Του Κώστα Αλατζά
Στην μη πρωτοκόλληση της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης από τη γραμματεία του ΟΗΕ επικεντρώνει τις προσπάθειες της η ελληνική διπλωματία μετά τη γνωστοποίηση ότι επίκειται η ανάρτηση των συντεταγμένων που συνοδεύουν το τουρκολιβυκό μνημόνιο από τη Διεύθυνση Ωκεάνιων Υποθέσεων και Δικαίου της Θάλασσας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του OnAlert, η ελληνική πλευρά επιδιώκει να μην προχωρήσει η πρωτοκόλληση της συμφωνίας από τα Ηνωμένα Έθνη, προβάλλοντας στον Διεθνή Οργανισμό το νομικό επιχείρημα ότι το μνημόνιο είναι παράνομο όχι μόνο γιατί παραβιάζει τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά ταυτόχρονα δεν έχει την έγκριση της Βουλής των Αντιπρόσωπων της Λιβύης.
«Η μη πρωτοκόλληση του Μνημονίου είναι σημαντικότερη από την ανάρτηση των συντεταγμένων που απλώς αποτελεί μία τυπική διαδικασία την οποία απλά οφείλει να διεκπεραιώσει η αρμόδια διεύθυνση του ΟΗΕ», επισημαίνουν διπλωματικές πηγές.
Δύσκολη αλλά όχι ανέφικτη η μη πρωτοκόλληση του μνημονίου
Όπως εξηγούν στο OnAlert, η ανάρτηση των συντεταγμένων στον ΟΗΕ δεν συνεπάγεται αναγνώριση της νομιμότητας του μνημονίου ή της αποδοχής των οριοθετήσεων των θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στη Τουρκία και τα Λιβύη που έχει συμφωνήσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την κυβέρνηση του Φαγέζ Αλ Σάρατζ.
Άλλωστε, η ίδια διεύθυνση το ΟΗΕ (Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea / DOALOS), στην ιστοσελίδα της αναφέρει ρητά ότι η δημοσίευση πληροφοριών σε αυτό το site αναφορικά με τις εξελίξεις που σχετίζονται με το δίκαιο της θάλασσας όπως απορρέουν από τις ενέργειες και τις αποφάσεις των κρατών, δεν συνεπάγεται την αναγνώριση από τα Ηνωμένα Έθνη της ισχύος/εγκυρότητας των εν λόγω ενεργειών και αποφάσεων.
Με την πρωτοκόλληση όμως του μνημονίου, δίνεται το δικαίωμα στην Τουρκία να το επικαλείται, γεγονός που δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την ελληνική προσπάθεια για την μη εφαρμογή του μνημονίου Άγκυρας – Τρίπολης. Πάντως, σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές, η μη πρωτοκόλληση του θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο ενδεχόμενο, αλλά όχι ανέφικτο, εξαιτίας της ρευστής κατάστασης στη Λιβύη και του ενεργειακού ανταγωνισμού στη νοτιανατολική Μεσόγειο.
Υπενθυμίζεται ότι μετά την υπογραφή του μνημονίου, η μόνιμη ελληνική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ με τις απαντητικές επιστολές της κατήγγειλε ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο όχι μόνο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, αλλά δεν έχει ούτε την πολιτική νομιμοποίηση ούτε εξασφαλίζει τα συμφέροντα της Λιβύης, όπως είχε δηλώσει ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ Ίσα.
Οι ελληνικές συντεταγμένες
Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο η Αθήνα να προχωρήσει το επόμενο διάστημα στην κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ με τις οποίες θα δηλώνεται η θέση για τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, φαίνεται ότι δεν προκρίνει αυτή την επιλογή.
Μιλώντας σε ημερίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, με θέμα «Ασφάλεια και προοπτικές για τους νέους ενεργειακούς δρόμους στη νοτιανατολική Μεσόγειο» άφησε να εννοηθεί ότι δεν υπάρχει κάποιο ουσιαστικό αντίκρισμα από μια μονομερή δημοσιοποίηση στον ΟΗΕ των συντεταγμένων που θεωρεί η Αθήνα ότι καθορίζουν τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ως εκ τούτου την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Ελλάδας.
«Η μονομερής δήλωση δε συνιστά κατοχύρωση των δικαιωμάτων μας», ανέφερε ο υπουργός απαντώντας σε ερώτησης αν η ελληνική πλευρά προτίθεται να αποστείλει αναλυτική περιγραφή των συντεταγμένων. «Η οριοθέτηση δε γίνεται μονομερώς με δήλωση, αλλά με συμφωνίες μεταξύ των κρατών και για αυτό βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις και με την ιταλική και την αιγυπτιακή πλευρά», συμπλήρωσε ο κ. Δένδιας.