΡΕ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Στην πραγματικότητα η αλλαγή που επέρχεται στην Τουρκία, είναι ένας από τους βασικούς λόγους της αλλαγής στάσης της τουρκικής Εξωτερικής πολιτικής. Η αλλαγή της εξουσίας που συντελείται στην Τουρκία , η φυλάκιση εκατοντάδων στρατηγών, αξιωματικών και η «αποστρατικοποίηση» της πολιτικής φέρνουν αυτά τα αποτελέσματα.
Οι τούρκοι στρατηγοί που χρόνια καθόριζαν ή τουλάχιστον επηρέαζαν την εξωτερική και την αμυντική πολιτική της Τουρκίας, είχαν καθορίσει ως στόχο την στενή σχέση με το Ισραήλ. Από τη δεκαετία του 90’ ξεκίνησε η στρατιωτική συνεργασία σε επίπεδο αμυντικών βιομηχανιών, σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών.. Οι στρατηγοί έβλεπαν το Ισραήλ ως ισχυρό παίχτη στη Μέση Ανατολή. Το Τελ Αβίβ ήταν και είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του Ιράν, ένα γεγονός που θεωρούνταν ένας ακόμη λόγος που οι στρατηγοί ήθελαν να στηρίξουν το Ισραήλ καθώς δεν ήθελαν την εξάπλωση του ισλαμικού φονταμεταλισμού μέσα στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν όταν ήρθε στην εξουσία το Νοέμβριο του 2002 δεν άλλαξε τίποτα στην πολιτική αυτή. Μάλιστα συνέχισε τόσο την πολιτική της στήριξης του Ισραήλ , ο ίδιος πήρε βραβείο από το ισραηλινό λόμπι στις ΗΠΑ, για τη στήριξη που δίνει στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.
Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΑΝΕΒΑΣΕ ΤΟΥΣ ΤΟΝΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2007
Όμως μετά τις εκλογές του 2007 ο τούρκος πρωθυπουργός άρχισε να καταπολεμά την στρατιωτική εξουσία. Η εκλογική του βάση δεν στήριζε ποτέ το Ισραήλ, αντιθέτως στήριζε τον Παλαιστινιακό λαό. Έτσι ο τούρκος πρωθυπουργός άρχισε συστηματικά να ενοχλεί το Τελ Αβίβ. Οσο ανέβαζε την ένταση με το Ισραήλ τόσο ανέβαινε η δημοτικότητα του.
«Οσο η Τουρκία εκδημοκρατίζεται , όσο αποστρατικοποιείται τόσο η προσέγγιση με το Ισραήλ δεν θα είναι εφικτή. Διότι ο τουρκικός λαός σε αντίθεση με την «πολιτική-γραφειοκρατική ελίτ» δεν συμπαθεί το Ισραήλ, ούτε τις καλές σχέσεις μαζί του και έχει στενές σχέσεις με τον Παλαιστινιακό λαό» γράφει σε άρθρο του στην εφημερίδα Radikal o πολιτικός αναλυτής Τζενγκίζ Τσαντάρ.
Η «λογομαχία του Ερντογάν με τον Σίμον Πέρεζ στο Νταβός το 2009 , που κατηγόρησε το Ισραήλ « για σφαγή αμάχων, αθώων γυναικών» μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες όλου του κόσμου ,ήταν το σημείο καμπής της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου είχαν αποφασίσει να δείξουν ότι ο ηγέτης της Μέσης Ανατολής δεν είναι το Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο που σήμερα ο Ερντογάν χαρακτηρίζει το Ισραήλ ως «κακομαθημένο παιδί της Μέσης Ανατολής».
ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΛΟΙΟ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΕΔΕΙΞΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ
Τον Μάϊο του 2010 ήταν το αποκορύφωμα της κόντρας. Η Άγκυρα δεν έκανε τίποτα για να εμποδίσει την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα με το πλοίο Μαβί Μάρμαρα. Ουσιαστικά στήριξε αυτή την αποστολή για να σπάσει ο αποκλεισμός της Γάζας. Όμως το Ισραήλ δεν αστειεύονταν . Αυτό το γνώριζε καλά η τουρκική κυβέρνηση. Η συνέχεια είναι γνωστή, ισραηλινοί κομάντος εισέβαλαν στο πλοίο με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 9 επιβάτες και να τραυματιστούν άλλοι 30.
Η Άγκυρα από τότε έχει ανεβάσει τους τόνους με το Ισραήλ, απαιτεί τη συγγνώμη και αποζημίωση για τα θύματα, το Τελ Αβίβ αρνείται.
Μόλις πριν μια εβδομάδα διέρρευσε η έκθεση του ΟΗΕ, που δικαιολογούσε τον αποκλεισμό της Γάζας και δεν απαιτούσε τη συγγνώμη του Ισραήλ, ο Νταβούτογλου ανακοίνωσε κυρώσεις. Όπως η διακοπή διπλωματικών σχέσεων αλλά αυτό που θεωρείται πως τραβάει το σχοινί είναι η έντονη παρουσία του τουρκικού στόλου στην ανατολική Μεσόγειο. Ο Ερντογάν το προχώρησε ακόμη περισσότερο και ανακοίνωσε ότι ο τουρκικός στόλος, θα συνοδεύει πλοία τα οποία θα μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα..
«Το επεισόδιο με το πλοίο Μαβί Μάρμαρα είναι η αναγγελία του Ισραήλ πως είναι ο χωροφύλακας της Ανατολικής Μεσογείου. Γι΄αυτό, το να ζητήσει συγγνώμη, εκτός από τις νομικές έννοιες, θα ήταν σαν να σκύβει πολιτικά το κεφάλι απέναντι στην Τουρκία… το ότι δεν ζητάει το Ισραήλ συγγνώμη κρύβει στρατηγικά σχέδια. Δεν βλέπει την Τουρκία ως στρατηγικό του σύμμαχο και σ’ αυτό δεν κάνει λάθος. ” τονίζει ο Τζενγκίζ Τσαντάρ .
Ερντογάν και Νταβούτογλου προσπαθούν να παρουσιάσουν την Τουρκία ως μια χώρα, που θα στηρίζει τα δικαιώματα όλων των Αράβων της Μέσης Ανατολής. Γι’ αυτό θεωρείται πως υπάρχει μια κρυφή κόντρα ανάμεσα σε Τεχεράνη και την Άγκυρα καθώς το Ιράν βλέπει πως η Τουρκία αρχίζει και αναβαθμίζεται στα μάτια του Αραβικού κόσμου.
Πάντως για τα δικαιώματα των των Αράβων υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα.
Η κυβέρνηση Ερντογάν ήταν αυτή που στήριξε σθεναρά τον Καντάφι, τον Άσαντ και τον Μουμπάρακ. Δηλαδή τους πιο σκληρούς δικτάτορες της περιοχής. Επίσης τα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας με τους Κούρδους και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων «ίσως μελλοντικά αποδειχθούν μπούμερανγκ. Αν δεν συμμαζέψουμε τα εσωτερικά μας θέματα και αν δεν χρησιμοποιούμε διπλή γλώσσα στα ανθρώπινα δικαιώματα , κάθε κίνηση που θα κάνουμε εναντίον του Ισραήλ , θα είναι αναπόφευκτό αργότερα να μας χτυπά» τονίζει ο πολιτικός αναλυτής Ορχάν Κεμάλ Τζενγκίζ.
ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ;
Στην Άγκυρα και η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία γνωρίζουν πως στρατιωτικά το Ισραήλ, είναι ασύγκριτα πιο ισχυρό από την Τουρκία. Όμως ο Ερντογάν, οδηγεί το θέμα στα άκρα στέλνοντας το στόλο κοντά στην Κύπρο και το Ισραήλ «μια ανάσα» από τις περιοχές των εξορύξεων. Η Άγκυρα γνωρίζει καλά πως νομικά δεν έχει κανένα δικαίωμα να εμποδίσει τις εξορύξεις αυτές. Ένα «θερμό επεισόδιο» στην Ανατολική Μεσόγειο, ίσως προκαλέσει μια «άνωθεν» παρέμβαση των ΗΠΑ που θα παγώσει για ένα διάστημα και την παρουσία των στόλων αλλά ίσως σταματήσει και τις εξορύξεις.
Το σίγουρο πάντως είναι πως το Ισραήλ, είναι έτοιμο για όλα. Δεν είναι τυχαίο πως στον ποδοσφαιρικό αγώνα της ερχόμενης Πέμπτης της τουρκικής ομάδας Μπεσίκτας με την Μακάμπι Τελ Αβίβ, δεν στέλνει τους 6 ποδοσφαιριστές της που υπηρετούν στον ισραηλινό στρατό. Αυτό δείχνει το βαθμό της επιφυλακής των ισραηλινών που αν χρειαστεί, θέλουν να δείξουν «ποιος είναι το αφεντικό» της περιοχής.