Ο Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε σήμερα τη Δύση πως η Ρωσία είναι «από στρατιωτική και τεχνική σκοπιά έτοιμη, φυσικά» για πυρηνικό πόλεμο και ότι εάν οι ΗΠΑ έστελναν στρατεύματα στην Ουκρανία, η Μόσχα θα το εκλάμβανε ως μείζονα κλιμάκωση του πολέμου.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ απάντησαν σήμερα πως δεν έχουν προσαρμόσει το πυρηνικό δόγμα τους ως αποτέλεσμα των νέων πυρηνικών απειλών εκ μέρους του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, και πως η Ουάσιγκτον δεν έχει κάποια ένδειξη ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία.
Πόσα πυρηνικά όπλα έχει η Ρωσία;
Η Ρωσία, η οποία κληρονόμησε τα πυρηνικά όπλα της Σοβιετικής Ένωσης, έχει το μεγαλύτερο απόθεμα πυρηνικών κεφαλών στον κόσμο.
Ο Πούτιν ελέγχει περίπου 5.580 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (FAS).
Από αυτούς, περίπου 1.200 έχουν αποσυρθεί, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό άθικτοι και περίπου 4.380 είναι αποθηκευμένοι για χρήση από στρατηγικούς εκτοξευτές μεγάλης εμβέλειας και τακτικές πυρηνικές δυνάμεις μικρότερης εμβέλειας, σύμφωνα με την FAS.
Από τις αποθηκευμένες κεφαλές, αναπτύσσονται 1.710 στρατηγικές κεφαλές: περίπου 870 σε βαλλιστικούς πυραύλους ξηράς, περίπου 640 σε βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχιο και πιθανώς 200 σε βάσεις βαρέων βομβαρδιστικών, ανέφερε η FAS.
Τέτοιοι αριθμοί σημαίνουν ότι και η Μόσχα θα μπορούσε να καταστρέψει μόνη της τον κόσμο πολλές φορές.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση είχε φτάσει να έχει περίπου 40.000 πυρηνικές κεφαλές, ενώ το απόθεμα των ΗΠΑ ήταν περίπου 30.000.
Σε ποιες συνθήκες θα χρησιμοποιηθούν;
Το δημοσιευμένο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας το 2020 καθορίζει τις συνθήκες υπό τις οποίες ένας Ρώσος πρόεδρος θα σκεφτόταν να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό όπλο: γενικά ως απάντηση σε επίθεση με χρήση πυρηνικών ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής ή στη χρήση συμβατικών όπλων κατά της Ρωσίας «όταν απειλείται η ύπαρξη του κράτους».
Θα αποκτήσει η Ρωσία περισσότερα πυρηνικά όπλα;
Οι ΗΠΑ ανέφεραν στην Ανασκόπηση της Πυρηνικής Θέσης του 2022 ότι η Ρωσία και η Κίνα επεκτείνουν και εκσυγχρονίζουν τις πυρηνικές τους δυνάμεις και ότι η Ουάσιγκτον θα ακολουθήσει μια προσέγγιση βασισμένη στον έλεγχο των εξοπλισμών για να αποτρέψει δαπανηρές «κούρσες εξοπλισμών».
«Ενώ οι ρωσικές πυρηνικές δηλώσεις και η απειλητική ρητορική προκαλούν μεγάλη ανησυχία, το πυρηνικό οπλοστάσιο και οι επιχειρήσεις της Ρωσίας έχουν αλλάξει ελάχιστα από τις εκτιμήσεις μας για το 2023 πέρα από τον συνεχιζόμενο εκσυγχρονισμό», ανέφερε η FAS στην ανάλυσή της για τις ρωσικές δυνάμεις το 2024.
«Στο μέλλον, ωστόσο, ο αριθμός των κεφαλών που θα εκχωρηθούν στις ρωσικές στρατηγικές δυνάμεις μπορεί να αυξηθεί, καθώς οι πύραυλοι μιας κεφαλής αντικαθίστανται με πυραύλους εξοπλισμένους με πολλαπλές κεφαλές», ανέφερε η FAS.
Θα κάνει η Μόσχα πυρηνική δοκιμή;
Ο Πούτιν έχει πει ότι η Ρωσία θα εξετάσει το ενδεχόμενο να δοκιμάσει ένα πυρηνικό όπλο εάν το έκαναν οι ΗΠΑ.
Πέρυσι, υπέγραψε νόμο που αποσύρει την επικύρωση από τη Ρωσία της Συνθήκης για την Ολοκληρωμένη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT).
Η Ρωσία, στην μετασοβιετική εποχή, δεν έχει πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή
Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, μόνο λίγες χώρες έχουν δοκιμάσει πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με την Ένωση Ελέγχου Όπλων: οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν τελευταία δοκιμή το 1992, η Κίνα και η Γαλλία το 1996, η Ινδία και το Πακιστάν το 1998 και η Βόρεια Κορέα το 2017.
Η Σοβιετική Ένωση έκανε δοκιμή τελευταία φορά το 1990.
Η Συνθήκη για την Ολοκληρωμένη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών, υπογράφηκε από τη Ρωσία το 1996 και επικυρώθηκε το 2000. Οι ΗΠΑ υπέγραψαν τη συνθήκη το 1996 αλλά δεν την έχουν ακόμη επικυρώσει.
Ποιος θα έδινε την εντολή της εκτόξευσης;
Ο Ρώσος πρόεδρος είναι ο απόλυτος λήπτης αποφάσεων για τη χρήση των ρωσικών πυρηνικών όπλων. Ο λεγόμενος πυρηνικός χαρτοφύλακας, ή «Cheget» (που πήρε το όνομά του από το όρος Cheget στα βουνά του Καυκάσου), είναι πάντα με τον πρόεδρο. Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, επί του παρόντος ο Σεργκέι Σόιγκου, και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου, επί του παρόντος ο Βαλέρι Γκερασίμοφ, πιστεύεται ότι έχουν επίσης τέτοιους χαρτοφύλακες.
Ουσιαστικά, ο χαρτοφύλακας είναι ένα εργαλείο επικοινωνίας που συνδέει τον Πρόεδρο με την στρατιωτική του δύναμη και από εκεί με τις δυνάμεις πυραύλων μέσω του άκρως μυστικού ηλεκτρονικού δικτύου διοίκησης και ελέγχου «Kazbek». Το Kazbek υποστηρίζει ένα άλλο σύστημα, γνωστό ως «Kavkaz».
Εάν η Ρωσία πίστευε ότι αντιμετώπιζε στρατηγική πυρηνική επίθεση, ο πρόεδρος, μέσω των χαρτοφυλάκων, θα έστελνε μια άμεση εντολή εκτόξευσης στη διοίκηση του γενικού επιτελείου και τις μονάδες έφεδρης διοίκησης που διαθέτουν πυρηνικούς κωδικούς. Τέτοιες εντολές φτάνουν γρήγορα σε διαφορετικά συστήματα επικοινωνιών σε μονάδες στρατηγικής πυραυλικής δύναμης, οι οποίες στη συνέχεια εκτοξεύουν κατά των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Εάν επιβεβαιωνόταν μια πυρηνική επίθεση, ο Πούτιν θα μπορούσε να ενεργοποιήσει το λεγόμενο «Νεκρό χέρι» ή «Περίμετρο», ένα σύστημα έσχατης λύσης: ουσιαστικά οι υπολογιστές θα αποφάσιζαν την ημέρα της επίθεσης.
Πηγή: Reuters / Φωτογραφίες αρχείου Reuters